ستاره | سرویس سلامت – بی اختیاری ادرار زمانی روی میدهد که در فرآیند نگهداری و دفع ادرار اختلال ایجاد شود. این امر میتواند به دلایل مختلف ایجاد شده و حتی برخی عوامل نیز احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار را افزایش میدهند. این عوامل میتوانند منجر به بی اختیاری ادرار در کوتاه مدت یا درازمدت شوند. در ادامه به توضیح این عوامل می پردازیم؛ با ما همراه باشید.
استرس، علت بی اختیاری ادرار
این نوع بی اختیاری زمانی روی میدهد که فشار داخل مثانه در زمان پر شدن ادرار، بیشتر از قدرت مجرای ادرار شده و در نتیجه مجرای ادرار نمیتواند بسته بماند. هرگونه فشار ناگهانی و اضافی بر روی مثانه مانند خنده یا عطسه، میتواند باعث جاری شدن ادرار شود. اگر عضلات لگن و یا دریچه مجرای ادرار ضعیف شده یا آسیب دیده باشند، مجرای ادرار قادر به نگهداری ادرار نخواهد بود.
فشار و استرس بر ناحیهی مثانه میتواند بر اثر عوامل زیر به وجود آید:
- ایجاد آسیب در زمان زایمان – به ویژه اگر کودک به صورت طبیعی به دنیا آمده باشد.
- افزایش فشار بر روی شکم – به عنوان مثال، به علت بارداری یا چاقی
- آسیب به مثانه در حین عمل جراحی – مانند عمل برداشتن رحم در زنان یا برداشتن غده پروستات در مردان.
- شرایط عصبی – که بر روی مغز و نخاع تأثیر میگذارند مانند بیماری پارکینسون یا بیماری ام اس.
- برخی اختلالات بافت همبند مانند سندرم اهلرز دانلودس
- مصرف برخی داروهای خاص
بی اختیاری ادرار به علت نیاز
نیاز فوری و مکرر به ادرار میتواند به علت ایجاد مشکل در عضلات دیواره مثانه روی دهد. گاهی این عضلات بیش از حد منقبض شده و فرد نیاز فوری به دستشویی پیدا میکند. در این حالت مثانه بیش از حد فعال میباشد. عوامل احتمالی انقباض بیش از حد عضلات عبارتند از:
- نوشیدن بیش از حد الکل یا کافئین
- مصرف کم مایعات- تلاش برای جمع شدن ادرار در مثانه باعث تحریک مثانه شده و در نتیجه علائم بیش فعالی را ایجاد میکند.
- یبوست
- عواملی که بر روی دستگاه ادرار تأثیر میگذارند مانند عفونتهای دستگاه ادراری (UTIs) یا ایجاد تومور در مثانه
- شرایط عصبی
- داروهای خاص
بی اختیاری ادرار به علت احتباس ادراری مزمن و پیش رونده
احتباس ادراری نیز میتواند علت بی اختیاری ادرار باشد. این نوع بی اختیاری اغلب ناشی از انسداد یا ایجاد مانع در مثانه میباشد. در این حالت زمانی که مثانه پر میشود، به علت وجود مانع، قادر به تخلیه کامل ادرار نخواهید بود. در نتیجه فشار ادرار باقی مانده در مثانه، موجب نشت مکرر ادارا میشود.
عوامل انسداد مثانه عبارتند از:
- بزرگ شدن غده پروستات در مردان
- سنگ مثانه
- یبوست
همچنین اگر عضلات دیواره مثانه به طور کامل منقبض نشوند، میتوانند باعث ایجاد این نوع بی اختیاری شده که عوامل زیر در آن دخیل میباشند:
- آسیب اعصاب – به عنوان مثال، به علت جراحی بخشی از روده یا آسیب نخاعی
- مصرف برخی داروهای خاص
علت بی اختیاری ادرار به طور کامل
این نوع بی اختیاری زمانی روی میدهد که مثانه نمیتواند هیچ ادراری را ذخیره کند. در این حالت یا به طور مداوم در حال دفع ادرار خواهید بود و یا دفع ادرار به صورت گاه و بیگاه و همراه با نشت مکرر می باشد. علت این نوع بی اختیاری میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- وجود مشکل در مثانه از زمان تولد
- آسیب به نخاع – این شرایط باعث ایجاد اختلال در سیگنالهای عصبی میان مغز و مثانه میشود.
- فیستول مثانه – ایجاد نوعی سوراخ و ارتباط غیر طبیعی میان مثانه و واژن
مصرف دارو؛ علت بی اختیاری ادرار
مصرف برخی داروها در فرآیند نگهداری و دفع ادرار مشکل ایجاد کرده و یا میزان ادرار را افزایش میدهند.
برخی از این داروها عبارتند از:
- بازدارندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
- دیورتیکها (ادرار آورها)
- برخی داروهای ضد افسردگی
- درمان جایگزینی با هورمون (HRT)
- آرام بخشها
عوامل خطرزا
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، برخی عوامل احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار را افزایش میدهند بدون آن که خودشان به طور مستقیم، موجب ایجاد مشکل شوند. برخی از این عوامل خطرزا عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- افزایش سن – معمولا بی اختیاری ادرار در افراد بالای ۸۰ سال شایع میباشد.
- جنسیت – زنان به علت بارداری، زایمان و یائسگی، بیشتر در معرض ابتلا به بی اختیاری ادرار قرار میگیرند.
- اضافه وزن – داشتن اضافه وزن باعث میشود که به مثانه و عضلات اطراف آن فشار وارد شده و باعث تضعیف آنها شود. در نتیجه به هنگام سرفه و عطسه، امکان نشت ادرار وجود دارد.
- سیگار کشیدن – مصرف دخانیات احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار را افزایش میدهد.
عوارض جانبی بی اختیاری ادرار چیست؟
عوارض جانبی بی اختیاری ادرار مزمن عبارتند از:
- مشکلات پوستی. ایجاد بثورات، زخم و عفونتهای پوستی به علت مرطوب شدن دائمی پوست
- عفونت دستگاه ادراری. بی اختیاری ادرار احتمال ابتلا به عفونت مکرر دستگاه ادرار را افزایش میدهد.
- تاثیر بر روی زندگی شخصی. بی اختیاری ادرار میتواند بر روی روابط اجتماعی، کاری و شخصی فرد تأثیر بگذارد.
منبع: nhs.uk