معروف‌ترین بمب‌ اتم شلیک شده در تاریخ جهان

ستاره | سرویس تکنولوژی – با این که بر کسی پوشیده نیست که دنیای امروز پر از انواع بمب‌ اتم و سلاح‌های ریز و درشت است، اما در میان تمامی این هزاران و شاید میلیون‌ها سلاح جنگی، بدون شک بمب‌ اتم یا سلاح هسته‌ای شناخته شده‌ترین آن‌ها است. در این مقاله می‌خواهیم ضمن معرفی مختصر یک بمب اتمی، شما را با معروف‌ترین و البته قوی‌ترین مدل‌های آن تا به امروز آشنا کنیم.

بمب‌ اتم چیست؟

با این که قدمت اولین ماده‌ی انفجاری تاریخ یا همان باروت به سده‌ی هفتم و نهم میلادی بازمی‌گردد اما بدون شک جنگ جهانی اول نقطه‌ی عطف تولید سلاح‌های جدید و پیشرفت در این زمینه است. به همین خاطر با این که صرفا میان دو جنگ جهانی صرفا ۲۰ سال فاصله است، اما تحقیق و توسعه‌ی سلاح‌های جدید به مقداری شدت گرفته بود که از اسلحه‌های غیر اتوماتیک و بسیار ساده‌ی جنگ جهانی اول که بعضا خشاب‌های ۴ گلوله‌ای داشتند، به سرعت به سلاحی همچون بمب اتم با قدرت تخریب بسیار بالا دست پیدا کردند که می‌توانست زمینی به وسعت چندین ده‌ها کیلومتر مربع را به طور کامل تخریب کند. سلاحی که توانست در اولین استفاده‌ی خودش (هیروشیما – ۱۹۴۵) به راحتی ۸۰۰۰۰ آدم بی‌گناه را به کام مرگ بکشاند! به عنوان مثال شما می‌توانید میزان خرابی ناشی از بمب‌ اتم که روی ناکازاکی منفجر شده است را در تصویر زیر مشاهده کنید.

 

 

تا زمان تولید اولین بمب‌ اتم، تقریبا تمامی سلاح‌های گرم ساخته شده تا آن زمان از موادی همانند باروت سیاه و نیتروگلیسیرین و ترکیبات بعدی آن‌ها همانند دینامیت و تی‌ان‌تی (TNT) استفاده می‌کردند. اما پس از ورود علم فیزیک هسته‌ای به مبحث تولید سلاح‌های جنگی، قدرت نهفته در مواد رادیواکتیوی همانند اورانیوم و پلوتونیوم مورد توجه تولید کنندگان سلاح قرار گرفت.

در یک تعریف بسیار ساده، تمامی عناصر روی زمین از ساختار بسیار ریزی به نام اتم تشکیل شده‌اند که برای درک کوچکی آن بیاییم یک مثال ساده را با هم بررسی کنیم. یک میوه‌ی گریپ فروت در نظر گرفته و آن را در ذهن خود به اندازه‌ی کره‌ی زمین بزرگ کنید. سپس سعی کنید درون آن را با میوه‌ی بلوبری یا همان ذغال‌اخته‌ی خودمان پرکنید. تقریبا به همان تعداد بلوبری که برای پر کردن گریپ فروت ما که به اندازه کره زمین بود نیاز است، می‌توانیم ادعا کنیم که گریپ‌فروت واقعی هم از همین تعداد اتم تشکیل شده است.

 

 

حال که میزان کوچکی یک اتم را فهمیدید بد نیست بدانید که هسته‌ی یک اتم هم در مقایسه با اندازه‌ی کلی آن همانند اندازه‌ی یک تیله‌ی کوچک در وسط یک استادیوم بزرگ فوتبال است. اما با تمامی این‌ها راز قدرت سلاح‌های هسته‌ای نه در اندازه‌ی کوچک اتم‌ها و حتی هسته‌ی بسیار کوچک‌تر آن‌، بلکه صرفا در میزان تراکم موجود در هسته‌ی آنان است. تا به حال دقت کرده‌اید که هر گاه جسمی را همانند فنر فشار داده و متراکم کنید، پس از رها کردن آن، انرژی زیادی آزاد می‌شود.

در هسته‌ی به آن کوچکی یک اتم، تراکم یا همان چگالی برابر با ۴ ضرب در عدد ۱۰ به توان ۱۷ کیلوگرم بر مترمکعب وجود دارد. برای درک این عدد می‌توانید این گونه در نظر بگیرید که ما می‌خواهیم حدود ۶/۲ میلیارد خودروی سواری را در جعبه‌ای‌ با ابعاد کم‌تر از ۴ سانتی‌متر قرار دهیم! به نظر شما اگر چنین جعبه‌ای به دلیلی باز شود، تا چه وسعتی را پر از خودرو کرده و یا اصلا از شدت این از هم‌گسستگی این خودرو‌ها تا چه فاصله‌ای پرتاب خواهند شد؟ این مسئله‌ی گفته شده دقیقا همان فرآیندی است که بواسطه‌ی آن بمب‌های اتم ساخته می‌شوند.

به دلایل علمی، آزاد کردن این میزان انرژی نهفته در هسته‌ی یک اتم کار بسیار مشکلی است و نمی‌توان به این راحتی در این جعبه‌ی بی‌نهایت متراکم شده را بازکرد. صرفا در موادی همانند اورانیوم و پلوتونیوم چنین کاری ممکن و البته توجیه‌پذیر است و برای همین بمب‌های هسته‌ای معمولا از ترکیب این مواد ساخته می‌شوند.

 

معروف‌ترین بمب‌های اتمی

حال که صحبت از بمب‌ اتم شد، بد نیست نگاهی هم به معروف‌ترین بمب‌های اتم ساخته شده تا به الان بیاندازیم و کمی با مشخصات آن‌ها آشنا شویم. بدون شک بمب‌های به کار رفته در جنگ جهانی دوم شناخته شده‌ترین بمب‌های فهرست ما هستند.

بمب‌ اتم اول به نام «پسر کوچک» که شهر هیروشیما را به کلی تخریب کرد و حدودا ۸۰۰۰۰ انسان را به کام مرگ کشاند، از حدود ۶۴ کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ ساخته شده بود و قدرتی معادل انفجار ۱۵ هزار تن تی‌ان‌اتی داشت. ارتفاع آتش این انفجار به حدود ۳۷۰ متر و شعاع آن به حدود ۳۲۰۰ متر می‌رسید.

 

 

اما بمب «مرد چاق» که روی ناکازاکی منفجر شد و متاسفانه حدود ۴۰۰۰۰ انسان بی‌گناه را در لحظه‌ای به گام مرگ کشاند، از ۱۴ کیلوگرم پلوتونیوم ساخته شده بود که قدرتی به مراتب بیشتر از پسر کوچک داشت. قدرت انفجاری این بمب معادل انفجار حدود ۲۳ هزار تن تی‌ان‌تی بود که باعث می‌شود قدرت این بمب حدودا یک و نیم برابر بمب پسر کوچک باشد.

با این که صرفا همین دو بمب‌ اتم در تاریخ بشر در جنگ‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند، اما در جریان جنگ‌ سرد بین دو کشور اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا و صرفا برای زورآزمایی تعدادی از مهم‌ترین و البته قوی‌ترین بمب‌های اتم جهان توسط طرفین مورد آزمایش قرار گرفته است. به عنوان مثال قوی‌ترین بمب اتمی که آمریکا تا به حال مورد آزمایش قرار داده قدرتی معادل انفجار ۲۵ مگاتن (۲۵ میلیون تن)  داشت که نامش B41 بود. اما در مقابل قوی‌ترین بمبی که اتحاد جماهیر شوروی مورد آزمایش قرار داد، بمب تزار (Tsar) بوده که لقب قوی‌ترین بمب‌ اتم آزمایش شده تا به الان را یدک می‌کشد.

 

 

این بمب دارای قدرتی معادل انفجار ۵۰ مگاتن تی‌ان‌تی بود که همان گونه که پیداست قدرتی بیش از ۳ هزار برابر بمب منفجر شده در شهر هیروشیما را در اختیار دارد و این در حالی است که این بمب در سال ۱۹۶۱ مورد آزمایش قرار گرفته است.

تا به حال آزمایشات هسته‌ای بسیاری روی کره‌ی زمین صورت گرفته و متاسفانه اثرات ناشی از آن تا سالیان بسیار باقی خواهد ماند. همچنان پس از گذشت ۷۰ سال از انفجارهای هیروشیما و ناکازاکی همچنان سالیانه چند هزار نفر به خاطر اثرات باقی مانده از این انفجارها دچار بیماری‌های مختلفی می‌شوند و به همین خاطر مجموع کشته‌های ۱۲۰ هزار نفری این دو بمب تا به امروز به حدود ۲۲۰ هزار نفر رسیده است.

با این حال طبق پیمان نامه‌ای قرار بر این شده است که دیگر هیچ بمب هسته‌ای در کره‌ی زمین مورد آزمایش قرار نگیرد تا بیش از این، اثرات مخرب آن جان انسان‌ها را به خطر نیاندازد. ما هم امیدواریم طرفین این پیمان‌نامه به پیمان خود پایبند بمانند.