نویسنده: ساغر شفیعی
بروزرسانی: 8 آذر 1400
ستاره | سرویس هنر – ساز نی انبان یکی از سازهای موسیقی نواحی ایران است که شاید در مراسم‌های سنتی نواختن آن را دیده باشید. آلات موسیقی نواحی ایران با توجه به نحوه نواختن‌شان به ۴ دسته زیر تقسیم می‌شوند:
۱. زه صدا‌ها (کوردوفون‌ها) – سازهای زهی
۲. پوست صدا‌ها (ممبرانوفون‌ها) – سازهای کوبه‌ای و ضربه‌ای دارای پوست
۳. خودصدا‌ها (ایدیوفون‌ها) – سازهای کوبه‌ای، ضربه‌ای و سایشی بدون پوست
۴. هوا صدا‌ها (آیروفون‌ها) – سازهای بادی
نی انبان جزء سازهای هوا صدا یا همان سازهای بادی قرار می‌گیرد که در ادامه به معرفی بیشتر آن می‌پردازیم.
معرفی ساز نی انبان
ویژگی‌های ظاهری و اجزای تشکیل دهنده‌ی نی انبان
۱. دسته: دسته‌ی نی انبان علاف چوبی ناودانی شکلی است که داخل آن دو عدد نی زبانه دار قرار دارد و نی‌ها با موم در داخل دسته ثابت می‌شوند. روی هر نی شش سوراخ صوتی در قسمت جلو ایجاد شده اند و بر سر هر کدام از نی‌ها، زبانه‌ای یک لایه قرار گرفته است.
۲. انبان: انبان یک مشک یا پوست دباغی شده‌ی بز یا گوسفند است که به عنوان مخزن ذخیره‌ی هوا مورد استفاده قرار می‌گیرد. پوست تقریبا یکپارچه است و قسمت گردن آن از داخل کور می‌شود. یک دهانی (محل دمیدن) در محل سوراخ یکی از دست‌ها و دسته‌ی نی انبان در محل سوراخ دست دیگر نصب شده اند. قسمت پایینی پوست در یک نقطه جمع و از داخل بسته می‌شود؛ بنابراین مخزن اماده شده، یک مجرای ورود و یک مجرای خروج هوا دارد. در مجرای ورود هوا دهانی نصب می‌شود و در مجرای خروج هوا دسته‌ی نی انبان را طوری نصب می‌کنند که زبانه‌ها در داخل نی انبان قرار گیرد.
۳. دهانی : شیئی قرقره مانند و محل دمیدن در مخزن نی انبان است.
جنس و مواد به کار رفته در ساختمان نی انبان
نی‌ها: از جنس نی
زبانه ها: از جنس نی
انبان: از جنس پوست بز یا گوسفند
دهانی: از جنس پلاستیک یا چوب
تکنیک اجرای نی انبان
موارد و نوع استفاده‌ی نی انبان
سازهای همراهی کننده‌ی نی انبان
در پایان قطعه‌ای شاد با ساز نی انبان را باهم گوش می‌دهیم.
