نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 18 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – کودکان نوپا به طور غریزی کنجکاو هستند و یاد می‌گیرند خودشان کشفیات مهمی انجام دهند. اگر شما مدام کودک خود را سرگرم کنید، توانایی او در یافتن مطالب، پیشرفت نمی‌کند. در این سن با آنکه کودک نمی‌تواند به مدت طولانی تمرکز کند، اگر محیط مناسب خوبی برای یادگیری او فراهم باشد، خسته نمی‌شود، چون او یکسره در حال کشف است.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
رشد کودک ۲۰ ماهه از لحاظ جسمی
کودک نوپا اکنون قادر است سریع راه برود و حتی بدون آنکه کنترل خود را از دست بدهد، کمی بدود. البته کودکان در این دوره سنی، در مورد خواست‌ها و توانایی‌های انجام کار با یکدیگر تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارند. اگر هنگام بازی می‌بینید او به آرامی شما را تعقیب می‌کند، به زودی سرعتش بیشتر شده و در مواقعی که دچار هیجان است، خواهد دوید.
با راه رفتن و دویدن، ماهیچه‌های بزرگ پا تقویت شده‌اند و همین امر موجب می‌شود، بتواند هنگام راه رفتن توقف کند و دوباره راه بیفتد.
حرکات او به تدریج دارای کنترل بیشتری می‌شوند. شاید اکنون بتواند چند قدمی بردارد و یا به راست و چپ بپیچد. همراه با تعادل بیشتر و قوی‌تر شدن پاها، می‌تواند به اجسام لگد بزند. در آغاز ایستادن روی یک پا ممکن است تعادل او را برهم بزند. اما با مرور زمان و تمرین این قابلیت را پیدا می‌کند. دقت او در لگد زدن بسیار کم است، مثلا برای لگد زدن به توپ ممکن است پای خود را روی آن بگذارد و هنوز نتواند به هدف خود که پرت کردن توپ است برسد.
با راه رفتن و دویدن، ماهیچه‌های بزرگ پا تقویت شده‌اند و همین امر موجب می‌شود، بتواند هنگام راه رفتن توقف کند و دوباره راه بیفتد.
حرکات او به تدریج دارای کنترل بیشتری می‌شوند. شاید اکنون بتواند چند قدمی بردارد و یا به راست و چپ بپیچد. همراه با تعادل بیشتر و قوی‌تر شدن پاها، می‌تواند به اجسام لگد بزند. در آغاز ایستادن روی یک پا ممکن است تعادل او را برهم بزند. اما با مرور زمان و تمرین این قابلیت را پیدا می‌کند. دقت او در لگد زدن بسیار کم است، مثلا برای لگد زدن به توپ ممکن است پای خود را روی آن بگذارد و هنوز نتواند به هدف خود که پرت کردن توپ است برسد.
حرکات ظریف‌تر
مهارت انجام کار‌های ظریف در کودک در حال پیشرفت است. او با استفاده از انگشت سبابه و اشاره خود می‌تواند اشیا کوچک را به دست بگیرد و همین مساله، توانایی انجام کار‌های ظریفی مانند باز کردن زیپ لباس را به او می‌دهد. البته همه این حرکات در ابتدا کند صورت می‌گیرد و بعضی از کودکان در این سن به تنهایی نمی‌توانند از انجام این کار برآیند.
کار‌هایی مثل فشار دادن، روشن و خاموش کردن و چرخاندن دستگیره‌ها به او کمک می‌کند تا اکنون بتواند یک شی را در جای مخصوص خود بگذارد.
دقت او در تمام لحظاتی که مشغول بازی است در حال افزایش است. او اکنون می‌تواند به تنهایی و بدون کمک دیگران عملی را انجام دهد. برای مثال از لیوان خود بدون کمک شما آب بخورد. همه این‌ها نشانه آن است که موتور‌های حرکتی او به درستی کار می‌کنند.
کار‌هایی مثل فشار دادن، روشن و خاموش کردن و چرخاندن دستگیره‌ها به او کمک می‌کند تا اکنون بتواند یک شی را در جای مخصوص خود بگذارد.
دقت او در تمام لحظاتی که مشغول بازی است در حال افزایش است. او اکنون می‌تواند به تنهایی و بدون کمک دیگران عملی را انجام دهد. برای مثال از لیوان خود بدون کمک شما آب بخورد. همه این‌ها نشانه آن است که موتور‌های حرکتی او به درستی کار می‌کنند.
رشد کودک ۲۰ ماهه از لحاظ شناختی یا ذهنی
تاکنون کودک احتمالا دایره واژگانی به اندازه ۵۰ تا ۲۰۰ واژه پیدا کرده است. رشد حافظه او در ارتباط نزدیکی با رشد زبان او قرار دارد.
وقتی حرف زدن کودک پیشرفت می‌کند، شما متوجه جهش بزرگی در درک عمومی او از چگونگی عملکرد پیرامونش می‌شوید. آنچه اکنون می‌گوید به مراتب پخته‌تر از قبل شده است. قبلا حرف‌هایش در حد نامیدن اشیا بود. برای مثال سگ، ماشین، کفش یا در کنار هم قرار دادن یک صفت کنار یک شی مانند ماشین قرمز. اما اکنون ممکن است از تفکر انتزاعی استفاده کند.
هم چنین ممکن است مفهوم مالکیت را نیز درک کند. یعنی بفهمد بعضی اشیا به افراد تعلق دارد. برای مثال بگوید: “عروسک من”.
تغییر دیگری که ممکن است متوجه آن شوید، درک مفاهیم پیچیده‌تر از سوی کودک است. مثلا وقتی می‌گویید: “لطفا برو توی سالن و دمپایی مرا بیار”. اگر این کار را انجام دهد، یعنی قدرت درک چند مساله را با یکدیگر پیدا کرده است. در این صورت او باید محل سالن را در حافظه داشته باشد و بداند از چه راهی به آنجا برود، سپس به سالن برود و دمپایی مورد نظر را پیدا کند و بردارد و نزد شما بیاورد.
این مرحله از رشد زبان و گفتار جهش بزرگ در مهارت‌های ذهنی یا شناختی او محسوب می‌شود.
وقتی حرف زدن کودک پیشرفت می‌کند، شما متوجه جهش بزرگی در درک عمومی او از چگونگی عملکرد پیرامونش می‌شوید. آنچه اکنون می‌گوید به مراتب پخته‌تر از قبل شده است. قبلا حرف‌هایش در حد نامیدن اشیا بود. برای مثال سگ، ماشین، کفش یا در کنار هم قرار دادن یک صفت کنار یک شی مانند ماشین قرمز. اما اکنون ممکن است از تفکر انتزاعی استفاده کند.
هم چنین ممکن است مفهوم مالکیت را نیز درک کند. یعنی بفهمد بعضی اشیا به افراد تعلق دارد. برای مثال بگوید: “عروسک من”.
تغییر دیگری که ممکن است متوجه آن شوید، درک مفاهیم پیچیده‌تر از سوی کودک است. مثلا وقتی می‌گویید: “لطفا برو توی سالن و دمپایی مرا بیار”. اگر این کار را انجام دهد، یعنی قدرت درک چند مساله را با یکدیگر پیدا کرده است. در این صورت او باید محل سالن را در حافظه داشته باشد و بداند از چه راهی به آنجا برود، سپس به سالن برود و دمپایی مورد نظر را پیدا کند و بردارد و نزد شما بیاورد.
این مرحله از رشد زبان و گفتار جهش بزرگ در مهارت‌های ذهنی یا شناختی او محسوب می‌شود.
یادگیری از کتاب‌ها
کودک تا این سن احتمالا مجموعه‌ای از کتاب‌های مناسب را در اختیار دارد. رفتن به کتابخانه و به امانت گرفتن کتاب یکی دیگر از کار‌هایی است که می‌تواند موجب لذت شما و فرزندتان بشود. برای کتاب‌های او یک جا یا قفسه مخصوص در نظر بگیرید. جایی که خودش بتواند به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشد. هر وقت قصد بیرون رفتن دارید، یکی از کتاب‌های مورد علاقه‌اش را همراه داشته باشید تا در موقع لزوم به آن نگاه کند و با هم درباره آن حرف بزنید.
هر روز، فرصتی فراهم کنید تا در کنار کودک بنشینید و برایش کتاب بخوانید. بدین ترتیب لحظات آرامش بخشی برای هردوی شما ایجاد می‌شود. خواندن کتاب با صدای بلند قدرت تخیل در کودک را بالا می‌برد و کمک می‌کند، ضمن لذت بردن از کتاب به کلام شما دقت کند.
هر روز، فرصتی فراهم کنید تا در کنار کودک بنشینید و برایش کتاب بخوانید. بدین ترتیب لحظات آرامش بخشی برای هردوی شما ایجاد می‌شود. خواندن کتاب با صدای بلند قدرت تخیل در کودک را بالا می‌برد و کمک می‌کند، ضمن لذت بردن از کتاب به کلام شما دقت کند.
در مورد داستانی که خوانده‌اید با او صحبت کنید. سوالاتی در مورد تصویر کتاب بکنید و کلمات کتاب را برایش بخوانید. همیشه موقع کتاب خواندن مراقب علایم رفتاری کودک باشید: برخی کودکان اگر متوجه شوند که کلمات آشنای کتاب را تغییر می‌دهید، ناراحت می‌شوند. در واقع آن‌ها عاشق ریتم کلام و مطالب آشنای داستان دلخواه خود هستند. کودک در همین سن کم، می‌تواند برخی کلمات کتاب را به خاطر بسپارد و بعد‌ها به خاطر بیاورد. این درک اولیه از کتاب و کلمات آن در کتابخوانی آینده او موثر است.
رشد کودک ۲۰ ماهه از لحاظ عاطفی
با وجود آنکه کودک در این سن به تدریج و آهسته آهسته به معنی مالکیت پی می‌برد، اما بدون شک اگر چیزی را از دستش بگیرند به شدت ناراحت و آشفته می‌شود. به غیر از تعلق خاطری که نسبت به یک اسباب بازی خاص دارد و همیشه باید با او باشد، به آسانی می‌تواند با هر اسباب بازی دیگری سرگرم شود. تعامل او با سایر کودکان محدود است و از بودن و بازی کردن در کنار کودکان همسن خود لذت می‌برد. اما بازی‌های او بیشتر به شکل موازی انجام می‌شود.
در این سن احتمالا به روی همه کودکان دیگر در هر سنی که باشند لبخند می‌زند. دوست دارد آن‌ها را تماشا کند و از آن‌ها تقلید کند، مخصوصا اگر این کودکان بزرگتر از خودش باشند.
در این سن احتمالا به روی همه کودکان دیگر در هر سنی که باشند لبخند می‌زند. دوست دارد آن‌ها را تماشا کند و از آن‌ها تقلید کند، مخصوصا اگر این کودکان بزرگتر از خودش باشند.
بازی های مناسب کودک ۲۰ ماهه
- جدا کردن اشکال. یک جعبه یا صفحه اسباب بازی که اشکال مختلف در آن قرار می‌گیرند فرصت خوبی برای کودک نوپا فراهم می‌کند تا فضا‌ها را بشناسد و کنترل دستان او بیشتر شود. اشکالی که باید با جای خود منطبق یا به سوراخ مخصوص خود وارد شوند، از این نوع هستند.
البته در ابتدا انجام این عمل برای کودک کاملا سخت است و شما باید به او کمک کنید. برای آنکه کودک به تلاش خود ادامه دهد او را تشویق کنید. - فعالیت‌های آهنگین. علاقه‌مندی به موسیقی می‌تواند زندگی کودک نوپا را پربارتر کند. برای آنکه کودک به کلید‌های بلز ضربه بزند، هماهنگی چشم و دست نیاز است. در ابتدا ضربات او اتفاقی است، اما با تمرین می‌تواند بر روی کلید‌های مختلف ضربه بزند و صدا‌های متفاوتی ایجاد کند.
- نواختن یک ریتم. سایر اسباب بازی‌های آهنگین مانند طبل، تنبور و زنگوله دستی را در اختیار کودک بگذارید تا با آن‌ها صدا‌هایی تولید کند. این کار می‌تواند نقطه آغازی برای یادگیری و درک ضرب‌های یک آهنگ باشد.
- گل بازی. ساختن شکل‌هایی با گل یا خمیر نرم و رنگی ساعاتی از بازی‌های خلاق را برای او فراهم می‌کند.
- شن بازی. شن و ماسه وسایل بازی جذابی برای کودک هستند. هنگام بازی با ماسه کودک را تحت نظر داشته باشید تا ماسه به چشم‌هایش نرود. هنگام شن بازی وسایلی مانند مجموعه‌ای از سطل‌های پلاستیکی، اسباب‌بازی‌های پلاستیکی، بیل، آبکش و … در اختیار کودک قرار دهید.
برگرفته از: کودک از یک تا دو سالگی / هریت گریفی
