در شش ماهگی کودک به تدریج با غذاهای ساده آشنا میشود و میتواند غذاهای با قوام نیمه جامد را فرو دهد. در ابتدای شروع غذای کمکی میتوان از برنامهای شبیه جدول پیشنهادی در این مقاله استفاده کرد.
لازم به ذکر است که، چون نمیتوان برای شیر دادن به شیرخوار ساعات خاصی را مشخص کرد و هر زمان که شیرخوار زیر یک سال تمایل دارد باید به او شیر داد، توصیههای ارائه شده در این برنامه یک روش کلی است و باید براساس زمان شیردهی به شیرخوار، زمانهای پیشنهادی را تنظیم کرد؛ به علاوه در صورتی که مادر شاغل باشد، غذای کمکی را باید در همان ساعاتی که در منزل نیست به شیرخوار داد تا در زمان حضور مادر، بیشتر بتواند از شیر مادر استفاده کند.
باید این مطلب را در نظر داشت که این غذاها کمکی هستند و هرگز نمیتوانند جایگزین شیر شوند. غذای کمکی را باید از یک قاشق مرباخوری در روز شروع کرد و به تدریج مقدار آن را افزایش داد.
به طور کلی میتوان گفت: برای برخی شیرخواران که تمایل زیادی به شیر نشان نمیدهند، بهتر است دفعات غذای کمکی کمتر و در هر مرتبه حداکثر تا ۱۰ قاشق مرباخوری باشد و برای آنان که به خوبی شیر میخورند و به غذا زیاد توجه نمیکنند تعداد دفعات غذا باید ۴-۳ نوبت و در هر نوبت ۴-۳ قاشق مرباخوری باشد.
اگر با شروع غذای کمکی تمایل شیرخوار به شیر کم شود و یا به اشتباه در هر نوبت حجم زیادتری غذا به او داده شود، کودک دچار اختلال رشد خواهد شد. در این صورت باید تعداد دفعات و حجم غذای کمکی را کاهش داد تا کودک بتواند شیر بیشتری دریافت کند؛ بنابراین به طور کلی از هر برنامه غذایی که پیروی شود باید به این نکته تاکید شود که غذای کمکی نباید جایگزین شیر شود.
نمونهای از برنامه غذای کمکی برای کودک ۷-۶ ماهه در جدول زیر ارائه شده و دستور تهیه مواد غذایی پیشنهاد شده در این جدول در قسمت بعدی همین مقاله آمده است.
هفته اول (سه روز اول) | |||
روز اول | روز دوم | روز سوم | |
سحر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر |
صبح | شیر مادر+۴ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۴ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام |
ظهر | شیر مادر+ ۱ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۲-۳ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۳-۴ قاشق مرباخوری سوپ ساده |
بعد از ظهر | شیر مادر+۳ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۴-۵ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام |
غروب | شیر مادر+۳ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+ ۲ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۳-۴ قاشق مرباخوری سوپ ساده |
شب تا سحر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر |
هفته اول (چهار روز دوم) | ||||
روز چهارم | روز پنجم | روز ششم | روز هفتم | |
سحر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر |
صبح | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام |
ظهر | شیر مادر+۴-۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده+پوره هویج یا کدو حلوایی | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده+پوره مویج یا کدو حلوایی |
بعد از ظهر | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام و کنجد | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری حریره بادام و کنجد |
غروب | شیر مادر+۴-۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده+پوره هویج یا کدو حلوایی | شیر مادر+۵ قاشق مرباخوری سوپ ساده+پوره هویج یا کدو حلوایی |
شب تا سحر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر | شیر مادر |
هفته دوم: برنامه مشابه دو روز آخر هفته اول و می توان پس از حریره صبح یا بعد از ظهر پوره یا آب میوه نیز برای کودک شروع کرد. |
دستور تهیه چند نوع غذای کمکی برای کودک شش ماهه
۱. پوره هویج برای کودک شش ماهه
مواد لازم | |
هویج کوچک | ۱ عدد |
شیر مادر | ۴-۵ قاشق غذاخوری |
- هویج را شسته و پوست آن را بتراشید، سپس آن را به قطعات کوچک خرد کرده و به روش بخارپز به مدت ۱۵ دقیقه بپزید.
- در صورتی که ظرف مخصوص بخارپز در اختیار ندارید، یک صافی فلزی در سطح یک قابلمه معمولی حاوی آب در حال جوش قرار داده و هویج خرد شده را روی صافی بریزید.
- پس از پایان پخت، هویج را با پشت قاشق نرم کرده و از صافی رد کنید.
- در زمان مصرف کمی شیر مادر به آن اضافه کرده و با هم مخلوط نمایید.
۲. پوره کدو حلوایی برای کودک شش ماهه
مواد لازم | |
کدو حلوایی خرد شده | ۱ استکان |
شیر پاستوریزه | ۱/۲ استکان |
آب | ۱/۲ استکان |
شکر | ۱ قاشق مرباخوری |
روغن زیتون | ۱ قاشق مرباخوری |
- کدو حلوایی را پوست گرفته و با شیر، آب و شکر بپزید تا آب آن تبخیر شود.
- پس از کمی خنک شدن، مخلوط را نرم کنید، روغن را به آن اضافه کرده و هم بزنید.
۳. سوپ ساده به عنوان غذای کمکی کودک شش ماهه
مواد لازم | |
گوشت گوسفند بدون چربی یا مرغ | به اندازه نصف قوطی کبریت |
پیاز متوسط | ۱ عدد |
برنج | ۱ قاشق مرباخوری |
روغن مایع (روغن زیتون) | ۱ قاشق مرباخوری |
- گوشت را شسته و در قابلمه حاوی آب در حال جوش بریزید.
- پیاز را شسته، پوست گرفته و بار دیگر بشویید و بدون خرد کردن در قابلمه بیاندازید و درب قابلمه را ببندید.
- پس از نرم شدن گوشت، برنج را به سایر مواد اضافه کنید و به مدت ۳۰-۲۰ دقیقه دیگر به پخت مواد ادامه دهید.
- درب قابلمه را باز گذاشته و صبر کنید تا تمامی آب جذب مواد شود.
- در چند دقیقه آخر پخت، پیاز پخته را از قابلمه خارج کرده و روغن را به سایر مواد اضافه کنید.
- سوپ را میکس کرده و از صافی رد کنید تا مخلوطی یکنواخت و نرم به دست آید.
- پیاز فقط برای معطر کردن غذا اضافه میشود و برای جلوگیری از نفخ و دل درد نباید تا ۹ ماهگی به نوزاد داده شود.
- سوپ باید حالتی مانند حلیم داشته و نباید رقیق و آبکی باشد.
- کودک را نباید به غذای خوش نمک یا شور عادت داد، ولی در صورت تمایل میتوانید ۱/۸ قاشق چایخوری نمک در اواخر پخت، به سوپ اضافه کنید.
- در دومین هفته شروع سوپ میتوان یک قاشق مرباخوری هویج یا کدو حلوایی نیز به سوپ اضافه کرد.