روزه و معده درد؛ آیا با درد معده می توان روزه گرفت؟

روزه داری در ماه رمضان علاوه بر تاثیرات عالی برای روح و معنویت، تاثیر شگفتی نیز بر جسم انسان دارد. در مطالعات متعدد که در خصوص اثرات روزه داری انجام گرفته، نقش این فریضه الهی در بهبود بیماری‌های مختلف ثابت شده است. معده درد و مشکلات روده، به دلیل فشار روزه داری بر دستگاه گوارش بدن همیشه مورد توجه بوده است. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی رابطه روزه و معده درد پرداخته و راهکارهایی برای بیماران معده که علاقه مند به روزه داری هستند ارائه دهیم. با ما همراه باشید.

 

 

روزه و معده درد ناشی از زخم اثنی عشر 

روزه داری برای بیمارانی که زخم اثنی عشر حاد دارند خطرناک است، چون در این بیماران زخم جدید است و هنوز ترمیم نشده و ممکن است روزه گرفتن باعث سوراخ شدن، پارگی و خونریزی شود. روزه داری برای بیمارانی که سال گذشته زخم اثنی عشر داشته‌اند و هم اکنون علامتی از آن ندارند، بلا مانع است. این بیماران باید از مصرف غذا‌های ادویه‌دار، نوشابه و شکلات که اسید معده را افزایش می‌دهد دوری کنند.

⚠ هشدار: به طور کلی به بیمارانی که دچار زخم اثنی عشر هستند و پزشک این مساله را تائید کرده و هنوز هم بیماری در آن‌ها فعال است، توصیه می‌شود روزه نگیرند.

توجه: اگر افراد دارای زخم اثنی عشر قدیمی، در ساعات ۲ الی ۳ بعداز ظهر دچار معده درد شدند به این معنا است که اسید معده بالا رفته و نباید روزه بگیرند، بهتر است روزه خود را در فصل سرما قضا کنند که روز‌ها کوتاهتر است ولی اگر بیماران دچار سوزش، خارش یا مالش معده شدند، می‌توانند روزه را تا پایان روز ادامه دهند.

 

 

روزه داری و ریفلاکس معده

اگر معده شما اسید زیادی ترشح می‌کند و به اصطلاح عادی ترش می‌کنید یا برگشت غذا دارید و دچار سوزش پشت جناق سینه می‌شوید، احتمالا شما دچار ریفلاکس معده هستید. ریفلاکس یکی از بیماری‌های شایع گوارشی است که تغذیه و چگونگی غذا خوردن تاثیر زیادی بر آن می‌گذارد. چنانچه در مراحل اولیه ریفلاکس هستید و برای این بیماری مجبور به استفاده از دارو‌هایی با دوز بالا نیستید، می‌توانید روزه بگیرید.

در شرایط عادی به بیمارانی که دچار این بیماری هستند توصیه می‌شود حجم غذای مصرفی خود را کاهش دهند و تعداد وعده‌ها را بیشتر کنند، اما در ماه رمضان چنین چیزی امکان‌پذیر نیست و تنظیم کردن آن دشوار است.

افرادی که ریفلاکس شدید دارند خالی بودن طولانی مدت معده و روزه داری برای آن‌ها ضرر دارد. در صورتی که ریفلاکس معده خفیف دارید تنها کافی است رژیم غذایی‌تان را حفظ کنید و دارو‌هایی که اسید معده را کم می‌کند، مصرف نمایید.

 

 

روزه داری و سوزش معده

در روز‌های اول روزه‌داری در ماه رمضان، ریتم ترشح اسید معده دچار تغییر می‌شود و ممکن است که باعث احساس سوزش و درد‌هایی در ناحیه معده شود. در واقع سیکل ترشح اسید معده بر اساس سه بار غذا خوردن شما در روز تنظیم شده است و به همین علت است که ظهر‌ها هیپوتالاموس و مراکزی که مربوط به اشتها است، به صورت شرطی فعال می‌شوند.

از آنجا که ریتم ترشح اسید معده بر اساس عادت‌های غذایی شما تنظیم می‌گردد، در ابتدای ماه رمضان نیز در ساعات ظهر اسید معده ترشح می‌شود. بنابراین باید چند روزی صبر کنید تا ریتم معده خود را با شرایط جدید عادت دهد.

اگر می‌خواهید به مشکل سوزش معده دچار نشوید، یک هفته قبل از ماه رمضان غذای خود را کم کنید و معده را سبک‌تر نگه دارید.

در صورت سوزش شدید معده می‌توانید از شربت معده و قرص‌های معمولی گوارشی مثل امپرازول یا رانیتیدین استفاده کنید. با همه این توضیحات اگر باز هم معده درد داشتید حتما با پزشک مشورت کنید.

 

 

روزه داری و نفخ معده

نفخ معده در ماه رمضان و به‌خصوص در روز‌های اول روزه داری بسیار شایع است. در واقع معده هر انسان حجم معینی دارد که عضلات دیواره معده به آن عادت کرده‌اند و اگر بعد از یک مدت طولانی گرسنگی غذای زیادی میل کنید، حتما دچار نفخ خواهید شد. بنابراین برای جلوگیری از نفخ معده، ولع و اشتهای خوردن را به هنگام افطار کنترل کنید و با آرامش غذا بخورید. در ضمن توجه داشته باشید که اگر شکم‌تان را با مایعات بیش از حد معمول پر کنید، نفخ معده‌تان زیاد می‌شود.

✅ توصیه: اگر هنگام غذا خوردن، زمان طولانی سر سفره می‌مانید یا غذای زیادی میل می‌کنید، تنها به اندازه نیاز بدن غدا سر سفره بیاورید یا از یک آلارم ساعت استفاده کنید و غذا را با آرامش و آهسته میل کنید.

سعی کنید زمان صرف افطاری طولانی باشد. افطار خود را هم با غذا‌هایی که راحت هضم می‌شوند مثل فرنی یا شله‌زرد و یا سوپ جو شروع کنید، تا معده تحت فشار قرار نگیرد.

بیشترین علل ورم معده در سوءهاضمه دیده می‌شود. اگر معده‌تان ورم کرده‌است و سوزش و درد معده دارید، غذا‌های حجیم مثل آش رشته و سوپ‌های سنگین را مصرف نکنید.

 

 

روزه داری و سابقه بیماری معده

اگر قبلا سابقه بیماری معده داشته‌اید یا دستگاه گوارش شما خوب کار نمی‌کرد، حتی اگر به بیماری‌های اثنی‌عشر و معده دچار بودید، شرایط را بر خود سخت نکنید. اگر داروی خاصی مصرف نمی‌کنید، تنها با رعایت نکاتی در تغذیه و شیوه غذا خوردن به راحتی می‌توانید روزه بگیرید.

بسیاری از افرادی که قبلا بیماری‌های معده را تجربه کرده‌اند هم می‌توانند گرسنگی‌های طولانی مدت را تحمل کنند؛ پس در مقابل درد‌های ساده و معمولی به خودتان استرس ندهید و با شادابی به استقبال روز‌های ماه رمضان بروید.

 

 

درمان یبوست در ماه رمضان

۱. مصرف خوراکی‌های فیبردار را در اولویت قرار دهید

به گفته متخصصان رژیم غذایی پرفیبر و تحرک مانع از بروز یبوست در روزه‌داران می‌شود. غلات سبوس‌دار مانند نان سبوس‌دار و حبوباتی چون عدس، لوبیا قرمز و… منابعی غنی از فیبرها هستند که بهتر است به طور متوسط روزانه ۵ تا ۸ واحد در برنامه غذایی هر فرد گنجانده شود.

 

۲. مصرف مایعات را افزایش دهید

افزایش مصرف مایعات حداقل ۲ لیتر در روز از راه‌هایی است که به درمان یبوست کمک می‌کند. علاوه بر آب مصرف یک لیوان شربت خاکشیر با سکنجبین یا برخی عرقیجات مانند کاسنی، شاه‌تره یا عرق کاهو نیز سودمند است.

 

۳. سبزیجات را فراموش نکنید

مصرف سالاد و مخصوصا کاهو و خیار در وعده سحر علاوه بر اینکه ملین هستند، چون طبع سرد و تر دارند و در اصطلاح مزاجشان خنک و دارای رطوبت است، از بروز تشنگی نیز جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود خیار و کاهو در این وعده بدون نمک میل شود. مصرف کاهو همراه با سکنجبین یا با مختصری آبغوره، آبلیموی تازه یا سرکه طبیعی انگور نیز مفید است.

 

۴. از میوه‌های تابستانی غافل نشوید

مصرف میوه‌های بهاری و تابستانی مانند انگور، انجیر، توت، نارگیل، آلو، گلابی، توت‌فرنگی و… به دلیل سرشار بودن از فیبر، به جلوگیری و درمان یبوست در ماه رمضان کمک بزرگی می کنند. زیتون سیاه و کشمش را نیز به لیست خود اضافه کنید.

✅ توصیه: در رژیم غذایی پرفیبر توصیه به مصرف میوه‌ها و سبزیجات خام است و پوست کندن میوه‌ها و سبزیجات باعث کاهش فیبر آن‌ها می‌شود.

 

۵. مصرف شیرینی و چربی را تا حد امکان کم کنید

توصیه می‌شود برای جلوگیری از ابتلا به یبوست چربی و شیرینی کمتر مصرف کنید؛ چرا که مصرف زیاد چربی و شیرینی خود عاملی برای ابتلا به یبوست است. علاوه بر این پرخوری در وعده سحر و به ویژه افطار و افراط در مصرف مواد چرب، غذاهای سرخ کرده و مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه، عارضه چاقی را به دنبال دارد.

 

۶. تحرک داشته باشید

کم تحرکی به نوبه خود یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به یبوست است. ورزش با افزایش گردش خون در معده و روده، هضم و دفع غذا را تسهیل می‌کند. ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و… و ورزش‌های کششی مانند یوگا، بهترین انتخاب برای درمان یبوست‌اند. توجه داشته باشید که زمان مناسب انجام ورزش، یک ساعت بعد از صرف غذاست.

 

 

توصیه‌های مرتبط با روزه و معده درد

۱- نوشیدن مخلوط عرق نعنا، بارهنگ، آب جوش، کمی گلاب و مقداری عسل یا نبات یک هفته قبل از شروع ماه رمضان و در طول این ماه موجب تقویت و آمادگی دستگاه گوارش می‌شود. با این دمنوش‌های گیاهی و تقویت بدن، افراد سالم و بیماران دارای اختلالات گوارشی به آسانی و بدون معده درد می‌توانند روزه بگیرند.

۲- انجیر خشک، زردآلوی خشک شده، کشمش یا خرمای خشک را داخل آب بیندازید و بگذارید یکی دو روز داخل آب بماند. مصرف این ترکیب می‌تواند به بهبود یبوست کمک کند. با این حال، به دلیل این که ممکن است روده به مصرف این مواد عادت کند، توصیه می‌شود این ترکیبات هم به صورت مداوم استفاده نشود.

۳- در طول ماه رمضان میوه‌ها و سبزیجات باید به میزان کافی مورد استفاده قرار بگیرند، زیرا این موادغذایی در عملکرد دستگاه گوارش، دفع و شادابی بدن نقش مهمی دارند و به درمان یبوست در ماه رمضان کمک می‌کنند. متاسفانه یبوست مانع از جذب ویتامین‌ها و موجب کم خونی می‌شود. نیمی از ویتامین‌ها در روده‌ها ساخته می‌شود و یک فرد سالم باید حداقل روزی ۲ بار دفع داشته باشد.

۴- مطابق با آنچه در واحد اطلاع رسانی دارو در سایت علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان (در این آدرس) ذکر گردیده، جدول زمان‌بندی مصرف دوزهای دارویی با توجه به شرایط موجود در ماه رمضان تغییر می‌کند. اگر دوز داروی مصرفی یک‌بار در شبانه روز است، نحوه مصرف دارو در این نوع درمان در طول ماه رمضان تغییری نمی‌کند، چرا که این روش تداخلی با روزه داری ندارد. در مورد این نوع نحوه مصرف باید گفت؛ در صورتی که لازم است دارو با معده خالی مصرف شود، بهترین زمان مصرف یک ساعت قبل سحری یا دو ساعت بعد زمان افطار است.

اما بیمارانی که مجبور به مصرف روزی دو یا چند بار دارو هستند، ممکن است پس از مشورت با پزشک معالج خود قادر باشند داروهای خود را در فاصله بین افطار تا سحر استفاده کنند.

در مواردی خاص ممکن است پزشک معالج قادر باشد با جایگزینی داروهای این بیماران با انواع طولانی اثر آنها و یا تعویض دارو با یک داروی مشابه با نیمه عمر طولانی‌تر، امکان روزه داری برای این بیماران زا فراهم کند. به‌طور مثال آنتی بیوتیک‌ها از جمله داروهایی هستند که حتمأ باید در زمان مشخص خود مصرف شوند و امکان تغییر ساعت آنها وجود ندارد، اما پزشک معالج می‌تواند با در نظر گرفتن نوع بیماری، آنتی بیوتیکی را انتخاب کند که با برنامه روزه داری تداخل پیدا نکند.

۵- همچنین بیماران مبتلا به ترش کردن معده، جهت پیشگیری از ریفلاکس می‌توانند تحت نظارت پزشک از امپرازول قبل از سحر و رانیتیدین یا سایمتیدین یا فاموتیدین در موقع خواب استفاده کنند.

 

سخن آخر

از اینکه با مطالعه مطالب فوق (روزه و معده درد) با ما همراه بودید بسیار سپاسگزاریم. از دیگر مقالات سلامت منتشر شده در ستاره به مناسبت ماه رمضان می‌توان به فشار خون و روزه داری، چه کسانی نباید روزه بگیرند؟ و روزه و سردرد و راه هایی برای مقابله با سردرد در ماه رمضان اشاره کرد.

خوانندگان گرامی می‌توانند نظرات خود را درباره مقاله رابطه روزه و درد معده در انتهای همین مطلب با دیگران به اشتراک گذارند.