نویسنده: رضا حسینی
بروزرسانی: 24 مهر 1400
ستاره | سرویس خودرو – سایپا ۱۱۱ در عمل مدل هاچ بک خودروی سایپا ۱۳۲ یا همان پراید ۱۳۲ است. قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود از خودروی پراید نیز همانند خودروی سایپا ۱۱۱ به عنوان محصولات هاچ بک شناخته می‌شدند.
منشا تولید خودروی پراید را باید در دهه‌های گذشته و در کشور کره جنوبی جستجو کرد. در اواخر دهه‌ی ۸۰ میلادی جد بزرگ خودروی پراید توسط شرکت ژاپنی مزدا تولید شد. البته شرکت مزدا صاحب امتیاز این خودرو نبود و آن را تنها طی همکاری دو جانبه با شرکت آمریکایی فورد تولید کرده بود. این خودرو در سال‌های پایانی دهه‌ی ۸۰ میلادی با نام مزدا ۱۲۰ در کشور ژاپن عرضه شد و در آمریکای شمالی هم با نام فورد فستیوا به بازار آمد.
اما همکاری دو شرکت فورد و مزدا در زمینه تولید این خودرو به درازا نیانجامید. چرا که خیلی زود امتیاز تولید خودروی فستیوا از سوی شرکت فورد به شرکت کره‌ای کیا موتورز اهدا شد. پس از آن خودروی فستیوا به پراید تغییر نام داد و توسط شرکت کیا موتورز در کشور کره و برخی دیگر از کشورها عرضه شد.
تاریخچه کوتاه تولید خودروی سایپا ۱۱۱
به مرور زمان نسخه‌های کره‌ای خودروی پراید به بازار ایران نیز راه یافتند و پس از آن این خودرو در کشور ما بومی‌سازی شد. نخستین نسخه‌های تولید شده از خودروی پراید در ایران در سال ۱۳۷۲ خورشیدی به بهره‌برادری رسیدند. محصولاتی که بدون استثنا به کاربراتور مجهز بودند. پس از آن خودروی پراید علاوه بر نسخه‌ی هاچ بک در قالب نسخه‌ی صندوق‌دار یا سدان نیز تولید شد و به بازار آمد. به تدریج موتور و سایر مشخصات فنی این خودرو نیز با بهبودهایی همراه گردید.
مدل صندوق‌دار قدیمی خودروی پراید با نام صبا شناخته می‌شود و مدل قدیمی هاچ بک این خودرو نیز به نسیم مشهور است. پس از نزدیک به دو دهه تولید خودروی پراید درقالب مدل‌های یاد شده، بالاخره دست مختصری به سر و روی این خودروی قدیمی کشیده شد. در ابتدا قرار بود نسخه‌ی هاچ بک جدید خودروی پراید با نام مروارید شناخته شود. اما در نهایت این خودرو به سایپا ۱۱۱ تغییر نام داد. نسخه‌ی صندوق‌دار این خودرو نیز سایپا ۱۳۲ نام گرفت. در حال حاضر نسل جدید خودروی پراید، که در عمل تفاوت چشم‌گیری با نسل گذشته ندارد، همین دو محصول را شامل می‌شود. محصولاتی که عمری کمتر از ده سال دارند.
البته پرونده خودروی سایپا ۱۱۱ سال گذشته و در چنین روزهایی بسته شد. در تاریخ نهم شهریور ماه سال ۱۳۹۶ آخرین خودروی سایپا ۱۱۱ در کاشان از کارخانه بیرون آمد و خط تولید این خودرو به کار خود پایان داد.
مشخصات فنی خودروی سایپا ۱۱۱
خودروی سایپا ۱۱۱ بر اساس پلتفرم X100 ساخته شده است. موتور به کار رفته در این خودرو همان موتور چهار سیلندر بنزینی با آرایش خطی است که در سایر نسخه‌های موجود از خودروی پراید نیز مورد استفاده قرار گرفته است. این موتور بنزینی که مبتنی بر سیستم انژکتوری پاشش چند نقطه‌ای است، به ۸ سوپاپ مجهز بوده و از گنجایشی معادل ۱۳۲۳ سی‌سی بهره می‌برد.
موتور به کار رفته در نسخه‌های ابتدایی تولید شده از خودروی سایپا ۱۱۱ حداکثر توانی معادل ۶۳ اسب بخار را با احتساب ۵۲۰۰ دور در دقیقه ایجاد می‌کرد. همچنین حداکثر گشتاور خروجی این خودرو نیز رقمی معادل ۱۰۳ نیوتن‌متر با احتساب ۲۵۰۰ دور در دقیقه بود.
اما پس از بهینه سازی‌هایی که در موتور این خودرو صورت گرفت، توان خروجی آن نیز با بهبودهایی همراه گردید. در حال حاضر موتور به کار رفته در خودروی سایپا ۱۱۱ قادر است حداکثر توانی معادل ۷۱ اسب بخار با احتساب ۵۲۰۰ دور در دقیقه ایجاد کند و حداکثر گشتاوری معادل ۱۰۸ نیوتن‌متر را با احتساب ۲۵۰۰ دور در دقیقه به نمایش بگذارد.
به موجب برخورداری از مشخصات فنی یاد شده خودروی سایپا ۱۱۱ قادر است در مدت زمانی حدود ۱۴.۵ ثانیه از حالت سکون و سرعت صفر به سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت دست یابد. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که خودروی سایپا ۱۱۱ به جعبه دنده‌ی دستی ۵ سرعته مجهز است. اگرچه شتاب این خودرو روی دنده‌های چهار و پنج آن چندان چشم‌گیر و قابل توجه نیست، اما روی دنده‌های پایین‌تر نسبتا مناسب جلوه می‌کند. به این ترتیب می‌توان ادعا کرد که سایپا ۱۱۱ به عنوان یک خودروی شهری از شتاب قابل قبولی برخوردار است.
حداکثر سرعت قابل دست‌یابی توسط این خودرو نیز رقمی معادل ۱۷۰ کیلومتر در ساعت است. البته با توجه به وزن ۹۰۰ کیلوگرمی این خودرو و همچنین با توجه به بدنه ضعیف، دست‌یابی به چنین سرعتی نه تنها عملی نیست بلکه معقول به نظر نمی‌رسد.
سیستم تعلیق در خودروی سایپا ۱۱۱ به صورت مستقل برای هر چرخ طراحی شده است. این سیستم در بخش جلو به صورت مک فرسون مبتنی بر فنر لول بوده و در بخش عقب هم به صورت نیمه مستقل شکل گرفته است. علاوه بر آن کمک فنرهای جلو و عقب این خودرو هم به شکل هیدرولیکی طراحی شده است. وجود حالت کاسه‌ای در بخش عقب سیستم ترمز خودروی سایپا ۱۱۱ اگرچه چندان جالب به نظر نمی‌رسد، اما در محصولی با این قیمت و متعلق به چنین رده‌ای چندان عجیب نیست. ترمز بخش جلوی این خودرو هم مانند بسیاری از محصولات مشابه به صورت دیسکی طراحی شده است.
از نظر میزان مصرف سوخت نیز خودروی سایپا ۱۱۱ عملکرد نسبتا مناسبی نسبت به سایر محصولات ساخت داخل دارد. متوسط میزان مصرف سوخت این خودرو در حالت چرخه ترکیبی رقمی معادل ۶.۴ لیتر به ازای پیمودن هر ۱۰۰ کیلومتر مسافت است. میزان مصرف سوخت این خودرو در دو حالت درون شهری و برون شهری نیز به طور متوسط روی رقم ۹.۶ لیتر و ۵.۶ لیتر به ازای پیمودن هر ۱۰۰ کیلومتر مسافت قرار دارد.
در مجموع اگرچه کیفیت ساخت خودروی سایپا ۱۱۱ تعریف چندانی نداشته و این محصول از نظر ایمنی نیز حرف چندانی برای گفتن ندارد، اما به عنوان یک خودروی متوسط شهری از نظر شتاب، سرعت و میزان مصرف سوخت می‌تواند عملکرد قابل قبولی را از خود به نمایش بگذارد. در صورت تمایل می‌توانید مشخصات فنی این خودرو را در قالب جدول زیر مشاهده کنید.
| مشخصات فنی خودروی سایپا ۱۱۱ | |
| طول خودرو | ۳۶۷۳ میلی متر |
| عرض خودرو | ۱۶۰۵ میلی متر |
| ارتفاع خودرو | ۱۴۵۵ میلی متر |
| فاصله موجود میان دو محور خودرو | ۲۳۴۵ میلی متر |
| وزن خودرو | ۹۰۵ کیلوگرم |
| نوع موتور خودرو | بنزینی با سیستم خطی مستقیم |
| نوع سیستم سوخت رسانی خودرو | انژکتوری با سیستم پاشش چند نقطه‌ای |
| تعداد سیلندر | ۴ سیلندر |
| تعداد سوپاپ | ۸ سوپاپ |
| گنجایش موتور خودرو | ۱۳۲۳ سی سی |
| حداکثر توان خروجی خودرو | ۷۱ اسب بخار با احتساب ۵۲۰۰ دور در دقیقه |
| حداکثر گشتاور خودرو | ۱۰۸ نیوتن متر با احتساب ۲۵۰۰ دور در دقیقه |
| نوع جعبه دنده | ۵ دنده دستی |
| شتاب صفر تا صد | ۱۴.۵ ثانیه |
| حداکثر سرعت قابل دست‌یابی | ۱۷۰ کیلومتر در ساعت |
| نوع سیستم انتقال قدرت | دیفرانسیل جلو |
| نوع سیستم ترمز در بخش جلو | دیسکی |
| نوع سیستم ترمز در بخش عقب | کاسه‌ای |
| نوع سیستم تعلیق جلو | مستقل مک فرسون مبتنی بر فنر لول |
| نوع سیستم تعلیق عقب | نیمه مستقل |
| نوع کمک فنرهای جلو | هیدرولیکی |
| نوع کمک فنرهای عقب | هیدرولیکی |
| میزان مصرف سوخت درون شهری | ۹.۶ لیتر در هر صد کیلومتر |
| میزان مصرف سوخت برون شهری | ۵.۶ لیتر در هر صد کیلومتر |
| میزان مصرف سوخت در حالت سیکل ترکیبی | ۶.۴ لیتر در هر صد کیلومتر |
| گنجایش مخزن سوخت | ۴۰ لیتر |
| استاندارد آلایندگی | یورو ۴ |
امکانات و قابلیت‌های خودروی سایپا ۱۱۱
صحبت از امکانات و قابلیت‌های خودروی سایپا ۱۱۱ یا نسخه‌های دیگر پراید کار بسیار راحتی است. چرا که در این خودرو امکانات به کار رفته آن قدر انگشت شمار است که برای نام بردن از آنها دچار زحمت چندانی نخواهیم شد.
این خودرو پیش از این در تیپ‌های مختلفی تولید می‌شد که از نظر برخورداری از برخی امکانات با یکدیگر متفاوت بودند. با توجه به اجباری شدن بهره‌مندی خودروهای مختلف از سیستم ترمز ضد قفل ABS تولید دو تیپ ST و LX این خودرو از حدود شش سال قبل متوقف شد. در حال حاضر خودروی پراید را می‌توان به طور عمده در قالب دو تیپ TL و SE یافت.
در عمل تفاوت امکانات موجود در تیپ‌های مختلف خودروی سایپا ۱۱۱ تنها به مواردی نظیر وجود کیسه هوای ایمنی، سیستم ترمز ضد قفل ABS و فرمان هیدرولیک محدود می‌شود. به این معنی که نسخه‌های مجهزتر پراید از وجود این امکانات بهره می‌برند و نسخه‌های معمولی‌تر این خودرو از وجود آنها بی بهره‌اند.
در مجموع تمام امکاناتی که در مجهزترین تیپ موجود از خودروی سایپا ۱۱۱ یافت می‌شود را می‌توان در لیست زیر مشاهده کرد.
- وجود کیسه هوای ایمنی (در برخی از مدل‌ها تنها یک عدد کیسه هوا برای راننده و در برخی دیگر نیز دو عدد کیسه هوا برای سرنشینان ردیف جلو وجود دارد)
- مجهز به سیستم ترمز ضد قفل ABS
- برخورداری از قفل مرکزی و سیستم ضد سرقت
- بهره‌مندی از قابلیت Leveling Switch
- برخورداری کمربند ایمنی جلو از قابلیت تنظیم ارتفاع
- بهره‌مندی از غربیلک فرمان با قابلیت تنظیم زاویه و طراحی جدید نسبت به پراید نسیم
- مجهز به سیستم تهویه مطبوع ارتقا یافته با کنترل دستی
- بهره‌مندی از سیستم صوتی که امکان پخش CD، MP3 و رادیو را دارد و علاوه بر چهار باند خروجی از درگاه USB نیز پشتیبانی می‌کند
- برخورداری از ساعت دیجیتال
- بهره‌مندی صندلی‌های جلوی خودرو از قابلیت تنظیم ارتفاع
- برخورداری صندلی‌های عقب خودرو از قابلیت تا شدن
- وجود آینه‌های جانبی تا شونده که به قابلیت تنظیم دستی از داخل مجهز هستند
- بهره‌مندی شیشه‌های جلو از قابلیت تنظیم برقی
- مجهز به برف پاک کن جلو (همراه با دور قابل تنظیم) و برف پاکن عقب
- برخورداری چراغ‌های جلوی خودرو از قابلیت تنظیم زاویه نور
- مجهز به مه شکن جلو (به صورت سفارشی)
- برخورداری خودرو از چراغ مه شکن عقب (که داخل سپر قرار دارد) و چراغ سوم ترمز
- بهره‌مندی از چراغ هشدار دهنده‌ی عیب یاب موتور خودرو
همان گونه که مشاهد می‌شود امکانات و قابلیت‌های موجود در خودروی سایپا ۱۱۱ بسیار ناچیز و پیش پا افتاده است. به گونه‌ای که می‌توان این خودرو را یکی از کم آپشن‌ترین محصولات حاضر در بازار خودروی ایران دانست.
مشخصات ظاهری خودروی سایپا ۱۱۱
شاید توصیف شکل و شمایل ظاهری خودروی سایپا ۱۱۱ و همتای صندوق‌دار آن کار چندان واجبی نباشد. چراکه طی سال‌های اخیر آن قدر گونه‌های مختلف پراید در کوچه و خیابان توسط مردم مشاهده شده است که دیگر ظاهر آن برای همه کاملا آشنا و عادی به نظر می‌رسد.
خودروی سایپا ۱۱۱ از نظر ظاهر، نسخه‌ی فیست لیفت شده‌ی خودروی پراید نسیم محسوب می‌شود. تفاوت‌های ظاهری نمای جلوی این دو خودرو به طور عمده در بخش‌هایی مانند جلو پنجره، چراغ‌ها و نوع طراحی سپر آنها نمود یافته است.
چراغ‌های جلوی خودروی سایپا ۱۱۱ طراحی زیباتری نسبت به پراید نسیم دارد و در بخش زیرین خود به یک گودی دایره مانند مجهز است. جلو پنجره‌ی این خودرو نیز نسبت به پراید نسیم تا حدی بزرگ‌تر طراحی شده و از شیارهای پنجره مانند بیشتری برخوردار است. در بخش سپر هم شاهد طراحی مدرن‌تری در خودروی سایپا ۱۱۱ نسبت به خواهر بزرگ‌تر آن هستیم و سپر نسبتا جدیدتری جایگزین شمایل قدیمی و دهه نودی سپر پراید نسیم شده است.
در نمای عقب خودروی سایپا ۱۱۱ چراغ‌های مکعبی پراید نسیم جای خود را به چراغ‌هایی با طراحی ذوزنقه‌ای داده‌اند. پنجره‌ی عقب نیز در خودروی سایپا ۱۱۱ بزرگ‌تر از پراید نسیم طراحی شده است. ضمن آن که مدرن شدن نسبی نوع طراحی سپر در مقایسه با پراید نسیم را در بخش عقب خودروی سایپا ۱۱۱ نیز همانند بخش جلوی آن می‌توان مشاهده کرد.
با وجود تمام تغییرات یاد شده، خودروی سایپا ۱۱۱ همچنان ظاهری قدیمی دارد و شکل و شمایل آن در برابر بسیاری از خودروهای امروزی کاملا معمولی به نظر می‌رسد. در واقع ظاهر این خودرو همچنان محصولات اوایل دهه ۹۰ میلادی را تداعی می‌کند.
شاید تفاوت خودروی سایپا ۱۱۱ و پراید نسیم در نمای داخلی به وضوح تفاوت این دو خودرو در نمای بیرونی آنها نباشد. با این حال نمونه‌های جدیدتر خودروی سایپا ۱۱۱ با داشبوردهای بهینه‌تری که تغییراتی را به خود دیده‌اند عرضه شده است. در مجموع طراحی داخلی این خودرو نیز مانند نمای بیرونی آن ساده و معمولی جلوه می‌کند.
قیمت خودروی سایپا ۱۱۱
در حال حاضر تنها نسخه‌ی SE خودروی سایپا ۱۱۱ در قالب مدل صفر کیلومتر و کار نکرده در بازار خودروی ایران قابل یافتن است. این نسخه از خودروی سایپا ۱۱۱ هم اکنون با متوسط قیمتی در حدود ۳۷ میلیون تا ۴۰ میلیون تومان (به تاریخ نگارش این متن) در بازار آزاد به فروش می‌رسد. جالب این جا است که رنگ خودروی پراید از جمله پراید ۱۱۱ نیز در قیمت آن تاثیر دارد.
سیر صعودی قیمت خودروی سایپا ۱۱۱ از ماه گذشته بود که آغاز شد. به طور کل در طول یک ماه اخیر قیمت این خودرو از رقم ۲۶ میلیون تومان به رقم فعلی افزایش یافته است. این در حالی است که در نخستین روزهای سال ۱۳۹۷ یعنی کمتر از شش ماه قبل قیمت این خودرو حول و حوش رقم ۲۱ میلیون تومان قرار داشت.
به هر حال خودروی سایپا ۱۱۱ و در مجموع تمام نسخه‌های موجود از خودروی پراید همچنان به عنوان یکی از ارزان‌ترین، کم خرج‌ترین و به صرفه‌ترین محصولات حاضر در بازار خودروی ایران به شمار می‌روند.
