ترنجبین برای نوزاد، باوری غلط برای درمان زردی

ستاره | سرویس مادر و کودک – زردی نوزاد شرایطی است که رنگ پوست و چشم نوزاد به رنگ زرد تغییر پیدا می‌کند و زمانی اتفاق می‌افتد که خون کودک حاوی مقادیر زیادی بیلی روبین، یک رنگدانه زرد رنگ از گلبول‌های قرمز باشد.

دلایل زردی نوزادان

زردی پدیده‌ای شایع و خوش خیم در میان نوزادان است. آمار‌ها نشان می‌دهد که ۸۰% نوزادان نارس و ۶۰% نوزادان رسیده به زردی مبتلا می‌شوند. نوزادانی که پیش از ۳۸ هفته حاملگی (نوزادان نارس) به دنیا می‌آیند و برخی از نوزادان که از  شیر مادر تغذیه می‌کنند، بیش از دیگران دچار زردی می‌شوند.

نشانه‌های زردی نوزادان

زمان مراجعه به پزشک جهت تشخیص زردی نوزاد

• پوست نوزاد زرد‌تر شده است.
• پوست شکم، بازو‌ها یا پا‌ها زرد رنگ شده است.
• سفیدی چشم نوزاد زرد است.
• نوزاد بی توجه و یا بیمار به نظر می‌رسد و بیدار کردن او از خواب دشوار است.
• نوزاد وزن اضافه نکرده و خوب غذا نمی‌خورد.
• گریه‌های گوشخراش می‌کند.
• علائم و نشانه‌های دیگری دارد که نگران کننده است.
• زردی بیش از سه هفته طول کشیده است.

زردی نوزادان معمولا به صورت عدد یا درجه زردی گزارش می‌شود. آیا می‌دانید درجه زردی نوزادان در چه محدوده‌ای خطرناک است؟

درمان زردی با ترنجبین برای نوزاد

برخی والدین به محض مشاهده زردی نوزاد به پزشک معالج مراجعه می‌کنند و درمان‌های پزشک را پی می‌گیرند. اما برخی دیگر برای درمان نوزاد متوسل به درمان‌های سنتی و استفاده از موادی مانند خاکشیر، شیرخشت و ترنجبین می‌شوند.

ترنجبین یا Mann نوعی ماده قندی است که در اثر فعالیت حشره‌ای سخت بال به نام لارینوس به صورت قطرات شبنم روی گیاه حاج یا خارشتر یا خاربز ظاهر می‌شود. ترنجبین از همان ابتدای ترشح خود که به تدریج روی ساقه گیاه روی هم انباشته می‌شود، بنا به مزه شیرین و خاصیت مغذی‌اش، انواع حشرات، قارچ‌ها و شته‌ها را به سوی خود جذب می‌کند و وقتی انواعی از این موجودات ریز و درشت روی آن چسبیدند، قادر به فرار نبوده و پیکر آلوده آنان در درون این ترشحات صمغی شکل مدفون می‌شود.

در فرهنگ ایرانیان، خصوصا در استان لرستان، از ترنجبین برای نوزاد به عنوان کاهنده زردی استفاده می‌شود. اما پژوهش‌های علمی نشان داده است که مصرف ترنجین برای نوزاد زردی را درمان نمی‌کند؛ و اگر علت زردی نوزاد مشکلاتی مانند همولیز، عفونت، عدم تغذیه و یا تغذیه از شیر مادر باشد، استفاده غیر بهداشتی از دارو‌های گیاهی، سلامت نوزاد را به خطر می‌اندازد.
پژوهش دیگری نیز نشان داده است که مصرف ترنجبین برای نوزاد نه تنها باعث کاهش میزان بیلی روبین نمی‌شود، بلکه زمان مراجعه والدین جهت زردی را به تاخیر می‌اندازد، تعداد دفعات ادرار و تغذیه کم می‌شود، رفلکس جهش شیر به تاخیر می‌افتد و بی قراری نوزاد بیشتر می‌شود.

درمان زردی نوزادان

به طور معمول، درمان زردی خفیف در نوزادان لازم نیست، زیرا در عرض ۲ هفته، بیماری خود به خود از بین می‌رود. اگر نوزاد مبتلا به زردی شدید باشد، ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شود تا سطح بیلی روبین در جریان خون پایین بیاید. در مواردی که شدت زردی کمتر است، درمان در خانه نتیجه بخش است.

درمان زردی نوزادان شامل موارد زیر است:
۱. فتوتراپی (نور درمانی) – درمان با پرتو‌های نور. نوزاد در زیر نور مخصوص، که با یک سپر پلاستیکی برای فیلتر کردن نور ماوراء بنفش پوشش داده شده، قرار داده می‌شود. نور سبب تغییر ساختار مولکول‌های بیلی روبین می‌شود تا دفع آن‌ها آسان‌تر شود.
۲. تعویض خون – خون نوزاد به طور مرتب با خون اهدایی تعویض می‌شود. این روش تنها در صورتی انجام می‌شود که فتوتراپی کار نکند. نوزاد در این شرایط نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (NICU) دارد.
۳. ایمونو گلوبولین داخل وریدی (IVIG) – در کنار درمان زردی با فتوتراپی (نور درمانی) برای نوزادانی که ناسازگاری Rh یا ABO دارند این روش بکار می‌رود.

بهتر است پدر و مادر با مشاهده اولین نشانه‌های زردی در نوزاد به پزشک مراجعه و درمان‌های مورد نظر او را انجام دهند.

برگرفته از: mayoclinic و فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان/ شماره ۲۲/ اثر ترنجبین خوراکی بر کاهش زردی فیزیولوژیک نوزادان