آشنایی با خواص کشک، ارزش غذایی و مضرات آن

ستاره | سرویس خواص شناسی – کشک یکی از محصولات لبنی تخمیری است که به عنوان یک فرآروده سنتی به مذاق اکثر ایرانیان سازگار است. کشک در بسیاری از غذاهای سنتی ایرانی کاربرد دارد. این ماده به عنوان طعم‌دهنده و گاهی مستقیما به عنوان غذا استفاده می‌شود. در این مقاله، مهمترین خواص کشک، ارزش غذایی، موارد احتیاط و منع مصرف آن گردآوری شده است.

 

خواص کشک (طبیعت و خواص درمانی)

مزاج کشـک سرد و خشک است و بسیاری از خواص خوردن شیر و خواص ماست را در خود دارد. از آنجایی که کشک محصول یک فرآیند تخمیری است و در نتیجه تغلیظ به دست می‌آید، فواید بی‌نظیر دیگری نیز دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

 

۱. تقویت و حفظ سلامت مغز

کشک یک غذای تخمیر شده محسوب می‌شود و فواید فراوانی برای حفظ سلامت مغز دارد. پروبیوتیک‌های موجود در کشک، نقش مهمی را در حفظ تعادلی سالم بین مغز و روده ایفا می‌کنند. مغز و روده از طریق غدد درون‌ریز HPA axis به یکدگیر متصل هستند.

 

۲. تنظیم فشار خون

کشک سرشار از پتاسیم است و از این رو تنظیم و کنترل فشار خون یکی از بارزترین خواص کشک است. پتاسیم موجود در کشک باعث تنظیم فشار خون می‌شود. این ماده به آرام شدن رگ‌های خونی و پیشگیری از انقباض آن‌ها که یکی از دلایل افزایش فشار خون است، کمک می‌کند. این ماد معدنی برای متعادل کردن اثرات منفی سدیم در بدن نیز موثر است.

 

۳. کاهش وزن

کشک کالری کمی دارد و مصرف آن علاوه بر احساس سیری، به دلیل داشتن مقدار کالری کم، به کاهش وزن سالم کمک می‌کند.

 

۴. تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها

کشک ماده‌ای غذایی سرشار از کلسیم و فسفر است و مصرف آن به تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک شایانی خواهد کرد. پیشگیری از پوکی استخوان، حفظ تراکم استخوانی، پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، کمک به استحکام استخوانی و رشد بهتر کودکان و نوجوانان از خواص کشک است.

 

۵. خاصیت ضد پیری و افزایش طول عمر

 کشک دارای مقادیر فراوان ماده پیش‌ساز گلوتاتیون است. این مواد به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شوند. گلوتاتیون با کنترل رادیکال‌های آزاد، از بروز سرطان‌ها، تسریع شدن روند پیری و کاهش طول عمر پیشگیری می‌کند.

 

۶. سلامت دستگاه گوارش

کشک حاوی اسیدهای الی فراوان است و به ضدعفونی کردن دستگاه هاضمه (معده، روده کوچک و روده بزرگ) کمک می‌کند. البته از آنجایی که کشک تا حدودی نفاخ است برای هضم راحت‌تر و اثربخشی بیشتر آن پیشنهاد می‌شود. بنابراین کشک را می‌توانید همراه با نعنای خشک میل کنید.

 

ارزش غذایی کشک

کشک سرشار از پروتئین و کلسیم است و قادر است احتیاجات بدن را از نظر مواد معدنی موجود در شیر تامین کند. این مواد معدنی شامل کلسیم، منیزیم، آهن، سدیم و پتاسیم می‌شود. تحقیقات نشان داده است که کلسیم و فسفر موجود در کشک و نسبت مناسب این دو ماده غذایی در ترکیب کشک، برای پیشگیری از بروز پوکی استخوان بسیار موثر است. از نظر متخصصان تغذیه، مهمترین فواید درمانی و خواص کشک سلامت و استحکام استخوان‌ها، جلوگیری از ابتلا به اختلالات گوناگون عصبی، تنظیم هاضمه و پیشگیری از اسهال است.

 

 

کشک سرشار از انواع عناصر غذایی به ویژه کلسیم، فسفر و ویتامین‌های مورد نیاز بدن انسان است. مقدار کلسیم در ۳۰ گرم کشک تازه بدون نمک و چربی با مقدار کلسیم در یک لیوان شیر ۲۵۰ سی سی برابری می‌کند. بررسی‌ها و گزارش‌های ارائه شده در سال‌های اخیر درباره خواص کشک، نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند به‌عنوان یک ماده مغذی و مکمل غذایی در علوم تغذیه‌ای و صنایع غذایی مورد استفاده قرار بگیرد.

 

مضرات کشک (موارد احتیاطی و منع مصرف)

• کشک منبع خوب کلسیم است اما متاسفانه کشک‌هایی که به صورت خشک در بازار عرضه می‌شوند، مقدار زیادی نمک دارند که جذب کلسیم را در سلول‌های بدن کاهش می‌دهند.
•  زیاده‌روی در مصرف کشک باعث غلبه بلغم و نفخ می‌شود، از این رو افراط در مصرف آن برای افراد دارای مزاج بلغمی مضر است.
• مصرف کشک، برای افراد دچار انسداد مجاری، معده‌ مرطوب، افراد مسن و دارای مزاج سرد و تر مضر است.
• کسانی که مبتلا به فشار خون بالا و چربی خون هستند، لازم است در مصرف کشک احتیاط کنند.
• زیاده‌روی در مصرف کشک باعث بروز برخی لک‌های پوستی خواهد شد.

طرز تهیه کشک خانگی کار چندان سختی نیست ولی اگر زمان و تجهیزات مورد نیاز را در اختیار ندارید، حتما  از کشک‌های بسته‌بندی و پاستوریزه شده که برچسب و مجوز بهداشتی دارند، استفاده کنید و همواره آن را در یخچال نگهداری کنید.