الگوی صحیح خواب کودکان چیست؟

 

نقش والدین در الگوی صحیح خواب کودکان

والدین در خواباندن كودك نقش مهمی را ایفا می‌كنند، حتی عده‌ای از كودكان تا زمانی كه یكی از والدین خصوصا مادر در كنارشان نباشد به خواب فرو نمی‌روند. عواملی كه سبب دیر به خواب رفتن در كودكان می‌شود ممكن است دلایل متعددی داشته باشد.

وقتی می‌بینید كودك شما در به خواب رفتن مشكل دارد بهتر است به موارد زیر توجه كنید:

• آیا ساعتی مشخص و منظمی برای رفتن كودك به تخت وجود دارد؟
• آیا كودك در تخت خود احساس خوبی دارد؟ (به عنوان مثال: محیط اتاق خواب برایش مطبوع است؟ خیلی روشن یا تاریك نیست؟ زیاد گرم یا سرد نیست؟ آیا تخت مرتب شده و یا تشك خوبی دارد؟)
• آیا بچه‌های متعدد در یك اتاق می‌خوابند و همدیگر را بیدار نگه می‌دارند؟
• آیا كودك شما در طول روز مسائلی داشته كه فكرش را به طور مداوم مشغول می‌دارد و وی را هیجان زده می‌كند و باعث اخلال در خواب می‌شود؟ (مثال: هیجانات‌، دعوا و در گیری، فیلم‌های مهیج ‌و یا تولد بچه دیگر‌)
• آیا ممكن است سر و صدا زیاد باشد و مانع خواب كودك شود؟
• آیا مهمان آمده و كودك تمایل دارد ترجیحا بیدار بماند؟
• آیا كودك در اتاق وقتی تنها است احساس ترس می‌كند؟

در كل دلایل متفاوتی می‌تواند باعث نرفتن به موقع كودك به طرف تخت خود شود.

آیا کودک می‌تواند در رختخواب شما بخوابد؟

بسیاری از والدین برای رهایی از ناراحتی‌های هنگام خواب‌، در مقابل کودک کوتاه می‌آیند و او را در تمایلاتش برای خوابیدن در کنار خودشان آزاد می‌گذارند و احساس می‌کنند که این بهترین کار برای کودک است. اگر چه این کار برای یکی دو شب قابل توجیه است مثلاً وقتی که کودک بیمار است یا روحیه نامناسبی دارد؛ اما در بیشتر موارد این عمل مناسب نیست. همه ما این حقیقت را می‌دانیم که افراد در رختخواب مجزا بهتر می‌خوابند. مطالعات نشان داده که حرکات و بیداری‌های یک فرد در طول شب افراد دیگری را که با او در یک رختخواب می‌خوابند بیدار کرده و باعث ایجاد تغییرات خواب می‌شود. لذا بهتر است که کودک را با افراد دیگر در یک جا نخوابانیم. تنهایی خوابیدن بخش مهمی از یادگیری کسب استقلال‌، بدون اضطراب و همراه با آرامش و اطمینان است. این روند در رشد روانی به موقع او اهمیت بسزایی دارد.

خوابیدن کودک در بستر شما به جای آن که باعث آرامش و اطمینان او شود، برای او اضطراب و سردرگمی را به همراه می‌آورد. اگر به کودک خود اجازه بدهید تا میان شما و همسرتان بخوابد احتمالاً به دلیل این که خود را مسئول جدایی شما می‌داند احساس قدرت زیادی خواهد کرد و همین موجب نگرانی او هم می‌شود؛ چون می‌خواهد مطمئن شود که شما او را تحت کنترل دارید و هرگاه که صلاح باشد بی توجه به تمایل او اعمال سلیقه می‌کنید. اگر شما نشان دهید که نمی‌توانید به این نحو عمل کنید و او می‌تواند هر طور که بخواهد عمل کند ممکن است که احساس تزلزل کند.

اگر کودک با یکی از والدین خود زندگی می‌کند، یا یکی از والدین دور از خانه و در محل کار است و یا حتی در اتاق دیگر می‌خوابد وجود این وضعیت برای او اضطراب بیشتری را به همراه خواهد داشت. در اینجا بعضی والدین آسانترین راه را انتخاب می‌کنند و او را به رختخواب خود می‌آورند و یا یکی از آن‌ها به رختخواب او می‌رود. اما کودک باز هم اطمینان خاطر نخواهد یافت چرا که احساس می‌کند جای یکی از آنها را گرفته است و یا خود را مسئول جدایی می‌داند و همین امر او را دوباره نگران می‌کند. اغلب بچه‌هایی که والدین آن‌ها جدا از هم زندگی می‌کنند و یا طلاق گرفته‌اند خود را در این آشفتگی خانوادگی مقصر می‌دانند.

ناراحتی این کودکان بیشتر مربوط به زمانی است که در رختخواب والدینشان می‌خوابیده‌اند. اکثر بچه‌ها مشکل جدی و مداومی برای تنهایی خوابیدن ندارند. اگر کودک شما از تنهایی خوابیدن خیلی می‌ترسد و شما اجازه می‌دهید کنار شما بخوابد مشکل او را حل نکرده‌اید. ترس او باید دلیل داشته باشد. شما وقتی به او کمک می‌کنید که به همراه او بکوشید تا علت ترس او را پیدا کنید. این کار به صبر ، درک و استقامت قابل ملاحظه شما نیاز دارد.

واقعیت این است كه برای خوابی راحت داشتن در شب برای كودك تنها یك روش وجود ندارد، راه حل‌ها و توصیه‌های گوناگونی در این زمینه وجود دارد كه چكیده‌ای از آنها به شرح زیر است:

• برای كودكتان زمان خواب با مشورت با خودش تعیین كنید و وقتی به زمان خواب وی نزدیك است به كودك باید حتما فرا رسیدن زمان خواب را یاد آوری كنید. آن‌ها به برخورد قاطع شما و یك قرار ثابت برای خواب نیاز دارند.
• سعی كنید بیان جمله “برو به اتاق خوابت” مثل یك عمل تنبیهی به نظر نرسد و به جای آن می‌توانید به كودك بگویید كه لازم نیست بخوابی بلكه باید در تخت خودت استراحت كنی. وقتی جنبه اجبار برای خواب از بین برود احساس آرامش و خواب خود به خود به وجود می‌آید .
• می‌توانید قبل از خواب با یک عمل مطبوع مثل: قصه گفتن و یا گوش كردن به نوار قصه و یا لالایی، روزش را به پایان برسانید. همین طور حمام كردن و ماساژ قبل از خواب و یا تكان دادن كودكان كوچكتر به آرامی، مفید خواهد بود.
• سعی كنید هنگام خواب، كودك لباس خواب راحتی بپوشد و اتاق خواب كودك تهویه خوبی داشته باشد و لحاف‌های سنگین را برای او نگذارید. توجه كنید كودك شما فعالیت‌های بدنی كودك مانند: بازی كردن در پارك، برنامه‌های ورزشی و… را در طول روز افزایش دهید. البته باید این بازی‌ها تا غروب ادامه داشته باشد و بتدریج فعالیت كودك را از زمان غروب به بعد كاهش داده و به جای بازی‌های پر تحرك‌، فعالیت‌هایی مثل: مطالعه كردن و شنیدن قصه و یا تماشای تلویزیون را جایگزین كرد. باید سعی كرد قبل از خواب بازی‌های هیجان انگیز مثل: بازی‌های كامپیوتری انجام ندهند و یا فیلم‌های هیجان انگیز نبیند.
• اگر كودك در شب سخت به خواب می‌رود به او اجازه خوابیدن در طول روز را ندهید.
• به خاطر داشته باشید مصرف شبانه برخی از مواد غذایی مانند: چای و یا نوشابه، خواب كودك را كاهش می‌دهد.

یک کودک از تولد تا پایان نوجوانی به چه میزان خواب در شبانه روز نیاز دارد؟

در زیر، پاسخ یک کارشناس در سایت جام جم را به این پرسش می‌خوانید:

 

 

در ۱ تا ۴ هفتگی:

نوزادان معمولا ۱۵ تا ۱۸ ساعت در روز می‌خوابند، اما فقط در یک دوره کوتاه ۲ تا ۴ هفته‌ای. نوزادان نارس بیشتر می‌خوابند و نوزادانی که قولنج می‌کنند کمتر. از آنجا که نوازادان هنوز ساعت بیولوژیکی داخلی ندارند، الگوهای خوابشان با چرخه روز و شب هماهنگ نیست. در حقیقت آن‌ها اصلا از الگوی خواب خاصی پیروی نمی‌کنند.

 

ا تا ۴ماهگی

در سن ۶ هفتگی نوزاد شروع به هماهنگ کردن ساعت بیولوژیک بدن خود می‌کند و شما پیدایش الگوهای منظم خواب را در او خواهید دید. در این زمان، کودک چند بار در شبانه روز و هر بار بین ۴ تا ۶ ساعت می‌خوابد و کم کم سردرگمی ‌بین روز و شب پایان می‌پذیرد.

 

۴ تا ۱۲ ماهگی

در حالی که میزان خواب بهینه در این سن ۱۵ ساعت در شبانه روز است، بیشتر نوزادان تا ۱۱ ماهگی فقط در حدود ۱۲ ساعت در روز می‌خوابند. ایجاد یک الگوی خواب مناسب برای کودک، در این زمان، باید از هدف های اصلی پدر و مادرها باشد. هر قدر که نوزاد بزرگ‌تر می‌شود اجتماعی‌تر خواهد شد و الگوی خوابش نیز به بزرگسالان شبیه‌تر می‌شود.

نوزادان معمولا در طول روز ۳ بار چرت می‌زنند که این تعداد در ۶ ماهگی به ۲ بار در روز کاهش می‌یابد. در این سن یا کمی زودتر، کودک می‌تواند تمام طول شب را بخوابد. ایجاد الگوی زمانی مناسب برای چرت زدن کودک را باید به زمانی که ساعت بیولوژیکی او کامل شده موکول کنید. چرت صبحگاهی کودک معمولا در ساعت ۹ صبح است و یک ساعت طول می‌کشد. چرت بعدازظهر او بین ساعت ۱۲ تا ۲ است و یک تا دو ساعت طول می‌کشد و آخرین چرت او بین ساعت ۳ تا ۵ بعدازظهر است.

 

۱ تا ۳ سالگی

در سن یک سالگی و بین ۱۸ تا ۲۱ ماهگی کودک دیگر صبح‌ها چرت نمی‌زند و فقط یک بار در طول روز می خوابد. کودکان نو پا به ۱۴ساعت خواب در شبانه ‌روز نیاز دارند، اما معمولا فقط نزدیک به۱۰ساعت می‌خوابند.

بیشتر کودکان هنوز در ۲۱ تا ۳۶ ماهگی به خواب نیمروز نیاز دارند که مدت آن بین ۱ تا ۳/۵ ساعت تغییر می‌کند. آن ها معمولاْ بین ساعت ۷ تا ۹ شب به تخت می‌روند و بین ساعت ۶ تا ۸ صبح بیدار می‌شوند.

 

۳تا ۶ سالگی

کودکان در این سن هم بین ساعت ۷ تا ۹ شب به تخت می‌روند و بین ساعت ۶ تا ۸ صبح بیدار می‌شوند. در ۳ سالگی هنوز بیشتر کودکان در نیمروز استراحت می‌کنند. در حالی که در ۵ سالگی کمتر این کار را انجام می‌دهند و خواب نیمروزی کوتاه‌تر می‌شود. معمولا کودک بعد از ۳ سالگی نباید هنوز دچار بی‌نظمی ‌در خواب باشد.

 

۷ تا ۱۲ سالگی

در این سن با افزایش روابط اجتماعی، مدرسه و فعالیت های خانوادگی، ساعت خواب شبانه کودک دیرتر می‌شود، اما هنوز هم برخی کودکان در این سن ساعت ۹ شب می‌خوابند. اما بیشتر آن‌ها بین ساعت ۷:۳۰ تا ۱۰ شب به رختخواب می‌روند. اگر چه کودکان در این سن به ۹ تا ۱۲ ساعت خواب شبانه روز نیاز دارند، میانگین خواب آن ها فقط ۹ ساعت است.

 

۱۲تا ۱۸ سالگی

خواب مناسب به همان اندازه دوران کودکی برای سلامتی نوجوانان هم لازم است. کارشناسان دریافته‌اند که ممکن است نوجوانان بیشتر از زمان کودکی‌شان بخوابند. اگر چه فشارهای اجتماعی در این سن مانع از خوب خوابیدن نوجوانان می‌شود، بدن آن ها به ۶ تا ۸ ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارد.

 

اگر كودك شما در اتاق خواب خودش می‌ترسد خیلی مهم است كه شما ترس او را جدی بگیرید‌. كودك را آرام كنید و سعی كنید با هم پی به علت ترس ببرید‌. به كودك این فرصت را بدهید كه در مورد مشكل احتمالی و هیجانات یا چیزهای جالبی كه در روز برایش اتفاق افتاده با شما صحبت كند، حتی كودك می‌تواند وقتی در تخت خود دراز كشید از زبان خودش داستانی برای شما بگوید و در مورد این داستان با او صحبت كنید و مطمئن شوید كه تخیلات در ذهن او نماند. این مسئله كمك می‌كند كه كودك با آرامش بیشتری به خواب فرو رود.