نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: ۱۰ آذر ۱۴۰۰
ستاره| سرویس مذهبی – حتماً کله محاربه به گوش شما هم خورده است. اگر دوست دارید با محاربه، محارب، مجازات محاربه در قرآن و قانون اساسی و مصادیق محاربه آشنا بشوید این مقاله را تا آخر مطالعه کنید.
تعریف محاربه
بر اساس ماده ۱۸۳ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ محاربه عبارت است از: بر کشیدن سلاح به قصد ارعاب و سلب آزادی و امنیت مردم.
محقق حلی محارب را این‌طور تعریف می‌کند:
محارب کسی است که برای ترساندن مردم سلاح بر روی آن‌ها بکشد.
مجازات محاربه چیست؟
خداوند در آیه ۳۳ سوره مائده مجازات سنگینی را برای محاربه وضع کرده است:
«إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ۚ. ذَٰلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا ۖ. وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ»
«کیفر آن‌ها که با خدا و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و اقدام به فساد در روی زمین می‌کنند (و با تهدید اسلحه، به جان و مال و ناموس مردم حمله می‌برند) فقط این است که اعدام شوند؛ یا به دار آویخته گردند؛ یا (چهار انگشت از) دست (راست) و پای (چپ) آن‌ها به عکس یکدیگر، بریده شود و یا از سرزمین خود تبعید گردند. این رسوایی آن‌ها در دنیاست و در آخرت، مجازات عظیمی دارند.»
بر اساس این آیه حکم محاربه یکی از موارد زیر است:
- کشتن
- اعدام
- بریدن چهار انگشت دست راست و پای چپ یا بالعکس
- تبعید از سرزمین
توبه محارب
در آیه ۳۴ سوره مائده آمده است:
«إِلَّا الَّذِینَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ ۖ. فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
«مگر آن‌ها که پیش از دست یافتن شما بر آنان، توبه کنند؛ پس بدانید (خدا توبه آن‌ها را می‌پذیرد) خداوند آمرزنده و مهربان است.»
البته این توبه قبل از دستگیری باز هم باعث نمی‌شود تا اگر قتلی مرتکب شده‌اند یا مالی را به سرقت برده‌اند مجازات نشوند، بلکه فقط مجازات مربوط به محاربه از آن‌ها برداشته خواهد شد.
مصادیق محاربه
در قانون اساسی مصادیقی از محاربه آورده شده است که به صورت تیتروار به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. ماده ۱۸۳ قانون مجازات اسلامی: فردی که دست به اسلحه ببرد تا مردم را بترساند (حتی اگر از اسلحه استفاده نکند)
۲. ماده ۱۸۵ قانون مجازات اسلامی: سارق مسلح و قطاع الطریق (راهزن) که با اسلحه امنیت مردم یا جاده را به هم بزند و ایجاد وحشت کند.
۳. ماده ۱۸۶ قانون مجازات اسلامی: قیام مسلحانه در برابر حکومت اسلامی
۴. ماده ۱۸۷ قانون مجازات اسلامی: براندازی حکومت اسلامی
۵. ماده ۱۸۸ قانون مجازات اسلامی: نامزدی در پست‌های حساس کودتا علیه حکومت اسلامی
۶. زورگیری: البته در قانون مجازات اسلامی جرمی با عنوان زورگیری وجود ندارد، اما با توجه به تعریف محاربه زورگیری که با استفاده از سلاح‌های گرم و سرد و با ترسانیدن مردم و ایجاد وحشت همراه است مصداقی از محاربه است.
محاربه در قانون اساسی
در ماده ۲۷۹ به بعد قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ درباره جرم انگاری و مجازات محاربه آمده است:
ماده ۲۷۹– محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن‌هاست، به نحوی که موجب نا امنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود.
ماده ۲۸۰– فرد یا گروهی که برای دفاع و مقابله با محاربان، دست به اسلحه ببرد محارب نیست.
ماده ۲۸۱– راهزنان، سارقان و قاچاقچیانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم و راه‌ها شوند محارب‌اند.
ماده ۲۸۲– حد محاربه یکی از چهار مجازاتش اعدام است.
