نویسنده: محمد علی ارشدی
بروزرسانی: 14 شهریور 1400
ستاره | گروه سلامت – بسیاری از افراد به دلایلی مانند فشار دیگران، کنجکاوی و یا تحمل فشارهای روزانه در زندگی مصرف مواد مخدر را آغاز می‌کنند. افراد دیگر نیز با توجه به سابقه‌ای که در استفاده از داروهای پزشکی دارند، استفاده از آن را تشدید کرده و به سمت رفتارهای اعتیادآور می‌روند. داروهایی مانند مشتقات تریاک که برای کنترل درد استفاده می‌شود (از جمله ویکودین)، بنزودیازپین برای مدیریت اضطراب (مانند زاناکس و لورازپام) و داروهای خواب‌آور مانند زولپیدم برای مدیریت خواب همه و همه پتانسیل وابستگی و اعتیاد را دارند. تعداد کمی از افرادی که از این داروها برای مصارف پزشکی بهره می‌برند، ممکن است استفاده از آن را برای اثرات لذت بخش و روانگردان بودن آنها ادامه دهند، تا به کمک آن بتوانند اضطراب و دیگر ناهنجاری‌های زندگی را تحمل نمایند.
مولفه‌های خطرناک افزاش دهنده احتمال اعتیاد
با تحقیقات مختلف، تعدادی از مولفه‌های خطرناک که می‌تواند آسیب پذیری شما نسبت به اعتیاد را افزایش دهد، مشخص شده است. البته نباید فراموش کنید که این مولفه‌ها به تنهایی نمی‌توانند باعث اعتیاد شوند اما وجود آنها احتمال ایجاد اعتیاد را افزایش می‌دهد.
به طور کلی نمی‌توان گفت هرکسی که الکل و یا مواد مخدر مصرف می‌کند به آن معتاد شده است اما با این حال هنوز راه‌حل جامع و قابل اعتمادی به وجود نیامده که به کمک آن بتوان پیش‌بینی کرد که چه کسی مبتلا به استفاده غیر صحیح از این داروها خواهد شد. اما مولفه‌‌هایی وجود دارد که به کمک آن می‌توان علائم اعتیاد را تشخیص داد و گفت که آیا فرد به سمت اعتیاد گرایش دارد یا نه؟
معمول‌ترین مولفه‌های خطر که می‌تواند احتمال ابتلا به اعتیاد را افزایش دهد، شامل موارد زیر است:
- داشتن اقوام درجه یکی که دچار اختلالات مرتبط با اعتیاد هستند. داشتن اقوامی که سابقه اعتیاد به الکل و یا مواد مخدر دارند، احتمال ابتلای شما را نیز افزایش می‌دهند اما این احتمال در اقوام درجه یک بیشتر دیده می‌شود.
- اختلالات روانشناسی و یا روانپزشکی مانند اضطراب، اضطراب اجتماعی، افسردگی شدید و یا اختلالات شخصیتی. به طور کلی احتمال ابتلا به اعتیاد با داشتن هرگونه اختلال ذهنی افزایش می‌یابد، چرا که شما برای درمان آن ممکن است خود به خود و بدون تجویز پزشک از مواد اعتیادزا استفاده نمایید.
- تاریخچه تروما، سوء استفاده و تجاوز جنسی، سوء استفاده فیزیکی و … در کودکی
- هرچه زودتر به مصرف مواد یا الکل روی بیاورید، احتمال ابتلای شما به اعتیاد بیشتر می‌شود. این موضوع درباره مصرف تنباکو در سنین پایین نیز صادق است.
- سابقه خشونت در کودکی
- مراقبت کم از سوی پدر و مادر در کودکی
- دسترسی به الکل و مواد
- نوع موادی که مصرف می‌کنید. به عنوان مثال احتمال ابتلا به اعتیاد از طریق هروئین بسیار بیشتر از مصرف الکل است. از سوی دیگر مواد کشیدنی و یا تزریقی احتمال ابتلای شما به اعتیاد را بیش از قرص‌های اعتیاد آور افزایش می‌دهند.
- مرد بودن
- توانایی اجتماعی پایین
- شرایط اقتصادی نامطلوب
علائم فیزیکی اعتیاد
بر اساس تحقیقات انجام شده، برخی از نشانه‌های مهم و هشدار دهنده فیزیکی حاصل از اعتیاد بدین شرح است.
- عدم توانایی شما در کنترل مصرف مواد در حالی که شما شاهد اثرات زیان‌بار آن بر روی خودتان هستید.
- تغییرات فیزیکی مانند کاهش وزن، زخم روی صورت، دست‌ها و پاها، مشکلاتی در سلامت دهان و دندان، خونریزی بینی و به طور کلی ظاهر آشفته و نامرتب.
- چشمان قرمز، ورم کرده و کم سو
- تنگی نفس
- تغییر عادات کلی زندگیتان مانند خواب و خوراک
- احساس مریضی و ناراحتی ناگهانی و ایجاد علائم آنفولانزا
- نیازمند شدن به مواد بیشتر در حالیکه دوز زیاد اثری را بر روی شما می‌گذارد که دوز کم پیش از آن می‌گذاشته است.
- ابتلا به افسردگی و اضطراب در حین تلاش برای ترک مواد. در واقع شما مجبور می‌شوید مواد انتخابی خود را برای کاهش علائم اعتیاد در حین ترک مواد استفاده کنید و در واقع ترک کردن آن برایتان به یک معضل تبدیل می‌شود.
علائم روانشناختی و اجتماعی اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر هم تأثیرات فیزیکی و هم تأثیرات روانشناختی و عاطفی بر روی افراد می‌گذارد. برخی از علائم اعتیاد که به موارد روانشناختی و اجتماعی مربوط است عبارتند از:
- تغییر خلق و خو به سوی افسردگی، عصبانیت و رفتارهای خشن
- استفاده از مواد به عنوان ابزاری برای تحمل فشار و استرس
- فرد فکر می‌کند استفاده مواد توسط او نرمال است،با اینکه تأثیرات بسیار منفی بر روی توانایی مالی او گذاشته و مشکلاتی در روابط عاطفی و در محل کارش به وجود آورده است.
- ایجاد حالت عصبی و تدافعی در شما هنگامی که کسی با شما درباره استفاده از مواد صحبت می‌کند.
- پیش فعالی، هیجان بیش از حد، شادابی غیرعادی، تحریک‌پذیری در دوره‌های زمانی خاص
- بی‌تفاوتی، بی انگیزگی و حواس پرتی بیش از حد در دوره‌های زمانی خاص
- دوره‌های اضطراب، ترس و سوءظن و پارانوئید بدون آن که دلیلی برای آن بتوان متصور بود.
علائم اعتیاد؛ هشدار برای خانواده و دوستان
علائم هشدار دهنده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد اعضای خانواده و یا دوستان شما مبتلا به اعتیاد هستند. مهم است که بدانید تنها یک متخصص سلامت روان معتبر است که می‌تواند به طور دقیق ابتلا به اعتیاد را تشخیص دهد. با این حال، خانواده و دوستان فرد مبتلا می‌توانند با توجه به علائم اعتیاد مشخصی نیاز به مراجعه به یک متخصص را جدی بگیرند.
علائمی که خانواده و دوستان باید به آن توجه کنند
- همه نشانه‌های فیزیکی که در قسمت بالا از آنها یاد شد، می‌تواند نشانه‌ای باشد برای احتمال اعتیاد افراد به مواد مخدر
- تغییرات ناگهانی در خلق و خوی یا شخصیت افراد که با مواد مخدر یا الکل مرتبط باشد.
- ایجاد تغییرات عجیب و غریب در سلامتی مانند آنچه به آن اشاره شد.
- تغییرات منفی در عملکرد عزیزتان در محل کار، مدرسه و دیگر جنبه‌های زندگی روزانه
- مشکل در روابط انسانی مانند گوشه‌گیری، عدم ارتباط نزدیک با خانواده و دوستان، ایجاد ارتباط با دوستان ناباب، داشتن مشکلات گوناگون با همکاران و دوستان که قبلا سابقه نداشته است.
علائم عمومی ابتلا به مواد مخدر
- استفاده متناوب و مداوم از مود مخدر در حالیکه تأثیرات بد آن برای فرد معتاد در شغل، روابط عاشقانه، تحصیلات و … آشکار است.
- استفاده از داروهای تجویزشده، بیش از حد تعیین شده و یا طولانی‌تر از حد تعیین شده
- مصرف مکرر مواد
- عدم انجام وظایف معمول به سبب استفاده از مواد
- مصرف مواد در شرایطی که استفاده از آن بسیار خطرناک است مانند رانندگی در مستی، مصرف مواد در محل کار، مصرف آن جلوی کودکان و ترکیب یک مواد یا یک نوع مواد دیگر و یک نوع الکل با انواع دیگر الکل
- با این که می‌خواهند الکل یا مواد را ترک نمایند اما نمی‌توانند.
- افزایش دوز به مرور
- در صورت ترک مواد، با علائم ناخوشایند آن مواجه می‌شوند.
برای ترک، شما به نقطه‌ای باید برسید که از مواد بریده و سپس وارد دوره ریکاوری شوید. در واقع تنها چیزی که می‌تواند به شما در دوره ریکاوری کمک کند، تمایل و انگیزه شما برای ترک و بازگشت به سلامتی است.
آیا خودتان یا نزدیکانتان تاکنون مبتلا به اعتیاد بوده‌اید؟ پس از ابتلا چه علائمی در شما یا آنان پدیدار شد؟ تجربیات خود را با مخاطبان ستاره درمیان بگذارید.
برگرفته از: projectknow
بدون نام
مرکز ترک اعتیاد در استان خوزستان شهر حمیدیه