درمان اسهال کودکان با روش‌های پزشکی و خانگی

ستاره | سرویس سلامت – اسهال هنگامی که به عنوان یک مشکل سیستم ایمنی بدن کودک تشخیص داده شود، در عرض چند روز یا پس از چندین بار دفع برطرف می‌شود. این اسهال می‌تواند نتیجه یک عفونت سبک باشد. مشکل کودکان معمولا در خانه برطرف می‌شود، اما گاهی اوقات اگر علائم شدید باشد و یا اگر عوارض جانبی ایجاد شود مراجعه به بیمارستان ضروری است. در ادامه چند روش موثر برای درمان این مشکل را آموزش می‌دهیم.

 

نشانه‌های اسهال در کودکان

رنگ مدفوع نوزاد یا کودک پرده از بیماری‌های گوارشی موجود برمی‌دارد. یکی از نشانه‌های اسهال کودکان این است که کودک ۳ بار در طول روز، مدفوع آبکی با رنگ‌های متنوع داشته باشد. تکرر مدفوع و تغییر رنگ نشان دهنده وجود یک عارضه گوارشی است. در اغلب مواقع، اسهال به طور خودکار و خود به خود از بین می‌رود. هرچند که تداوم اسهال، می‌تواند منجر به کم آبی بدن شود. مدفوع کودک، به طور طبیعی، شل است. کودکانی که به صورت مداوم به آن‌ها شیر داده می‌شود، در مقایسه با کودکانی که در ساعاتی مشخص شیر می‌خورند، مدفوع آبکی‌تری دارند. پس می‌توان گفت هر زمان که کودک اسهال بگیرد، مدفوع کودک آبکی‌تر از قبل شده و پوشک او نیز بیش از گذشته کثیف خواهد شد.

 

درمان اسهال کودکان با پیشگیری از کم شدن آب بدن کودک

از موادی استفاده کنید که از کاهش آب بدن کودکان جلوگیری می‌کند. ماده‌ای مانند پدیالیت که کودک باید هر ۴ تا ۶ ساعت، آن را مصرف کند. این عمل، یکی از مهم‌ترین کار‌ها در جلوگیری از کاهش آب بدن کودکان است. همچنین می‌توانید زمان شیردهی به کودک را برنامه ریزی کنید. در این مرحله، باید مراقب عکس العمل کودک نسبت به شیر باشید و اگر کودک رغبتی به ادامه خوردن شیر نداشت، شیر دادن را متوقف کنید. در عوض، از پدیالیت استفاده کنید. مراقب اسهال خونی در کودکان باشید.

 

درمان اسهال کودکان با مصرف غذا‌های طبیعی 

لیست غذاهای زیر باید بدون مواد افزودنی باشند. این غذاها، از تحریک‌شدن سیستم گوارشی کودک جلوگیری می‌کنند. به هیچ عنوان از موادی مانند، لبنیات، آب سیب و غذا‌های شیرین در تغذیه کودک استفاده نکنید. از روغن، کره، غذا‌های تند و سس نباید استفاده کنید. مواد غذایی جامد مناسب برای زمانی که یک کودک دچار تکرر اسهال شده است:

• موز له شده
• بیسکوییت
• هویج له شده
• کدو له شده
• سیب زمینی له شده
• برنج و بلغور جو
• کلوچه
• نان تست
• نان معمولی
• چوب شور (بیسکوییت نمکی)

 

 

 

نحوه درمان اسهال کودکان

معمولا راه‌هایی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها، می‌توان کودک را در خانه درمان کرد. مهم‌ترین نکته استفاده از مایعات برای برای جلوگیری از کاهش آب بدن کودک است.

اقداماتی که باید انجام دهید

استراحت کردن، اولین قدم برای درمان اسهال کودکان است. سعی کنید مایعات زیادی مانند آب کدو به کودک بدهید. اگر نوزاد شیرخوار شما دچار اسهال شد، به شیردادن ادامه دهید. اگر مریضی ادامه پیدا کرد، غذا‌های کوچک له شده به او بدهید (البته در صورتی‌که بالای ۶ ماه سن دارد). اگر می‌خواهید از غذاهای جامد به او بدهید، آب را همراه این غذاها به او بخورانید. دارو‌هایی مثل پاراستامول برای کاهش علائم و درد مفید هستند. قبل از دادن هر گونه قرص یا دارو به کودک باید با دکتر خود مشورت کنید.

 

اقداماتی که باید از آن‌ها پرهیز کنید

کودکان باید از نوشیدن نوشابه‌های گازدار، در زمانی که اسهال دارند، خودداری کنند. مصرف این نوع نوشیدنی‌ها باعث و خیم شدن وضعیت اسهال کودک می‌شود. کودک را با شیر تغذیه کنید. برای درمان اسهال کودکان زیر ۱۶ سال، از داروی آسپرین استفاده کنید.

 

درمان اسهال کودکان با رژیم BRAT

اگر اسهال بیش از یک بار در هر چهار ساعت اتفاق می‌افتد، مصرف مایعات و رژیم BRAT (موز، برنج، سیب ، نان تست) را دنبال کنید. این‌ مواد غذا‌هایی هستند که به راحتی قابل هضم اند و به تسریع بهبودی کمک می‌کنند. اگر در عرض ۲۴ ساعت هیچ تغییری در وضعیت درمان اسهال رخ ندهد، با پزشک خود مشورت کنید. از مصرف چربی ها، حداقل برای چند روز اجتناب کنید. چربی‌ها مدت بیشتری لازم دارند که در روده بمانند تا هضم شوند. در حالی که مصرف آن‌ها مضر نیست، این هضم نشدن غذا، به تحریک حرکات روده منجر می‌شود.

 

 

درمان اسهال کودکان با دارو

• دارو معمولا مورد نیاز نیست. دارو‌ها به طور معمول برای جلوگیری از اسهال به کودکان زیر ۱۲ سال داده نمی‌شود. به دلیل عوارض جدی ناشی از مصرف، کودکان آسیب می‌‌بینند. با این حال، می‌توانید پاراستامول یا ایبوپروفن را برای تسکین دمای بالا (تب) یا سردرد استفاده کنید.
• اگر علائم شدید باشد، یا چندین روز ادامه پیدا کند، ممکن است پزشک نمونه‌ای از اسهال را درخواست کند. این نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا به بررسی میکروب‌های آلوده (باکتری ها، انگل‌ها و …) بپردازد. گاهی اوقات به علت عفونت، آنتی بیوتیک یا درمان‌های دیگر مورد نیاز است. دارو‌هایی مانند ملین یا آنتی بیوتیک می‌تواند به اسهال در کودکان و بزرگسالان منجر شود.
• برای اسهال خفیف ناشی از دارو، کودک خود را هیدراته کرده و مایعات زیادی به او بدهید. اگر یک دوره آنتی بیوتیک باعث اسهال کودک شما شود، مصرف دارو را ادامه دهید و با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک ممکن است کاهش دوز دارویی، تغییر رژیم غذایی، اضافه کردن یک پروبیوتیک یا تغییر آنتی بیوتیک‌های مختلف را توصیه کند.

 

اسهال و استفراغ در کودکان چقدر داوم دارد؟

اسهال در بزرگسالان و کودکان، بین ۵ تا ۷ روز، به طول خواهد انجامید. استفراغ نیز بین یک تا دو روز. اگر شرایط زیر را دارید حتما باید به دکتر مراجعه کنید:

• اگر سن فرزند شما کمتر از ۱۲ ماه باشد و دچار اسهال و استفراغ شده باشد.
• اسهال سیاه یا خونی
• داشتن بیش از ۵ بار در روز اسهال و ۳ بار در روز استفراغ
• در صورت داشتن دلپیچه همراه با اسهال

 

 

اشتباه رایج برای درمان اسهال کودکان

۱. عدم مصرف مایعات به اندازه کافی

راهکار غلط: تا ساعت‌ها بعد از اسهال و استفراغ کودک، به او مایعات ندهید.

راهکار درست: اگر کودک همچنان در سن شیرخوارگی است، تا جای ممکن، به وی شیر بدهید. در شیر مادر موادی وجود دارد که برای از بین بردن میکروب‌های به وجود آورنده اسهال، بسیار مفید هستند. سعی کنید فرزند خود را برای نوشیدن یک باره مایعات به مقدار زیاد، اجبار نکنید. این عمل باعث تشدید استفراغ خواهد شد. شما باید هر ۱۵ دقیقه، به اندازه یک استکان چای خوری، به فرزند خود آب یا مایعات بدهید. این عمل در کودکان کم‌سن، باید هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یک‌بار انجام شود.

 

۲. تغذیه کودک با مایعات، برای مدتی طولانی

راهکار غلط: به دلیل ترس از به وجود آمدن دوباره دلپیچه در کودک، او را تنها مجبور به مصرف مایعات کنید.

راهکار درست: اگر ‎چه که استفاده زود هنگام از مواد غذایی خام و سفت برای کودک مناسب نیست، اما باید بدانید که کودک هر چه زودتر به روال عادی غذا خوردن وارد  شود، زودتر بهبود می‌یابد. در اولین یا دومین روز بیماری اسهال کودک، به او غذا‌های نشاسته‎دار مانند موز له‌شده، برنج، سیبزمینی، پاستا و نان سخاری بدهید. همچنین تغذیه کودک با مقدار کمی پروتئین گزینه خوبی است؛‌ موادی مانند ماهی سفید و گوشت مرغ. از تغذیه کودک با غذا‌های پر چرب و تند، به شدت پرهیز کنید.

 

 

۳. استفاده از دارو بدون مشورت با پزشک 

راهکار غلط: برای درمان اسهال کودکان، بدون تجویز دکتر دارو خریداری کنید.

راهکار درست: باید بدانید که به تنهایی نباید برای خرید دارو اقدام کنید، مگر آنکه دکتر متخصص اطفال آن دارو را تجویز کند. استفاده از دارو بدون تایید پزشک، باعث بروز عوارض جانبی خواهد شد. دارو‌هایی مانند کائوپکتات و ایمودیوم، برای بزرگسالان مناسب است و اگر از آن‌ها، برای درمان اسهال و استفراغ کودکان زیر ۶ سال استفاده شود، آسیب‌های جبران ناپذیری به کودک وارد خواهد شد. اگر نمی‌خواهید از مایعات برای درمان اسهال استفاده کنید، می‌توانید ماست مصرف کنید، چراکه در این ماده غذایی اسیدوفیلوس وجود دارد. اسیدوفیلوس یک نوع باکتری مفید برای سیستم گوارش بدن انسان است.

 

۴. استفاده از لبنیات و شکر بیش از حد در تغذیه کودک

راهکار غلط: میزان مصرف مایعات کودک کمتر شده و شما می‌خواهید آن را با دادن شربت و شیر گاو جبران کنید.

راهکار درست: از آنجایی کودک دچار اسهال شده است، از وجود قند شیر یا لاکتوز بیش از حد رنج می‌برد. باید قند شیر را از تغذیه او حذف کنید. لاکتوز باعث تحریک لایه‌های معده، نفخ معده و گرفتگی عضلات می‌شود. پس اگر کودک شما از مواد غذایی جامد استفاده می‌کند، از دادن شیر گاو و پنیر به او خودداری کنید. همچنین از مایعات قندی مانند شربت میوه، نوشابه گازدار و نوشابه‌های انرژی زا برای تغذیه کودک استفاده نکنید. این مواد دارای فروکتوز یا قند میوه هستند که باعث تحریک معده و تشدید اسهال می‌شوند. 

 

 

موقعیت‌های اورژانسی اسهال در کودکان

در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:

•  بدن کودک خیلی ضعیف است.
• احساس گیجی و یا سرگیجه برای کودک ایجاد شده است.
•  استفراغ همراه با خونریزی بوده، سبز رنگ یا مایع زرد است.
•  کودک نمی‌تواند مایعات را نگه دارد و استفراغ می‌کند.
• کودک دارای مدفوع خونی است.
• کودک بیش از چهار دفع اسهال در هشت ساعت داشته و به اندازه کافی مایعات مصرف نمی‌کند.
• کودک دارای یک سیستم ایمنی ضعیف است.
• درد معده کودک بیش از دو ساعت است.
•  نوزاد طی ۶ ساعت و کودک طی ۱۲ ساعت گذشته دفع ادرار نداشته است.

 

منابع علمی: livingandloving.co.za , whattoexpect , news-medical , webmd