نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – مغز کودکان در سن سه سالگی هزار تریلیون اتصال را در خود شکل داده است. این تعداد، دوبرابر مقدار اتصالات در یک فرد بالغ است. برخی از نورون‌های مغزی، پیش از تولد، با دیگر سلول‌ها ارتباط برقرار کرده‌اند. این سلول‌ها، کارکرد‌های حیاتی نوزاد، مانند تنفس، ضربان قلب و واکنش‌های طبیعی بدن را بر عهده دارند. باقی ارتباطات مغزی نوزاد پس از تولد شکل می‌گیرد.
رابطه تجربه‌های کودکی و پرورش مغز
تحقیقات نشان داده است که دوره‌های ایجاد سریع سیناپس‌ها در مناطق خاصی از مغز کودک، ارتباط مستقیم با ایجاد رفتار‌هایی دارد که توسط این مناطق از مغز هدایت می‌شوند. دانشمندان بر این باورند که میزان تحریک‌های رفتاری که نوزادان و کودکان در این مدت دریافت می‌کنند، تعیین کننده نوع و مقدار شکل گیری سیناپس‌ها در مغز آنها و در واقع چگونگی پرورش مغز آنهاست.
یافته‌های پژوهشی جدید پیرامون پرورش مغز
- ظرفیت یک فرد برای آموختن و شکوفایی در شرایط مختلف بستگی به ارتباط متقابل میان طبیعت فرد و اکتسابات او دارد.
- مغز انسان به شکل منحصر به فردی برای بهره بردن از تجربه‌ها و آموخته‌های نخستین سال‌های عمر او خلق شده است.
- در حالی که انسان در سال‌های اولیه عمر با فرصت‌ها و چالش‌های بیشتری روبرو می‌شود؛ اما یادگیری او تا پایان عمر ادامه دارد.
بازی با کودکان، بهترین روش پرورش مغز
در ابتدا بایستی نیاز‌های اولیه نوزادان و کودکان را برآورده کرد. فردی آگاه و دلسوز باید مراقب سلامتی کودک باشد. نوزادان و کودکان در محیط‌هایی به شکوفایی می‌رسند که برای اکتشاف جالب باشد، ایمن باشد و افرادی برای تامین نیاز‌های عاطفی و جسمی آنها، در آنجا حضور داشته باشند.
بازی با کودکان، آواز خواندن و موسیقی، داستان گفتن، صحبت کردن و در آغوش گرفتن آنها موجب ایجاد اتصالات سیناپسی در مغز آنها شده و ظرفیت‌های لازم برای یادگیری را در مغز آنها فراهم می‌کند. همچنین برخی اسباب‌بازی‌ها هوش و خلاقیت کودک ما را افزایش می‌دهند!
مزایای بازی با کودکان
۱. یادگیری زبان
کودکانی که هنوز توانایی حرف زدن ندارند، به آنچه که شما می‌گویید با دقت توجه می‌کنند. هرچه شما اشیا بیشتری را به آنان معرفی کنید (مثلا به توپ اشاره کنید و بگویید: این یک توپ فوتبال است) دایره لغات آنان گسترده‌تر می‌شود. مغز کودک به سرعت در حال رشد است و ساختار زبانی در مغز آنها در حال شکل گیری است.
۲. مهارت‌های اجتماعی
دلیل اینکه کودکان عاشق بازی کردن با شما هستند، بودن و وقت گذراندن با شماست. آنها در حال ارتباط برقرار کردن و اجتماعی شدن و یادگیری رفتار‌های کلامی و غیرکلامی هستند. هنگام بازی با کودکان، آنان مرز‌های رفتاری را آزمایش می‌کنند تا بفمهند اجازه چه کار‌هایی دارند و اجازه چه کار‌هایی ندارند. آنها مشغول یادگیری رفتار‌های علت و معلولی هستند. هرچه بزرگتر می‌شوند، این مهارت‌ها را در ارتباط با دیگر کودکان در زمین بازی و مدرسه به کار می‌گیرند.
۳. تقویت مهارت‌های حرکتی
کودکان، گاهی اوقات، در حرکات‌هایشان هماهنگی کامل ندارند. بدون هیچ دلیلی، تعادل خود را از دست می‌دهند و به زمین می‌افتند. اما اگر شما دنبال آنها بدوید، مهارت‌های حرکتی دست و پای آنها بهبود می‌یابد. در حین بازی با کودکان تعادل و هماهنگی آنها بیشتر می‌شود. چهار دست و پا رفتن نه تنها به کودک اجازه کشف و گردش می‌دهد، بلکه باعث می‌شود، احساس کند با دیگر انسان‌ها تعامل دارد. تحقیقی توسط دی. راکیسون که در مجله رشد روانی به چاپ رسیده، بیان می‌کند که خزیدن و چهار دست و پا رفتن باعث ایجاد تعاملات اجتماعی برای نوزاد شده و او را به انسانی اجتماعی تبدیل می‌کند.
۴. تقویت مهارت‌های جسمی
همه کودکان می‌توانند ایستادن را خودشان یاد بگیرند و بتدریج دیگر مهارت‌های جسمی را کسب کنند. مهم است که مهارت‌های دست ورزی، چنگ زدن، گرفتن اشیا و نگه داشتن آنها را تمرین کنند. برخی بازی‌های کودکان شامل تمرین کردن این مهارت‌هاست. مانند حلقه هوش، که کودک یاد می‌گیرد، حلقه‌هایی با سایز‌های مختلف را در دست بگیرد و در میله‌ای مرتب بچیند.
۵. مهارت‌های شناختی
بازی با کودکان موجب ایجاد مسیر‌های نورونی جدید در مغز کودک می‌شود. هر بار که کودک یک بازی را تکرار می‌کند، آن مسیر نورونی قوی‌تر می‌شود. به همین دلیل کودکان بازی‌ها و حرکت‌ها را به طور مداوم تکرار می‌کنند. یک مثال خوب در این زمینه، وقتی است که پدر و مادر‌ها آوازی برای کودک می‌خوانند و با دست زدن، یا کوبیدن دست کودک به طبل، او را همراه می‌کنند. بازی‌های تعاملی باعث افزایش مهارت‌های شناختی و حافظه و تمرکز در کودک می‌شود.
۶. مهارت‌های بینایی
کودکان مشغول شناخت دنیای اطراف و توسعه مهارت‌های بینایی خود هستند. چشمان آنها با دنبال کردن اشیا دیدی دقیق‌تر و واضح‌تر به آنها می‌دهد.
بنابراین هرگاه دیدید که کودکتان می‌خندد و وقتی اسباب‌بازی‌اش را پرت می‌کند، به شما نگاه می‌کند، بدانید که او منتظر است تا شما با او همبازی شوید. بازی‌های زیادی وجود دارند که کمک می‌کنند تا مهارت‌های زبانی، جسمی، حرکتی و بینایی کودکتان رشد کنند.
شما با کودک خود چه بازی‌های گروهی و فردی می‌کنید و چه تجربیاتی در این زمینه دارید؟ در بخش نظرات تجربیات خود را با ما به اشتراک گذارید.
برگرفته از: primalplay و ۱۴۰ بازی فکری با بچه‌ها (از تولد تا سه سالگی) / جکی سیلبرگ
