نیمه شعبان شب تولد حضرت مهدی (ع) است و گفته شده است که این شب افضل شبها بعد از شبهای قدر است. در ادامه با اهمیت و نحوه اعمال این شب مبارک آشنا شوید.
اعمال شب نیمه شعبان در مفاتیح الجنان
از جمله مهمترین اعمال شب نیمه شعبان که در مفاتیح الجنان ذکر شده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- غسل نیمه شعبان
- احیای شب نیمه شعبان، دعا و استغفار
- زیارت حضرت امام حسین (ع)
- فرستادن صلوات در وقت زوال
- قرائت دعاى کمیل
- قرائت سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ صد مرتبه
- قرائت زیارت امام زمان
احیا و شب زندهداری در این شب پر خیر و برکت بسیار توصیه شده که در ادامه به فضیلت انجام این اعمال در شب نیمه شعبان خواهیم پرداخت.
فضیلت احیای شب نیمه شعبان
توصیه به احیا از طرف جبرئیل
جبرئیل از جانب خداوند متعال پیام آورد: یا رسول الله! شب نیمه شعبان را زنده بدار؛ امّتت را هم به این کار توصیه کن. در این شب میتوان با اعمال عبادی به خدا نزدیک شد چرا که این شب شبی است بس شریف و ارزشمند. بعد اضافه کرد: امشب شبی است که
«لَایَدْعُو فِیهَا دَاعٍ إِلَّا اسْتُجِیبَ لَهُ وَ لَا سَائِلٌ إِلَّا أُعْطِیَ وَ لَا مُسْتَغْفِرٌ إِلَّا غُفِرَ لَهُ وَ لَا تَائِبٌ إِلَّا تِیبَ عَلَیْهِ»
«هر دعایی در آن مستجاب است و به درخواست هر نیازمندی پاسخ داده میشود هرکه طلب بخشش کند او را میبخشند و هر که توبه کند پذیرفته میشود».
یا رسول الله محروم واقعی کسی است که از خیرات این شب محروم بماند.
احیای شب نیمه شعبان از نظر پیامبر (ص)
۱. در بحار الانوار در مورد اهمیت شب نیمه شعبان از زبان پیامبر اکرم (ص) اینگونه روایت شده است:
من شب نیمه شعبان خوابیده بودم که جبرائیل به نزدم آمد و گفت: ای محمد! آیا در این شب میخوابی؟ گفتم: ای جبرائیل! مگر این شب چه شبی است؟
جبرائیل گفت: این شب، شب نیمه شعبان است. ای محمد برخیز! پس مرا از بستر خواب بلند نمود و آن گاه مرا به بقیع برد و گفت: سرت را بلند کن و به آسمان بنگر.
شب نیمه شعبان شبی است که درهای آسمان در آن باز میشود: درهای رحمت. در «رضوان»، در «مغفرت»، در «فضل»، در «توبه»، در «نعمت»، در «جود» و در «احسان»؛ و خداوند به عدد موها و پشمهای گاو و گوسفند مردم را از آتش جهنم آزاد میکند، زمان مرگ را در آن ثبت کرده و به مدت یک سال روزی ها را تقسیم میکند؛ و هرچه را که در تمام سال اتفاق میافتد فرو میفرستد. محمد! کسی که این شب را با گفتن «الله اکبر»، «سبحان الله» و «لا اله الا الله» و دعا و نماز و قرآن خواندن و انجام اعمال مستحب و استغفار کردن زنده نگه دارد بهشت منزل و استراحتگاه او خواهد بود و گناهان گذشته و آیندهاش بخشیده میشود.
در حالی نزدت آمدم که تمام فرشتهها در آسمان پاهایشان را جفت کردهاند عدهای تسبیح میکنند، عدهای در رکوع، عدهای در سجود و گروهی ذکر میگویند. شبی است که کسی دعا نمیکند مگر این که مستجاب میشود، کسی چیزی نمیخواهد مگر این که به او داده میشود، کسی درخواست مغفرت و بخشش نمیکند، مگر این که بخشیده میشود، کسی توبه نمیکند مگر این که توبهاش پذیرفته میشود. کسی که از خیر این شب محروم شود، از خیر بزرگی محروم شده است.
۲. رسول خدا (ص) فرمود: هر کس که شب عید و شب نیمه شعبان را زنده بدارد «لَمْیَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ» یعنی قلب او در روزی که قلبها میمیرد نخواهد مرد و هیچگاه دلمرده نخواهد شد.
در روایتی دیگر حضرت امیرمومنان از پیامبر اکرم (ص) نقل میکند: «هنگامیکه شب نیمه شعبان فرا میرسد آن را به عبادت به سر ببرید و روزش را روزه بدارید، زیرا از اول تا آخر این شب، از جانب خداوند ندا میآید: آیا استغفار کنندهای هست که از گناه خویش آمرزش طلبد، تا گناهان او را بیامرزم؟ آیا کسی هست که طلب روزی کند و من روزی او را وسعت بخشم؟».
احیای شب نیمه شعبان از دیدگاه امامان معصوم
در روایت است که حضرت علی (ع) مکرر دوست داشتند که مومنان عبادت و شب زنده داری را در اولین شب ماه رجب، شب عید قربان، شب عید فطر و شب نیمه ماه شعبان را از دست ندهند.
امام رضا (ع) میفرماید: «شب نیمه شعبان، شب رهایى از آتش و بخشش گناهان كبیره است»
از امام باقر (ع) در مورد فضیلت نیمه شعبان پرسیدند، ایشان فرمود: «بعد از شب قدر، افضل شب هاست و در این شب خداوند فضلش را بر بندگانش جاری ساخته و آن ها را می آمرزد. در این شب تلاش بسیار در نزدیکی به خدا کنید چرا که شبی است که خدای متعال بر خود لازم کرده است که تا زمانی که بنده اش در خواست خلافی ننماید، حاجتش را برآورده سازد. و این شبی است که خدای متعال آن را برای ما قرار داده است. همانگونه که شب قدر را برای رسول خدا (ص) قرار داده است. پس در این شب زیاد دعا و ثنا کنید.»
احیای شب های قدر نزد شیعه و سنی
علمای اهل سنت و شیعه همگی بر فضیلت احیا در شب های قدر ولو با اختلاف اندک اذعان دارند از جمله مواردى كه در كتب روایى و آثار مفسران اهل سنت در مورد آن، اختلاف نظر وجود دارد و سرانجام اجماع عالمان این مذهب بر آن مهر خاتمت مىنهد، موضوع «جایگاه زمانى شب قدر» است. شب قدر، اگر چه در تواتر روایات شیعى، قطعاً از شبهاى دهه سوم ماه مبارك رمضان شمرده مىشود و تردید در آن نیز به واسطه روایات منقول از ناحیه معصومین (ع) و نیز تفاوت تفاسیر روایات است، اما از این حیث كه شبى خارج از ماه رمضان نیست، مورد اجماع كلی و قطعى است.
شب نیمه شعبان، یکی از شبهای احیاست و اعمال زیادی برای آن نقل گردیده است. مهم این است که بتوانیم با انجام برخی از اعمال این شب، پاسی از شب را بیدار مانده و نام خود را در زمره عبادت کنندگان در این شب قرار دهیم. این شب شبی است که خدای متعال از میان زمان ها انتخاب کرده است. همان گونه که از میان مکانها، مکه و از میان انسانها، حضرت محمد (ص) را انتخاب نموده است.
احیای نیمه شعبان از زبان ایت الله جوادی آملی
آیت الله جوادی آملی معتقد است: «شب نیمه شعبان در حد خود شب قدر است چون اگر شبهای سه گانه ماه مبارک رمضان، ظرف نزول قرآن کریم است، شب نیمه شعبان ظرف تجلی قرآن ناطق از ماورای طبیعت به نشئه طبیعت و جهان ماده است.»
در مورد احیای شب نیمه شعبان سفارش شده است که همانند احیای شب قدر به دعا، مناجات و خواندن قران مشغول شوید، نماز شب نیمه شعبان، و غسل را بجا آوردید. بسیار انفاق کنید و در روایات آمده است که هرکس احیای شب نیمه شعبان را انجام دهد، دل او در روزى که دلها بمیرند، نخواهد مرد.
به امید قبولی طاعات