راه های درمان دیابت چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – آیا می‌دانید برای درمان بیماری دیابت علاوه بر مصرف داروهای تجویز شده، باید رژیم غذایی و سبک زندگی خود را نیز تغییر دهید؟ در واقع پس از تشخیص این بیماری، اراده‌ی فرد بیمار است که با ایجاد تغییرات لازم در زندگی خود، نقش مهمی در فرایند درمان ایفا خواهد کرد. در کنار موارد یاد شده، آرامش ذهن و بدن، مصرف برخی از داروهای گیاهی و مواد معدنی نیز می‌تواند به درمان دیابت کمک کند.

 

چگونه بفهمیم که دیابت داریم؟

اگر برخی از عوامل خطرزا برای ابتلا به دیابت را داشته باشید و یا اگر سطح قند خون در ادرار شما بالا باشد، ممکن است پزشک احتمال ابتلا به دیابت را برای شما در نظر بگیرد. در صورتی که پانکراس شما به میزان کم انسولین تولید کند یا اصلا تولید نکند (دیابت نوع ۱)، یا اگر بدن به طور طبیعی به انسولین واکنش نشان ندهد (دیابت نوع ۲)، ممکن است سطح قند خون در شما بالا باشد.

تشخیص دیابت با یکی از سه آزمایش زیر آغاز می‌شود:

۱. آزمایش قند خون ناشتا. این آزمایش به صورت ناشتا و در صبح انجام می‌شود. اگر سطح گلوکز در خون شما ۱۲۶ میلی گرم بر دسی لیتر یا بالاتر از آن باشد، ممکن است  که شما به دیابت مبتلا باشید.

۲. آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT). در این آزمایش، یک نوشیدنی حاوی گلوکز به شما خواهند داد. سپس پزشک سطح گلوکز خون را هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه و به مدت ۳ ساعت بررسی خواهد کرد. اگر میزان گلوکز در طی ۲ ساعت، ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر یا بیشتر از آن باشد، ممکن است دیابت داشته باشید.

۳. آزمایش هموگلوبین‌ ای وان سی (A1c). این آزمایش نوعی آزمایش خون ساده بوده که میانگین سطح قند خون را برای ۲ الی ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد. سطح ۶.۵% یا بیشتر ممکن است به معنای ابتلا به دیابت باشد.

پزشک همچنین ممکن است از سنجش اتوآنتی بادی ZnT۸Ab استفاده کند. این آزمایش خون به همراه دیگر نتایج می‌توانند به پزشک در تشخیص دیابت نوع ۱ کمک کنند.

 

راه های درمان دیابت

دیابت یک بیماری جدی و وخیم بوده که شما نمی‌توانید به تنهایی آن را درمان کنید. پزشک برای شما یک برنامه درمانی مناسب در نظر خواهد گرفت. در طول درمان به احتمال زیاد به متخصصان دیگری از جمله متخصص پا، متخصص تغذیه، چشم پزشک و متخصص غدد نیز نیاز پیدا خواهید کرد. 
درمان دیابت به بررسی مداوم سطح قند خون به همراه مصرف دارو، ورزش و رژیم غذایی مناسب نیاز دارد که در ادامه بطور مختصر و مفید به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت.  با در نظر گرفتن نوع غذا و زمان مصرف آن، می‌توانید کاهش و یا افزایش ناگهانی انسولین را در بدن کنترل کنید.

 

۱. دارو‌های دیابت

اگر به دیابت نوع ۱ مبتلا هستید، پانکراس شما دیگر به میزان کافی انسولین تولید نخواهد کرد. در این حالت شما به تزریق انسولین نیاز خواهید داشت.
برخی از افراد از یک وسیله به نام پمپ انسولین استفاده می‌کنند. استفاده از این وسیله را می‌توان بر اساس میزان نیاز به انسولین در طول روز و یا بر اساس سطح قند خون قبل از خوردن غذا، برنامه ریزی کرد.

 

 

انسولین تزریقی به پنج نوع تقسیم می‌شود:

1. واکنش سریع (تاثیر آن چند دقیقه بوده و به مدت ۲-۴ ساعت باقی می‌ماند)
2. واکنش منظم یا کوتاه مدت (تاثیر آن ۳۰ دقیقه بوده و به مدت ۳-۶ ساعت باقی می‌ماند)
3. واکنش متوسط (تاثیر آن ۱-۲ ساعت بوده و به مدت ۱۸ ساعت باقی می‌ماند)
4. واکنش طولانی مدت (تاثیر آن ۱-۲ ساعت بوده و به مدت ۲۴ ساعت باقی می‌ماند)
5. واکنش فوق العاده طولانی (تاثیر آن ۱-۲ ساعت بوده و به مدت ۴۲ ساعت باقی می‌ماند)

قبل از مصرف غذا می‌توانید از انسولین استنشاقی آفرزا نیز استفاده کنید. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱، باید این انسولین را در ترکیب با انسولین تزریقی طولانی مدت استفاده کنند. افراد سیگاری یا کسانی که بیماری مزمن ریه دارند، نباید از این انسولین استفاده کنند.
انسولین دگلودک نوعی انسولین پایه بوده که یک بار در روز مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثر آن می‌تواند به مدت بیش از ۴۲ ساعت باقی بماند. این انسولین برای درمان دیابت نوع ۱ و ۲ و همچنین دیابت در کودکان مناسب است.

برای هر فرد دیابتی متناسب با رژیم غذایی، ورزش، میزان استرس و دیگر بیماری‌ها، برنامه درمانی تنظیم می‌شود. افرادی که به دیابت مبتلا هستند، قند خون خود را چندین بار در روز با دستگاهی به نام گلوکومتر بررسی می‌کنند. گلوکومتر میزان گلوکز خون را با استفاده از نمونه خون اندازه گیری می‌کند. همچنین در حال حاضر، دستگاه‌هایی نظیر سیستم نظارت مداوم بر گلوکز (CGMS) وجود دارند که می‌توانند به بدن شما وصل شده و میزان قند خون را هر چند دقیقه و به مدت یک هفته اندازه گیری کنند. اما این دستگاه‌ها سطح گلوکز را از طریق پوست اندازه گیری می‌کنند. بنابراین نتایج آن‌ها نسبت به گلوکومتر، دقت کمتری دارد.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توانند با استفاده از رژیم غذایی و ورزش، بیماری خود را کنترل کنند. برخی از این افراد، به دارو‌هایی مانند انسولین و دارو‌های خوراکی نیاز خواهند داشت.

 

 

دارو‌های مورد استفاده برای درمان دیابت نوع ۲ عبارتند از:

• دارو‌هایی که باعث افزایش تولید انسولین توسط پانکراس می‌شوند؛ از جمله کلرپروپامید، گلیمپیرید، گلیپیزید، گلی بوراید، ناتگلینید و رپاگلینید
• دارو‌هایی که جذب قند را توسط روده‌ها کاهش می‌دهند، مانند آکاربوز و مگلیتول
• دارو‌هایی که نحوه استفاده از انسولین در بدن را بهبود می‌بخشند، مانند پیوگلیتازون و روزیگلیتازون
• دارو‌هایی که باعث کاهش تولید قند توسط کبد شده و مقاومت به انسولین را بهبود می‌بخشند، مانند متفورمین
• دارو‌هایی که باعث افزایش تولید انسولین توسط پانکراس و یا کاهش تولید قند توسط کبد می‌شوند، از جمله آلوگلپتین، دوگلوتید، لیناگلیپتین، اگزناتید، لیراگلوتاید، سکسوگلپتین، سیتاگلیپتین و سماگلوتید
• دارو‌هایی که مانع جذب ثانوی گلوکز توسط کلیه شده و دفع گلوکز در ادرار را افزایش می‌دهند. به این دارو‌ها مهار کننده‌های SGLT۲ گفته می‌شود. مانند کاناگلیفلوزین، داپاگلی فلوزین و امپاگلیفلوزین
• پرام لینتید. این یک داروی هورمونی مرکب از مواد مصنوعی است. این دارو به کاهش قند خون بعد از صرف غذا کمک می‌کند.

برخی از قرص‌ها حاوی بیش از یک نوع داروی دیابتی هستند. مانند امپاگلیفلوزین/ لیناگلیپتین (گلیکسامبی). این دارو ترکیبی از مهارکننده SGLT۲ بوده که مانع از جذب ثانوی گلوکز در کلیه‌ها شده و همچنین شامل مهار کننده DPP-۴ بوده که به افزایش هورمون‌ها برای کمک به تولید انسولین توسط پانکراس و کاهش تولید گلوکز توسط کبد کمک می‌کند.

 

۲. رژیم غذایی مناسب

استفاده از یک رژیم غذایی متعادل برای افراد مبتلا به دیابت ضروری است. اگر دیابت نوع ۱ دارید، فعالیت و رژیم غذایی شما، زمان مصرف انسولین را تعیین خواهد کرد. زمان مصرف غذا، مقدار و نوع آن بسیار مهم است. معمولا پزشکان سه وعده غذایی کوچک را به همراه سه تا چهار میان وعده به بیماران دیابتی توصیه می‌کنند.
رژیم شما باید حاوی میزان متناسبی از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها باشد. میزان مصرف هر کدام از آن‌ها به عوامل بسیاری بستگی دارد، از جمله وزن و اولویت‌های شخصی شما. نظارت بر روی میزان مصرف کربوهیدرات‌ها عاملی مهم برای کنترل قند خون است. اگر اضافه وزن دارید، استفاده از رژیم کم کربوهیدرات، کم چرب یا کم کالری، یا رژیم مدیترانه‌ای می‌توانند به شما در کاهش وزن کمک کنند. بیش از ۷٪ از رژیم غذایی شما نباید حاوی چربی اشباع شده باشد و به طور کلی نباید از چربی‌های ترانس استفاده کنید.

 

 

۳. ورزش برای افراد دیابتی

یکی دیگر از عوامل مهم در برنامه درمان دیابت، ورزش است. قبل از شروع یک برنامه ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید. ورزش می‌تواند باعث بهبود استفاده بدن از انسولین شده و سطح قند خون را پایین آورد. برای جلوگیری از افت شدید قند خون، قبل از ورزش قند خون خود را بررسی کرده و در صورت لزوم حدود نیم ساعت قبل از ورزش، یک میان وعده حاوی کربوهیدرات بخورید. اگر احساس کردید که قند خون شما کاهش پیدا کرده است، ورزش را متوقف کرده و یک میان وعده یا نوشیدنی حاوی کربوهیدرات بخورید. ۱۵ دقیقه صبر کنید و دوباره قند خون خود را چک کنید. اگر هنوز قند خون شما پایین است، یک میان وعده دیگر بخورید.

ورزش همچنین می‌تواند احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش داده و گردش خون را بهبود ببخشد. علاوه بر این ورزش به کاهش استرس نیز کمک می‌کند. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که نیاز به کاهش وزن دارند، می‌توانند از ورزش‌های ملایم و آرام استفاده کنند. توصیه می‌شود، افراد مبتلا به دیابت حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت‌های هوازی مانند پیاده‌روی و حداقل دو بار در هفته تمرینات قدرتی انجام دهند. درباره نوع ورزش متناسب با خود، با پزشک مشورت کنید.

 

تغییر شیوه زندگی

بهتر است از دستبند یا گردن بند‌هایی استفاده کنید که نشان می‌دهند، شما به دیابت مبتلا هستید. این امر کمک می‌کند که در صورت افت شدید قند یا در صورت تصادف، دیگران از وضعیت شما آگاه شوند. افت شدید قند می‌تواند به کما یا تشنج منجر شود. مراقب دندان‌های خود باشید و به طور مرتب نخ دندان بکشید. دیابت می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن بیماری‌های دهان و دندان شود.

 

طب جایگزین برای دیابت

۱. ویتامین‌ها و مواد معدنی: هرگز  نباید از طب جایگزین به تنهایی برای درمان دیابت استفاده کرد. اما می‌توان در کنار مصرف دارو، رژیم غذایی و ورزش، از راه‌هایی برای کنترل قند خون و جلوگیری از عوارض دیابت استفاده کرد.

• اگر چه هیچ شواهدی وجود ندارد که مصرف مکمل‌های کروم در درمان دیابت موثر هستند، اما کروم در بسیاری از غذا‌های سالم مانند سبزیجات سبز، آجیل و غلات یافت می‌شود.
• مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ویتامین H همراه با کروم می‌توانند به بهبود متابولیسم گلوکز کمک کنند.
• مصرف ویتامین‌های B۶ و B۱۲ ممکن است به کاهش درد عصب دیابتی کمک کنند.
• مصرف مناسب ویتامین C می‌تواند به بدن در حفظ سطح کلسترول خوب و کنترل سطح قند خون کمک کند. اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث سنگ کلیه و دیگر مشکلات شود.
• قبل از مصرف این ویتامین، با پزشک خود مشورت کنید.
• مصرف ویتامین E ممکن است به کاهش آسیب به عروق خونی و محافظت در برابر بیماری‌های کلیه و چشم کمک کند. اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند به بروز مشکلات جدی مانند سکته مغزی منجر شود. قبل از مصرف این ویتامین، با پزشک خود مشورت کنید.
• منیزیم نیز می‌تواند به کنترل سطح قند خون کمک کند. برخی از افراد مبتلا به دیابت، دچار کمبود منیزیم هستند.

 

 

۲. آرامش ذهن و بدن: پس‌خوراند زیستی (بیوفیدبک)، مدیتیشن، هیپنوتراپی و یوگا می‌توانند به کاهش هورمون‌های استرس کمک کرده که به نوبه خود این کار می‌تواند باعث تثبیت سطح قند خون شود.

۳. دارو‌های گیاهی: کرم کپسایسین یک پماد موضعی بوده که از فلفل قرمز درست شده است. برخی از بیماران گزارش کرده‌اند که این کرم به کاهش درد در دست و پای آن‌ها کمک کرده است. قبل از استفاده از این کرم، با پزشک خود مشورت کنید.

به نظر می‌رسد که روغن پامچال نیز به کاهش درد عصب دیابتی کمک می‌کند، اما هنوز هیچ مدرکی برای آن پیدا نشده است.
درخت گینکو، سیر، برگ ریحان، بذر شنبلیله، جینسنگ و زالزالک از دیگر گیاهان دارویی بوده که می‌توانند به بهبود علائم و درمان دیابت کمک کنند. هرچند هنوز تحقیقات بیشتری در این رابطه مورد نیاز است. قبل از مصرف هر گونه داروی گیاهی، با پزشک خود مشورت کنید.

برگرفته از: webmd.com