ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – برای آموزش موسیقی سازهای متنوعی از جمله سازهای ایرانی و غربی وجود دارد که آموزش را میتوان با هر کدام از آنها آغاز کرد و هیچ سازی پیش نیاز ساز دیگری نیست. آشنایی با همهی سازها کمک قابل توجهی به انتخاب ساز مورد علاقه میکند. همچنین هر نوازنده یا هر کسی که در زمینهی موسیقی فعالیت میکند یا اگر کسی بخواهد سازی را شروع به یادگیری و نواختن کند باید حداقل با صدای آن ساز و شکل ظاهریاش آشنا باشد.
در این مقاله به معرفی سازها و آلات موسیقی غربی میپردازیم و هدف شناخت شکل ظاهری ساز و آشنایی با صدای ساز است.
معرفی آلات موسیقی غربی (سازهای مرسوم غربی)
هارپ یا چنگ
یک ساز زهی است. یعنی صدای تولید شده از آن در اثر ارتعاش سیم یا همان زه است. چنگ در اصل یکی از سازهای مشهور ایران باستان است و در ادبیات فارسی هم زیاد از آن یاد شده است ولی امروزه یکی از سازهای اصلی ارکسترهای غربی به حساب میآید. قطعه چنگ نوازی the island از Alizbar را باهم گوش میکنیم.
پیانو Piano
یکی از متداولترین مشهورترین و فراگیرترین وسیله در میان تمام سازهای موسیقی است که دامنهی صوتی وسیعی دارد به گونهای که ساز پیانو را مادر سازها مینامند. به همین دلیل در کل دنیا طرفداران زیادی دارد. این ساز هم در زمینه موسیقی کلاسیک غربی و هم موسیقی ایرانی کاربرد دارد. تکنوازی پیانو ایرانی از استاد انوشیروان روحانی را باهم میشنویم:
ترومپت
ویولن
ویولن یک ساز زهی آرشهای است؛ یعنی صدا از طریق ارتعاش سیمها (با کمک آرشه) تولید میشود و از مشهورترین و شناختهشدهترین سازهای موسیقی غرب است. این ساز اصالتا به کشور ایتالیا برمیگردد. از این ساز در موسیقی ایرانی هم استفاده میشود. تکنوازی ویولن ایرانی از زنده یاد استاد علی تجویدی (نوازنده و آهنگساز چیره دست ویولن ایرانی) را باهم میشنویم:
گیتار
گیتار سازی است زهی زخمهای که با ارتعاش سیمها صدای آن تولید میشود. با مضراب (یا پیک) یا انگشت زده میشود. علاوه بر قدمت تاریخیاش، پیشرفت زیادی در زمینهی تکنیکهای موسیقی مدرن امروزی در نواختن گیتار به وجود آمده است. گیتارها از نظر ساختمان به دو نوع کلی گیتار آکوستیک و گیتار الکتریک تقسیم میشوند. همچنین از نظر رنگ صدایی و سبک مورد استفاده انواع مختلفی دارد. انتخاب نوع گیتار به سبک نوازندگی بستگی دارد. قطعه تکنوازی گیتار را باهم میشنویم:
آکاردئون
نام قدیمیتر آکاردئون اسم یونانی هارمونیکا است. نوازنده آن را بین دو دستش میگیرد و با جمع و باز شدنش توسط نوازنده صدا تولید میشود و در یک سمت کیبورد کوچکی تعبیه شده است. این ساز علاوه بر ایران در موسیقی محلی اروپا، آمریکای شمالی، روسیه و آمریکای جنوبی هم مورد استفاده قرار میگیرد. قطعهای ترکیبی از آکاردئون و دیگر سازها را میشنویم:
باسون
یکی از آلات موسیقی غربی باسون است. باسون یک ساز بادی بم است که ساختمانی شبیه به کلارینت دارد. نام دیگر باسون “فاگوت” است.
کیبورد
کیبورد در دستهی سازهای کلاویهای قرار دارد که نتهای آن بر روی صفحهکلید اجرا میشود. سازی الکترونیکی ودر ظاهر شبیه به پیانو است. کیبورد معمولی دو اکتاو کمتر از پیانو دارد. با این ساز میتوان صدای دیگر سازها را شبیه سازی کرد.
شیپور
کلارینت
یک ساز بادی است. کلارینت دارای وسعت صوتی وسیعی بوده و در اندازههای متفاوتی وجود دارد که تفاوتشان در وسعت صداها و بم و زیر بودنشان است. از کلارینت بیشتر در ارکستر استفاده میشود. علی رغم این که این ساز برای موسیقی غربی طراحی شده است، ولی امروزه در موسیقی ایرانی هم از این ساز استفاده میشود. انواع کلارینت عبارتند از: کلارینت میبمل، کلارینت سی بمل، کلارینت لا، کلارینت آلتو، کلارینت باس، کلارینت کنترباس
قطعهای دلنشین با ساز کلارینت را با هم میشنویم:
ملودیکا
این ساز را با نامهایی همچون پیانیکا، هارمونیکای کلیدی یا ملودی هورن هم معرفی میکنند. این ساز دارای یک صفحه کلید و یک لوله برای دمیدن هواست. ملودیکا کوچک، سبک و قابل حمل بوده و در آموزش موسیقی به خصوص در آسیا مشهور است.
ابوا
ساکسیفون
ساز دهنی
نام دیگرش هارمونیکا است و یک ساز بادی به حساب میآید. صدای ساز در اثر عبور جریان هوا تولید میشود. قطعهای با صدای دلنشین ساز دهنی را با هم میشنویم. در این قطعه از ثانیه ۱۳ ساز دهنی نواخته میشود.