نام پستانداران تخم گذار چیست و چه ویژگی‌هایی دارند؟

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – آیا تابحال به این فکر کرده اید که پستانداران می‌توانند به جای زایمان کردن تخم بگذارند؟ پستانداران همیشه با زایمان کردن تولید مثل می‌کنند، اما گاهی نیز می‌تواند متفاوت باشد. اما سه پستاندار وجود دارند که تخم گذاری می‌کنند و در عین حال به نوزاد خود شیر می‌دهند. در ادامه به  بررسی ویژگی‌های این جانداران جالب می‌پردازیم.

 

انواع پستانداران تخم گذار

پستانداران حیوانات خون گرمی هستند و معمولا از طریق زایمان زاد و ولد می‌کنند. گربه‌ها، سگ‌ها، فیل‌ها، زرافه‌ها، نهنگ‌ها، دلفین‌ها، خوک‌های دریایی و البته انسان‌ها همگی پستانداران زنده هستند. از سوی دیگر پستاندارانی وجود دارند که تخم می‌گذارند و به آن‌ها پستانداران تخم گذار می‌گویند. سه گونه زنده پستاندار تخم گذار از لحاظ علمی شناخته شده است:

۱. پلاتی پوس یا منقار اردکی

پلاتی پوس یا  منقار اردکی دارای بدنی ساده شبیه به سمور دریایی است. دم آن شبیه به دم سگ آبی و منقاری اردکی شکل برای تشخیص شکار دارد. این پستاندار دارای پرده بین انگشتان پا است و نیمه آبزی است. آن‌ها به طور عمده از لارو حشرات، میگو، صدف، قورباغه و تخم ماهی‌ها تغذیه می‌کنند. طول یک پلاتی پوس بالغ تقریبا به اندازه ۴۵ تا ۶۰ سانتی متر است. زیستگاه آن شامل مناطق آب شیرین سواحل جنوب شرقی استرالیا و تاسمانی است. خروس‌ها، عقاب ها، جغد‌‌ها، تمساح‌ها و روباه‌ها شکارچیان طبیعی پلاتی پوس‌ها هستند.

 

 

۲. مورچه خورک پوزه دراز (اکیدنه پوزه دراز)

بدن مورچه خورک پوزه دراز از خار‌های زرد با نقطه‌های مشکی پوشیده شده است. در زیر این خارها، بدن آن‌ها با خز پوشیده شده است. خرطوم آن‌ها نصف طول سرشان است. نر‌های آن‌ها سیخ‌هایی روی پا‌های پشتشان دارند که سمی نیستند. مورچه خورک پوزه دراز بزرگسال طولی حدود ۵۰ تا ۵۵ سانتی‌متر و دمی به بلندی ۶ سانتی‌متر دارند. این جانوران، شناگران ماهری هستند. مورچه خورک پوزه دراز در منطقه پاپوآ گینه نو یافت می‌شوند و به طور عمده از کرم‌ها و لارو حشرات تغذیه می‌کنند.

 

 

۳. مورچه خورک پوزه کوتاه (اکیدنه پوزه کوتاه)

مورچه خورک پوزه کوتاه با خار و خز پوشیده شده است. این پستاندار خرطوم متمایز شده و زبان به خصوصی دارد که برای گرفتن شکار در سرعت زیاد استفاده می‌شود. این پستاندار در سراسر استرالیا و در مناطق جنوب غربی گینه نو یافت می‌شود. اکیدنه در متون قدیمی عمدتا به نام مورچه خورک خاردار معروف بود که البته امروزه این نام به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مورچه خورک پوزه کوتاه بالغ تقریبا ۴۵ تا ۷۷.۵ سانتی‌متر طول دارد. آن‌ها عمدتا از مورچه‌ها و موریانه‌ها تغذیه می‌کنند. کیسه داران ماهی‌خوار و عقاب‌ها شکارچیان این نوع اکیدنه هستند.

 

 

حقایق جالبی درمورد مورچه خورک‌ها

• اگرچه بسیاری از افراد ممکن است از این موجودات خاردار بترسند، اما خود این موجودات اساسا بسیار درون گرا و ترسو هستند.
• هنگامی که احساس ترس می‌کنند، پا‌های خود را به درون بدنشان جمع کرده و به شکل یک توپ در می‌آیند.
• هنگامی که پا‌های خود را از ترس جمع کرده اند، چیزی نمی‌بینند و فکر می‌کنند کسی هم آن‌ها را نمی‌بیند.
• اگر اکیدنه روی زمین باشد، تلاش می‌کند تا سوراخی را حفاری کرده و خود را در آن مخفی کند.

 

پستانداران تخم گذار تک سوراخی

بله، پستانداران تخم گذاری وجود دارند که به آن‌ها پستانداران تک سوراخی می‌گویند. کلمه Monotreme به معنی پستاندار تک سوراخی، از کلمه یونانی Monos به معنای یک و کلمه treme به معنای سوراخ مشتق شده است.

 آن‌ها به دلیل وجود تنها یک مجرا در بدنشان که محلی برای عبور تخم‌، اسپرم‌، مدفوع و ادرار است، به این نام شناخته می‌شوند. مسیر‌های مدفوع، ادرار و اسپرم مستقیما به این مجرا می‌رسند و به همین دلیل به این مخلوقات تک سوراخیان می‌گویند، چراکه فقط یک سوراخ خروجی دارند. همه انواع پستانداران تخم گذار دارای ویژگی‌های مشترکی هستند.

این پستانداران تخم گذار، حیواناتی خون گرم با متابولیسم بالا هستند. این جانوران شبیه به همتایان پستاندارن خود، بر بدن خود مو دارند، ماده‌ها به فرزندان شیر می‌دهند، دارای سه استخوان در گوش میانی هستند و یک استخوان در فک پایینی دارند.

تعداد گونه‌ها

باتوجه به حقایق پستانداران تخم گذار، تنها پنج نوع پستاندار تک سوراخی وجود دارد که یک نوع آن پلاتی پوس (منقار اردکی) و چهار نوع دیگر مربوط به خانواده‌ اکیدنه می‌شود:

 

اکیدنه با نام مورچه خورک شناخته می‌شوند، چراکه آن‌ها دوست دارند از مورچه‌ها و موریانه‌ها در رژیم غذایی خود استفاده کنند. همچنین به دلیل خار‌های برجسته بر روی بدن آن‌ها، مورچه خورک خاردار نامیده می‌شوند. آن‌ها شباهت بسیار کمی با دیگر پستانداران دارند، اما تعداد تفاوت‌ها بسیار است. گاهی اوقات مانند خزندگان رفتار می‌کنند، در حالیکه گاهی ویژگی‌های پرندگان را نیز نشان می‌دهند.

زیستگاه طبیعی

این تک سوراخیان ابتدا در استرالیا، تاسمانی و گینه نو یافت شدند. پلاتی پوس یا منقار اردکی به ندرت آبزی است، درحالی‌که اکیدنه استرالیایی معمولا حیوانات خانگی هستند. اکیدنه‌های استرالیایی به راحتی می‌توانند در مناطق دارای دمای متوسط مانند جنگل‌ها، مناطق تپه‌ای، کوه‌های بلند، صحراها، زمین‌های سرسبز و … یافت می‌شوند. مانند پلاتی پوس‌ها، اکیدنهها نیز دندان ندارند و می‌توانند در طول شب و روز فعال باشند.

تولید مثل در اکیدنه

مورچه خورک ماده کیسه‌ای در بدن دارد که در آن جا تخم می‌گذارد و ۱۰ روز طول می‌کشد تا بچه‌ها از تخم خارج شوند. بعد از تخم گذاری، مورچه خورک نوزاد از تخم خارج می‌شود. نوزاد اکیدنه به قدری کوچک است که لازم است سه ماه دیگر در کیسه مادرش بماند و این امر یکی از حقایق مشهود این پستانداران است. اکیدنه ماده به وسیله پستان‌هایش به نوزاد شیر می‌دهد. از آن جایی که اکیدنه نوک سینه ندارند، شیر خوردن برای نوزاد کمی دشوار است. اکیدنه‌ها دوست دارند تنها زندگی کنند، مگر زمانی که فصل تولید مثل باشد.

تولید مثل در پلاتی پوس‌ها

در تولید مثل پلاتی پوس، جنس ماده، تخم‌ها را در سوراخ‌های زیرزمینی که مخصوص این کار هستند، نگهداری می‌کند. تمام پلاتی پوس‌ها در داخل یا اطراف آب یافت می‌شوند چراکه عمدتا از حشرات دریایی، لارو حشرات و سایر موجودات کوچک تغذیه می‌کنند. در زمان تولیدمثل، ماده‌ها نسبت به دیگر روز‌ها فعالیت بیشتری دارند. در فصل تولید مثل هنگامی که ماده‌ها خطری احساس کنند، سمی ترشح کرده که از آن‌ها در برابر حمله مهاجمان محافظت می‌کند. تقریبا یک ماه طول می‌کشد تا پلاتی پوس ماده باردار شود.

 

حقایق جالب درمورد پلاتی پوس

• همانطور که در سال ۱۷۹۸ در اروپا مطرح شد، این موجود دارای ویژگی‌های متعددی از خزندگان و پرندگان است.
• این حیوان دارای منقاری مثل اردک است و پا نیز دارد.
• آن‌ها همچنین دارای دمی مانند سگ آبی هستند.
• پلاتی پوس با استفاده از دم خود در آب شنا کرده و به دنبال غذا‌هایی مثل حشرات و ماهی‌های مختلف می‌گردد.
• پلاتی پوس‌ها بسیار سمی هستند و از این سم برای محافظت از خود در برابر مهاجم استفاده می‌کنند.
• براساس برآوردها، مقدار سمی که یک پلاتی پوس ترشح می‌کند برای کشتن یک سگ کافی است.
• یک حقیقت جالب در مورد پلاتی پوس‌ها این است که خز پوست‌ بدنشان، از آن‌ها در برابر آب محافظت می‌کند. 
• آن‌ها چشم‌های کوچکی دارند و از آن‌ها در زیر آب استفاده نمی‌کنند.
• پلاتی پوس‌ها دندان ندارند و به همین دلیل مواد غذایی که می‌خورند توسط صفحاتی در دهانشان خرد می‌شود.

 

تفاوت پلاتی پوس و اکیدنه

اگرچه پلاتی پوس و اکیدنه شباهت‌های بسیاری دارند مثل اینکه هردو تک سوراخی هستند، اما تفاوت‌های خاصی بین آن‌ها وجود دارد. پلاتی پوس ماده تخم هایش را در سوراخ‌های زیرزمینی مخصوصی قرار می‌دهد، در حالیکه جوجه تیغی تخم‌ها در حفره‌ای در شکمش نگه می‌دارد. پلاتی پوس ماده می‌تواند همزمان دو تخم بگذارد در حالی که اکیدنه ماده تنها می‌تواند یک تخم بگذارد. تفاوت‌های بسیاری نیز در ساختار بدنی، عادات تغذیه، رژیم غذایی این دو پستاندار تخم گذار وجود دارد.

 

عضو منقرض شده این خانواده!

استروپودون یکی دیگر از جانداران تک سوارخی است که در دسته‌بندی پستانداران تخم گذار قرار می‌گیرد. این پستاندار ۱۰۵ میلیون سال پیش در دوره زمین‌شناسی کرتاسه پیشین زندگی می‌کرده است. این جاندار قدیمی‌ترین پستاندار تخم گذار کشف شده است.