نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – در یکسال اول زندگی، کودک رشد چشمگیری می‌کند و ظرفیت بالایی برای شکل گیری عادات و الگو‌های صحیح دارد. پایه گذاری عادات صحیح خواب، در این سن، کلید پیشگیری از بسیاری از مشکلات شایع خواب، در دوره کودکی است.
نخوابیدن نوزاد در طی تولد تا سه ماهگی
در این سن، علت نخوابیدن نوزاد، می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- آیا پوشکش خیس است؟ باید عوض شود.
- آیا کودک گرسنه است؟ از سیر بودن کودک مطمئن شوید.
- آیا کودک کولیک یا نفخ دارد؟ بایستی کمکش کنید تا باد گلو یا باد معده‌اش خارج شود. در صورت نیاز از داروی ضد کولیک استفاده کنید.
- آیا بدن بچه خیلی سرد یا خیلی گرم است؟ دمای اتاق را مطبوع کنید و لباس مناسب فصل به او بپوشانید.
- آیا محیط خواب او خیلی پرنور است؟ اتاق خواب کودک باید کاملا تاریک باشد.
- آیا کودک نیاز به آغوش شما دارد؟ گاهی اوقات تنها با در آغوش گرفتن کودک می‌توانید او را آرام کنید تا به خواب رود.
- حالش خوب نیست؟ اگر علایم بیماری در کودک می‌بینید، به پزشک مراجعه کنید.
- بعد از بررسی موارد بالا، کودک را ۵ دقیقه درون تختخوابش تنها بگذارید. شاید در این فاصله خود کودک بخواب رود.
پایه گذاری عادت‌های خوب
مهمترین مساله در این سن، برقرار کردن عادت‌های خوب در کودک است و تنها راه رسیدن به این هدف آن است که از همان ابتدا درست عمل کنید تا عادت‌های مثبت در کودک پایه گذاری و تثبیت شوند.
- به کودک کمک کنید تا خودش تنهایی به خواب رود. روزی یک بار، کودک را بدون خوردن شیر مادر یا گرفتن شیشه شیر، یا بدون اینکه کسی او را تکان دهد، بخوابانید. وقتی متوجه می‌شوید که کودک خواب آلود شده است، او را درون تختخواب خود قرار دهید. برای شروع این تمرین، بد نیست که او را تکان دهید، برایش آواز بخوانید و کالسکه‌اش را راه ببرید. شاید کمی طول بکشد تا کودک به این شیوه به خواب رود. اما بدین ترتیب او یاد می‌گیرد که بدون تماس بدنی با شما هم می‌تواند احساس امنیت کند.
نخوابیدن نوزاد در سه تا شش ماهگی
برنامه خواب کودک در این دوره، با روال زندگی اجتماعی افراد خانواده، همخوانی بیشتری دارد. او در شبانه روز حدود ۱۵ ساعت می‌خوابد. ۹ تا ۱۰ ساعت در شب و ۴ تا ۵ ساعت در روز. روز کودک معمولا از ۶ تا ۸ صبح شروع می‌شود و طی روز دو یا سه بار در ساعت‌های نسبتا معین می‌خوابد. زمان خواب شب او معمولا از ساعت ۷ تا ۹ عصر شروع می‌شود. پیشرفت مهم دیگر در این مرحله این است که ۵۰ تا ۷۰ درصد کودکان شب‌ها هفت ساعت به طور پیوسته می‌خوابند.
در این سن، علت نخوابیدن نوزاد، می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- تمام موارد تولد تا سه ماهگی را بررسی کنید.
- اگر کودک شیرخشک می‌خورد و هنوز گرسنه است، از دستورالعمل تهیه شیر برای بچه‌های کمی بزرگتر استفاده کنید. این کار را می‌توانید از حدود چهارماهگی شروع کنید.
- اگر کودک برای خوردن غذای جامد آمادگی دارد، با دادن غذای جامد پیش از خواب، او را به مدت طولانی‌تری سیر نگه دارید.
- اگر هیچ یک از موارد قبلی موثر واقع نشد و کودک همچنان بی قراری می‌کند و نمی‌خوابد، به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود که آیا علت نخوابیدن نوزاد مشکل جسمی است یا خیر.
پایه گذاری عادت های خوب
- نیم ساعت قبل از خواب را در سکوت و آرامش بگذرانید.
- یک یا دوبار در روز، وقتی خواب آلود می‌شود، اما هنوز بیدار است، او را درون کالسکه یا تختخوابش قرار دهید. شاید ابتدا گریه کند. در این صورت، به آرامی برایش لالایی بخوانید و نوازشش کنید.
- اگر کودک نیمه شب بیدار شد، با او شوخی و بازی نکنید!
نخوابیدن نوزاد در شش تا دوازده ماهگی
دراین مرحله کودک روزی ۱۴ ساعت می‌خوابد، ۱۲ ساعت خواب شبانه و ۲ ساعت خواب روزانه. شروع روز معمولا از ساعت ۶:۳۰ یا ۷ صبح است و شامل خواب روزانه در ساعت ۱۰ صبح و ۱ بعد از ظهر می‌شود و با خوابیدن در ساعت ۷ شب به پایان می‌رسد.
در این سن، علت نخوابیدن نوزاد، می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- نیاز‌های اولیه کودک را بررسی کنید (کلیه موارد اشاره شده از تولد تا شش ماهگی).
- یک جدول تهیه کنید و در آن ساعات خواب، بیداری و چرت‌های روزانه کودک خود را بنویسید تا الگوی خواب کودک را به مرور تنظیم کنید.
- شاید کودک شما می‌خواهد دندان دربیاورد. این می‌تواند دلیل خوبی برای نخوابیدن نوزاد باشد. بعضی از بچه‌ها بدون هیچ مشکلی دندان درمی‌آورند. اما خیلی از آن‌ها در این دوره نحس و نق نقو می‌شوند.
به تورم و سرخی لثه‌های کودک، در جایی که دندان‌ها بیرون می‌آیند، به سرخی لپ‌های کودک، تب و اسهال او توجه کنید! برای بهبود این عوارض، به کودک استامینوفن مخصوص کودکان (با دوز مشخص) دهید که درد را تسکین می‌دهد و تب دندان را پایین می‌آورد. لثه‌های کودک را با انگشت خودتان، یا حلقه‌های لاستیکی دندانگیر ماساژ دهید تا درد او کمتر شود. - اگر اندام تناسلی کودک به واسطه سوزش ادرار یا مدفوع زخم شده است، برای تسکین سوزش کورک، از پماد‌های سوختگی پای نوزاد استفاده کنید.
- نمی توانید او را بخوابانید؟ بعضی از بچه‌ها اگر خواب باشند و در همین حالت آن‌ها را از اتومبیل، کالسکه یا آغوش مادر (بعد از شیر خوردن) به تختخوابشان ببرید، بیدار می‌شوند و دیگر نمی‌خوابند. به این بچه‌ها باید یاد بدهید که در تختخواب خودشان و بدون حضور دیگران نیز به خواب روند. برای این منظور روش گام به گام را امتحان کنید.
پایه گذاری عادت‌های خوب
- مقدمات خاصی برای خوابیدن کودک درنظر بگیرید، که می‌تواند شامل:
۱. نوشیدن مایعات (شیر، آب، چای)
۲. حمام کردن
۳. وقت آرامش و سکوت
۴. کتاب خواندن
۵. رفتن به رختخواب
باشد. نکته مهم این است که این فرآیند در ساعت معینی (مثلا ۹:۳۰) هرشب تکرار شود.
با روش گام به گام به کودک یاد دهید که به تنهایی بخوابد.
با این روش، کودک ضمن اینکه احساس می‌کند همچنان از امنیت و محبت شما برخوردار است، یاد می‌گیرد که خودش به تنهایی، نه با هدایت و فشار شما، برای خواب آماده شود و بدون کمک و حضور دیگران نیز به خواب رود. تمرین‌های اولیه مربوط به این شیوه را روز‌ها انجام دهید. آموزش شگرد‌های جدید به کودک، روز‌ها آسان تر از شب‌هاست.
گام نخست
جدول خواب کودک را مرور کنید تا دریابید که کودک در چه زمانی از روز به خواب می‌رود. ده دقیقه پیش از این ساعت کودک را درون تختخوابش بگذارید و کنارش بمانید، آرام آرام برایش لالایی بخوانید و نوازشش کنید تا به خواب رود.
گام دوم
وقتی کودک استقرار در تختخواب را پذیرفت و به آن عادت کرد، بجای نوازش و لالایی خواندن، روی یک صندلی و در جایی نزدیک تخت کودک بنشینید و فقط دستتان را روی سینه و شکمش بگذارید. در همین وضعیت بمانید تا کودک به خواب رود.
گام سوم
بعد از یک هفته، صندلی خود را هر سه روز یک قدم از تخت کودک دور کنید تا اینکه به در اتاق نزدیک شوید.
گام چهارم
وقتی کودک در تختخوابش قرار گرفت و شما نیز همراه صندلیتان نزدیک در اتاق رسیدید، باید از اتاق بیرون بروید و بعد از چند ثانیه به داخل اتاق سرک بکشید. ابتدا حدود پنج ثانیه بیرون بمانید و بعد آرام آرام، زمان بیرون ماندنتان را بیشتر کنید. این فرایند باید حدود دوسه هفته یا کمتر طول بکشد.
با اجرای روش گام به گام، مشکل نخوابیدن نوزاد، برطرف شده و پس از ماهها، خواب آرامی را خود و کودکتان تجربه خواهید کرد.
منابع:
