آشنایی با خواص انغوزه در طب سنتی

ستاره | سرویس خواص شناسی – گیاه انغوزه بومی بیابان‌های خشک ایران و کوه‌های افغانستان است و در هند نیز زیاد کشت می‌شود. از ساقه این گیاه نوعی صمغ استخراج می‌شود که به نام همان انغوزه، انگدان ویا اولئوگم نام برده می‌شود و مزه‌ای گس و تقریبا تند و سوزاننده داشته و دارای بویی شبیه به بوی نامطبوع ترکیبات گوگرددار است که بخش دارویی گیاه را تشکیل می‌دهد. در این بخش از ستاره اطلاعاتی درباره خواص انغوزه در طب سنتی گردآوری شده است. لطفا با ما همراه باشید.

گیاه انغوزه

خواص انغوزه در طب سنتی

طبیعت گیاه انغوزه گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص درمانی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از:

• در کتب طب سنتی درباره خواص انغوزه آمده است، این گیاه تنها داروی درمانی دارای ریشه طبیعی برای بیماری صرع است و دارای خاصیت ضد تشنج، ضد صرع، ضد فلج و رعشه می‌باشد.
• استفاده از گیاه برای درمان اختلالات عصبی در کودکان مفید است.
• استفاده از انغوزه به همراه عسل برای تقویت بینایی، قطع آبریزش و درمان ناخنک چشم مفید است.
• از دیگر خواص انغوزه تسکین درد دندان است. به این منظور مقداری از آن را با آبلیمو مخلوط نموده و با پنبه بر روی دندان قرار دهید.
• از خواص انغوزه در طب سنتی استفاده از آن به عنوان یک شیاف گیاهی برای خارج کردن جنین مرده از شکم مادر است.
• خوردن گیاه انغوزه همراه با انجیر برای درمان یرقان مفید است.
• مخلوط انغوزه با فلفل برای درمان ترشحات ادراری و عادت ماهیانه موثر است.
• از گیاه آنغوزه برای درمان سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر ‌استفاده می‌شود.
• مصرف انغوزه برای مادران پس از زایمان مفید است.
• کمک به درمان ناراحتی‌های تنفسی ماند اسم، سیاه سرفه و برونشیت از دیگر خواص آنغوزه در طب سنتی است.
• مخلوط انغوزه با فلفل و سداب برای درمان بیماری کزاز مفید است و خاصیت آنتی بیوتیک دارد.
• جوشاندن مقداری انغوزه در روغن زیتون و ریختن چند قطره از آن در گوش برای تسکین درد گوش، کاهش کری کهنه و رفع طنین و صدا در گوش مفید است.
• مصرف این صمغ گیاهی همراه با سرکه برای خارج نمودن زالویی که در حلق مانده باشد، موثر است. و اگر با آب مخلوط و خورده شود برای رفع خشکی و خشونت حلق و صاف کردن صدا مفید است. همچنین این محلول برای از بین بردن نفخ شکم نیز مفید می‌باشد.
• به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی بیوتیک، قرار دادن انغوزه بر روی ورم‌ها، باعث خروج چرک از ورم و خشک شدن آن می‌شود.

گیاه‌شناسی انغوزه

انغوزه گیاهی از تیره چتریان است و به صورت بوته‌ای، بزرگ، علفی و چندساله بوده که ارتفاع آن گاهی به ۲.۵ متر هم می‌رسد. این گیاه دارای ساقه‌ای محکم و ضخیم با سطح نسبتا خشن و گل‌های زرد رنگ است.
از این گیاه ماده‌ای به نام اولئوگم که نوعی رزین یا صمغ گیاهی است استخراج می‌شود و در کتب طب سنتی به آن انگدان یا همان انغوزه گفته میشود. این ماده در ابتدا شیری رنگ است و مزه‌ای تند و تلخ و نیز بوی بد و متعفنی دارد که تهوع‌آور است و به همین دلیل از قدیم به مدفوع شیطان معروف شده است.

مقدار و طریقه مصرف انغوزه

انغوزه در آب محلول است و اگر مقداری از آن را در آب کنید، مایعی شیری رنگ به دست می‌آید که از دارو‌های ضد سم است و مقدار مناسب مصرف آن برای درمان بیماری‌های روزانه ۰.۳ تا ۱ گرم در سه نوبت (جمعا ۰.۳ تا ۱ گرم در روز) می‌باشد.

طرز تهیه تنتور انغوزه: مقدار ۱ واحد انغوزه نیم کوب شده و ۵ واحد الکل ۸۰ درجه را با یکدیگر در ظرف سربسته‌ای مخلوط کنید و برای مدت ۱۰ روز بگذارید خیس بخورد و گاه گاه آن را هم بزنید. سپس آن را با پارچه‌ای صاف کنید. مقدار مجاز مصرف آن ۱ تا ۱۰ گرم در روز است.

مضرات انغوزه (موارد احتیاطی و منع مصرف)

1. مصرف آنغوزه برای کودکان مضر است و ممکن است ایجاد مسمومیت نماید.
2. زیاده‌روی در مصرف انغوزه باعث ایجاد اسهال، نفخ، سوزش ادرار، سردرد، گیجی، سوزش معده و در موارد حاد باعث بروز تشنج می‌شود.
3. صمغ گیاه انغوزه در برخی افراد با ایجاد حساسیت پوستی همراه است.
4. گیاه انغوزه قاعده آور است و لذا مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی خطرناک بوده و احتمال سقط جنین وجود دارد.
5. صمغ این گیاه با داروهای ضد انعقاد خون تداخل دارد و خود گیاه نبایستی همزمان با داروهای شیمیایی ضد تشنج مصرف شود.

منبع: کتاب دائره المعارف گیاهان دارویی