ستاره | سرویس علوم – مغز را پیچیدهترین سیستم دنیاست. این مجموعه عجیب و حیاتی علاوه بر آنچه که همه میدانند، حقایق بسیار عجیب و جذابی دارد و تحقیق در مورد مغز انسان در دهههای گذشته بارها آن را ثابت کرده است. در این مقاله به تشریح برخی از این حقایق شگفتانگیز میپردازیم.
کودکان نیمی از نورونهایشان را در زمان تولد از دست میدهند
تحقیق در مورد مغز انسان نشان میدهد که یک کودک حدود نیمی از نورونهایش را پیش از تولد از دست میدهد. در این فرآیند که گاهی به آن هرس گفته میشود، سیناپسهای استفاده نشده بین نورونها حذف میشوند.
صحبت با کودکان دایره لغت آنان را افزایش میدهد
آواز پرندگان مشابه صحبت انسان است
آواز پرندگان و صحبت انسان ویژگیهای مشابهی دارند. تحقیق در مورد مغز انسان نشان میدهد که پرندگان مانند انسان تلفظهای صوتی پیچیده را در اوایل زندگی یاد میگیرند. آنها این توانایی را مانند انسان به کمک تقلید از بزرگترهایشان فرا میگیرند.
نقطه کور چشم
عصب بینایی در شبکیه چشم مانند یک گره حضور دارد. نقطهای که این عصب بینایی از آن خارج می شود، هیچ سلول گیرندهای ندارد و به همین سبب نقطه کوری را در هر دو چشم به وجود می آورد. ما به سختی می توانیم این نقطه را ببینیم چرا که این نقطه هیچ همپوشانی نسبت به تصویری که توسط دو چشم به وجود میآید ندارد. در واقع فقط چشم پزشک است که میتواند این نقطه را شناسایی کند.
نوار مغز
نوار مغزی یا EEG تکنیکی است که به کمک آن شما میتوانید تغییرات کوچکی که در فعایت الکتریکی مغز اتفاق میافتد را به کمک الکترودهایی که در پوست سر قرار میگیرد، بسنجید. افرادی که بر روی خواب مطالعه میکنند استفاده از این روش را بسیار کاربردی میدانند. نوساناتی که توسط نوار مغزی تشخیص داده میشوند به افراد کمک میکنند تا خواب، بیداری و حتی حالت خواب و بیداری را شناسایی کنند.
مغز حدود ۲۰ درصد خون بدن را مصرف میکند
اکسیژن دریافت شده توسط مغز
رشد اولیه مغز
صدایی که گوش تولید میکند
آیا میدانستید گوشهای سالم صدا تولید میکنند؟ این صداها معمولا بسیار ملایم هستند اما گاهی دیگران میتوانند آن را بشنوند. نکته جالب این است صداهایی که توسط گوش یک شخص تولید میشوند به ندرت توسط خود شخص قابل شنیدن هستند. دلیل ایجاد این صداها هنوز مبهم است اما گفته میشود احتمالا به دلیل ایجاد ورودیهایی از سیستم عصبی مرکزی است.
چشمان کشیده و نزدیکبینی
نزدیکبینی معمولترین مشکل بینایی است که با آن مواجه میشویم. این مشکل نتیجه کشیده بودن چشم است که باعث میشود چشم اشیاء نزدیک را بتواند به خوبی ببیند.
رشد مغزی کودک
تحقیقات بر روی مغز نشان میدهد که در طول نیمه دوم از اولین سال زندگی کودک، قشر پیش پیشانی مغز که مرکز احتیاط و منطق مغز است، چنان سیناپسهای سریعی را ایجاد میکند که انرژی معادل دوبرابر انرژی مغز بزرگسالان را مصرف میکند. این سرعت خارقالعاده در دهه اول زندگی افراد ادامه مییابد.
خزندگان هم خمیازه میکشند
خمیازه کشیدن پدیده ایست که با افزایش سن در خزندگان، پرندگان و پستانداران اتفاق میافتد. این رفتار توسط مواد شیمیایی موجود در مغز که به آنها انتقالدهندههای عصبی میگویند کنترل میشوند. انتقالدهنده های عصبی مانند نیتریک اکسید و دومپاین که در هیپوتالاموس فعالیت میکنند، تحریک و کنترل خمیازه کشیدن را بر عهده دارند.
گیرنده نور چشم
گیرندههای تشخیصدهنده نور که به آنها میله و مخروط گفته میشود، در واقع پشت شبکیه زیر چندین لایه سلولی قرار دارند. نورونها و سلولهای کمکی موجود در شبکیه تقریبا نیمه شفاف هستند و به همین دلیل نور میتواند از آنها گذشته و به گیرندهها برسد.
تصویر در شبکیه عقب و جلو میرود
به دلیل این که سلولهای گیرنده چشم یعنی میله و مخروط در پشت شبکیه حضور دارند، یک تصویر سه بار به درون شبکیه حرکت میکند. بار اول برای رسیدن به سلولهای گیرنده (عقب)، بار دوم برای رسیدن سیگنالهای عصبی به پردازش اولیه تصویری شبکیه (جلو) و بار سوم برای رسیدن سیگنالهای عصبی به همراه عصب بینایی به مغز (عقب).
مخچه انسان
نگاه از طریق یک منفذ کوچک
افراد نزدیکبین معمولا میتوانند متنها را با فاصله ببینند اگر با یکی از چشمانشان و از طریق یک منفذ کوچک متن را نگاه کنند. این منفذ میتواند نور وارد شده به چشم را متمرکز کرده و عملکرد لنز چشم را تغییر دهد.
نورونهای طولانی!
نورونهای بینی بازسازی میشوند
سلولهای گیرنده حس بویایی یعنی نورونهایی که در بینی ما حضور دارند و به ما کمک میکنند تا استشمام کنیم، نورونهایی هستند که در طول زندگی بازسازی میشوند. با این که این سلولها به طور مداوم در حال ایجاد شدن و از بین رفتن هستند، اتصالاتشان کاملا با نورونهای از بین رفته منطبق است. نتیجه پایداری اتصالات این است که زمانی که ما چیزی را یک بار استشمام میکنیم، در دفعات بعدی استشمام نیز برای ما همان بو را تداعی میکند و این در حالیست که دفعات بعدی نورونهای جدید آن عطر را استشمام کرده اند.
نوزادان صحبتها را متمایز میکنند
در مغز درد وجود ندارد
احساس دردی در مغز به طور خود به خود به وجود نمیآید. این حقیقت باعث میشود که جراحان مغز و اعصاب زمانی که شخص به هوش است، کنکاش در مغز او را عملی کنند. واکنشهای مریض در طول این عمل برای شناسایی نواحی مهم مانند نواحی مرتبط با کلام به کار میرود.
دید پیرامونی شب
هنگام شب دید پیرامونی انسان نسبت به دید مرکزی عملکرد بهتری دارد. دلیل وجود این نکته این است که سلولهای میلهای که گیرندههای نور هستند و بهترین واکنش را نسبت به نور کم دارند بیشتر در ناحیه پیرامونی شبکیه حضور دارند.
رفلکس نوری مردمک
رفلکس نوری مردمک چشم زمانی به وجود میآید که نور به هر یک از چشمان ما میرسد و باعث تنگ شدن مردمک چشم میشود. پزشکان از این رفلکس برای تعیین این که آیا مسیر رفلکس در میان مغز به هر شکلی مختل شده است یا نه استفاده میکنند. اگر رفلکس نتواند در یک یا دو چشم واکنش ایجاد کند، پزشک میتواند موقعیتی که عملکرد مطلوبی نداشته را بر اساس این که کدام چشم در ایجاد واکنش ناموفق بوده و کدام چشم تحریک شده تشخیص دهد.
بلند خواندن باعث رشد کودک میشود
تشنج به سرع محدود نمیشود
گریه هنگام غذا خوردن
اصطلاح اشک تمساح ریختن به غم و اندوه ریاکارانه گفته میشود. این اصطلاح از آنجایی نشأت میگیرد که تمساح در حالیکه به نظر میرسد گریه میکند در حال جویدن طعمه خود است. اشک تمساح یک اختلال عصبی در انسانهاست که حاصل آسیب به عصب سه قلو و یا عصب پنجم جمجمه ایست که غشای مخاطی صورت را کنترل میکند. وقتی فرد مبتلا در حال خوردن چیزی است، سیگنالهایی که باید ترشح بزاق را تحریک کنند غده اشکی را تحریک میکنند که باعث گریه میشود.
خارش جای زخم
خاراندن یک زخم در واقع پاسخی بیولوژیکی اما گیج کننده است چرا که در واقع باعث میشود خارش زخم شما فقط به تأخیر بیوفتد. یک تئوری میگوید این که ما بدنمان را میخارنیم به دلیل این است که خاراندن باعث آزادسازی اندروفین میشود که یک ماده مخدر طبیعی بدن است که احساس درد را مسدود میکند. به دلیل این که خاراندن جای زخم روی پوست باعث ایجاد جریان آندروفین میشود، ما این کار را انجام میدهیم تا درد اولیه را بهتر مسدود کنیم. البته برای درمان خارش، درمانهای خانگی مخصوص خارش نیز وجود دارند.
حافظه فعال ۷ عدد را میتواند ذخیره کند
آیا حقایق دیگری درباره مغز میشناسید؟ نظرات خود را در انتهای همین صفحه در بخش “ارسال نظر” با مخاطبان ستاره در میان بگذارید.
B
واقعا عالی