ستاره | سرویس سلامت – بیش فعالی جنسی یا اعتیاد جنسی نوعی تمایل بیش از حد در ارتباط با فانتزیها، آرزوها یا رفتارهای جنسی است که کنترل آن سخت و باعث ناراحتی فرد میشود. بیش فعالی جنسی حتی میتواند بر روی سلامت، کار و یا روابط فرد تاثیر منفی بگذارد. این بیماری میتواند شامل انواع تجربیات لذت بخش جنسی استمناء (خود ارضایی)، سایبر سکس، شرکای جنسی متعدد و مشاهده تصاویر پورن، پورنوگرافی و ساختن تصویر ذهنی غلط از رابطه جنسی باشد. زمانی که این نوع رفتارها به بخش مهمی از زندگیتان تبدیل شوند و نتوانید آنها را کنترل کنید، به سلامت ذهنی و جسمی خود یا دگیران آسیب میرسانید. در نتیجه میتوان گفت که شما به بیش فعالی جنسی مبتلا شده اید.
علائم بیش فعالی جنسی
برخی از علائم بیش فعالی جنسی عبارتند از:
- اعتیاد شدید به فانتزیها و رفتارهای جنسی به طوری که فرد زمان زیادی را صرف آنها میکند و کنترل این رفتارها دشوار میشود.
- انجام برخی رفتارهای جنسی خاص که اگرچه پس از انجام آنها احساس رهایی میکنید، اما دچار احساس گناه یا پشیمانی نیز میشوید.
- عدم موفقیت در کنترل رفتارهای جنسی
- استفاده از رفتارهای جنسی برای فرار از مشکلات دیگر مانند تنهایی، افسردگی، اضطراب یا استرس.
- انجام رفتارهای جنسی که میتوانند عواقب بدی داشته باشند. مانند ابتلا به عفونتهای جنسی، به هم خوردن رابطه، ایجاد مشکل در سر کار، فشار مالی یا مشکلات قانونی.
- ناتوانی در ایجاد و حفظ روابط سالم و پایدار
علل ایجاد بیش فعالی جنسی
اگرچه علت این نوع رفتار مشخص نیست، اما میتوان عوامل زیر را برای آن در نظر گرفت:
- عدم تعادل در برخی هورمونهای شیمیایی مغز: برخی از مواد شیمیایی مغز (انتقال دهندههای عصبی) مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین به تنظیم حالتهای روحی کمک میکنند. این امکان وجود دارد که میزان بالای این هورمونها باعث بروز بیش فعالی جنسی شوند.
- تغییر در مسیرهای مغزی: بیش فعالی جنسی نوعی اعتیاد است که با گذشت زمان باعث تغییراتی در مدارهای عصبی مغز میشود. بنابراین، بهبود این شرایط مانند دیگر اعتیادها نیاز به زمان خواهد داشت.
- تاثیر برخی از بیماریها بر روی مغز: برخی از مشکلات یا بیماریها مانند صرع و زوال عقل میتوانند به بخشی از مغز آسیب رسانده که در نتیجه، بر روی رفتارهای جنسی تاثیر خواهد گذاشت. علاوه بر این، درمان بیماری پارکینسون با داروهای آگونیست دوپامین میتوانند باعث بروز بیش فعالی جنسی شوند.
عوامل خطرزا
عواملی که میتوانند احتمال ابتلا به بیش فعالی جنسی را افزایش دهند عبارتند از:
- سهولت دسترسی به محتوای جنسی – پیشرفت در تکنولوژی و رسانههای اجتماعی امکان دسترسی به تصاویر و اطلاعات جنسی را افزایش داده اند.
- حریم خصوصی – پنهان کاری و محرمانگی این نوع رفتارها باعث میشود که به مرور زمان، شرایط فرد بدتر شود.
- اعتیاد به الکل و مواد مخدر
- ابتلا به بیماریهای ذهنی مانند اختلالات خلقی (افسردگی یا اضطراب) یا اعتیاد به قمار
- اختلافات خانوادگی
- سابقه سوء استفاده جنسی
تشخیص بیش فعالی جنسی
با استفاده از ارزیابی روانشناختی میتوان احتمال ابتلا به بیش فعالی جنسی را تشخیص داد. این ارزیابی میتواند حاوی موضوعات زیر باشد:
- سطح سلامت جسمی و روانی
- افکار و رفتارهای جنسی که قادر به کنترل آنها نیستید
- استفاده از مواد مخدر و الکل
- وضعیت خانوادگی، روابط و موقعیت اجتماعی
- مشکلات ناشی از انجام رفتارهای جنسی
درمان بیش فعالی جنسی
با کمک روان درمانی، دارو و خودیاری میتوان برای درمان بیش فعالی جنسی اقدام کرد. هدف اولیه درمان بیش فعالی جنسی این است که نیازهای جنسی خود را کنترل کنید و میل جنسی بیش از حد خود را کاهش دهید. افراد مبتلا به بیش فعالی جنسی معمولا به الکل یا مواد مخدر اعتیاد دارند و یا به بیماریهای ذهنی دیگر مانند اضطراب یا افسردگی نیز دچار هستند؛ بنابراین، هم زمان با درمان بیش فعالی جنسی، این عوامل هم نیاز به درمان خواهند داشت.
روان درمانی
با استفاده از روان درمانی میتوانید رفتارهای جنسی خود را کنترل و مدیریت کنید. انواع روشهای روان درمانی عبارتند از:
- رفتار درمانی شناختی (CBT): با استفاده از این درمان، باورها و رفتارهای ناسالم و منفی شناسایی و روشهای مقابله با آنها آموزش داده میشوند.
- درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش (ACT): این نوع درمان شاخهای از CBT بوده که بر پذیرش افکار و نیازها و تعهد فرد در قبال انجام اقدامات مطابق با ارزشهای مهم، تاکید میکند.
- روان درمانی پویشی: در این نوع درمان، آگاهی فرد نسبت به رفتار و افکار ناخودآگاه افزایش پیدا کرده و دیدگاه و بینشی جدید در رابطه با انگیزه و نحوه مقابله با تعارضها پیدا میکند.
داروها
مصرف برخی از داروها میتوانند بر روی هورمونهای شیمیایی مغز تاثیر گذاشته و به کاهش نیازها و رفتاهای جنسی، و در نتیجه درمان بیش فعالی جنسی کمک کنند. نوع دارو، به وضعیت و دیگر شرایط روحی فرد بستگی دارد. برخی از این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی: مصرف برخی داروهای ضد افسردگی که برای درمان افسردگی، اضطراب یا اختلال وسواس مورد استفاده قرار میگیرند، میتواند به درمان بیش فعالی جنسی نیز کمک کنند.
- نالترکسون: این دارو به طور کلی برای درمان اعتیاد به الکل و مواد مخدر استفاده میشود. این امکان وجود دارد که مصرف آن به درمان اعتیادهای رفتاری مانند بیش فعالی جنسی یا اعتیاد به قمار نیز کمک کند.
- تثبیت کنندههای خلق: این داروها در اصل برای درمان اختلال دوقطبی مورد استفاده قرار میگیرند، اما ممکن است به کاهش میل و نیاز جنسی و درمان بیش فعالی جنسی نیز کمک کنند.
- داروهای آنتی آندروژن: این داروها اثرات بیولوژیکی هورمونهای جنسی (آندروژن ها) در مردان را کاهش میدهد. این نوع دارو برای مردانی که رفتارهای جنسی آنها دیگران را در معرض خطر قرار میدهد، تجویز میشود.
استفاده از روشهای خودیاری
روشهای خودیاری میتوانند در موارد زیر به شما کمک کنند:
- آشنایی با بیماری و درک شرایط خود
- آشنایی با دیگر روشهای درمان بیش فعالی جنسی و نحوه مقابله با این شرایط
- آشنایی با روشهای پیشگیری از بازگشت بیماری
با پیروی و پایبندی به توصیههای زیر میتوانید در مسیر درمان بیش فعالی جنسی قدم بردارید:
- حضور منظم در جلسات روان درمانی و مصرف داروهای تجویز شده
- کسب اطلاع از بیماری خود
- شناسایی و تشخیص موقعیتها، افکار و احساساتی که منجر به بروز بیش فعالی جنسی در شما میشوند
- پرهیز از رفتارهای پرخطر
- درمان بیماریهای ذهنی و دیگر اعتیادها
- انجام تکنیکهای مرتبط با کاهش استرس مانند مدیتیشن، چند حرکت ساده یوگا یا تای چی
برگرفته از: mayoclinic