نویسنده: بهاره قاسم پور
بروزرسانی: 21 مهر 1400
ستاره | سرویس سلامت – کیست نوعی کیسه بافتی بوده که حاوی مواد مایع یا جامد می‌باشد. کیست‌ها می‌توانند در طیف وسیعی از بافت‌ها مانند صورت و دهان (از جمله فک) تشکیل شوند.
کیست دندان یا کیست فک چیست؟
کیست دندان معمولا در کنار یا اطراف دندان تشکیل می‌شود. رشد کیست‌ها معمولا آهسته بوده، اما می‌توانند باعث تحلیل فک شده یا عوارض دیگری را پدید آورند.
کیست پری اپیکال (کیست ادنتوژنیک یا کیست رادیکولار)
کیست پری اپیکال شایع‌ترین نوع کیست ادنتوژنیک بوده و دارای نام‌های مختلفی می‌باشد: از جمله کیست رادیکولار، کیست پریودنتال، کیست ریشه و یا کیست دندان.
- علت: این نوع کیست به علت از بین رفتن یا نکروز بافت پالپ موجود در داخل دندان، که ناشی از پوسیدگی یا ضایعه دندانی می‌باشد، ایجاد می‌شود. ادامه این روند باعث التهاب و انتشار سموم در انتهای ریشه دندان می‌شود.
- درمان: معمولا این کیست‌ها با روش اندودنتیک درمان می‌شوند. در این روش درمانی با جراحی و دسترسی به انتهای عصب، عفونت یا کیست برداشته می‌شود. در صورتی که این نوع درمان موثر نباشد، دندان را کشیده، و محل کیست را تمیز کرده و با مواد مصنوعی آن را پر می‌کنند.
در گذشته روش‌های سنتی موثر نبودند، زیرا کیست‌ها دوباره تشکیل می‌شدند؛ بنابراین امروزه، برای جلوگیری از این امر، کانال‌های ریشه را با روش‌های مدرن، پر می‌کنند.
کیست فولیکولار یا کیست دنتیجروس
این نوع کیست اغلب در ناحیه دندان‌های عقل پایین یا دندان‌های نیش بالا و در اطراف تاج دندان ایجاد می‌شوند.
- علت: کیست دنتیجروس معمولا به علت فشار ایجاد شده توسط دندان بر روی فولیکول ایجاد می‌شود. این فشار می‌تواند باعث اختلال در جریان خون و تجمع مایع میان بافت غشای مینا و قسمت کرونالی دندان شود. کیست دنتیجروس معمولا به سرعت رشد و گسترش پیدا می‌کند.
- درمان: معمولا ناحیه آسیب دیده دندان را برداشته و کیست را جراحی می‌کنند. این نوع درمان اغلب موفقیت آمیز می‌باشد.
تومور‌های ادونتوژنیک کراتوسیستیک
این تومور‌ها بیشتر در ناحیه فک زیرین ایجاد شده و خصوصیات آن‌ها مشابه با دیگر کیست‌ها می‌باشد. برای تشخیص دقیق این نوع از کیست باید از روش بیوپسی یا بافت برداری و پرتونگاری پانورامیک استفاده کرد.
- علت: از علائم این نوع کیست پیدایش تورم می‌باشد. نظریه‌های متعددی پیرامون منشا کراتوسیست وجود دارد. بعضی از کارشناسان معتقدند که کیست در محل دندان ایجاد می‌شود. عده‌ای دیگر بر این باورند که تومور‌ها از لامینای دندان‌های آسیب دیده به وجود می‌آیند.
- درمان: برای درمان این نوع کیست باید جراحی کرد. افراد مبتلا باید توجه داشته باشند که پس از جراحی، باید به طور مداوم تحت نظر پزشک باشند تا تومور دوباره برنگردد.
سوالات متداول
چرا کیست دندان تشکیل می‌شود؟
کیست دندان می‌تواند در نوک ریشه دندان مرده و همچنین در اطراف تاج دندان تشکیل شود. اکثر کیست‌ها به این علت تشکیل می‌شوند که یا دندان‌ها به خاطر عفونت یا آسیب از بین رفته‌اند و یا ریشه دندان‌ها به درستی درمان نشده‌اند. گاهی نیز به این دلیل که دندان فضای کافی برای رشد در دهان ندارد، کیست ایجاد می‌شود. در موارد نادر، ایجاد کیست می‌تواند به دلیل سندرم ژنتیکی باشد مانند سندرم گورلین.
کیست دندان چه مشکلاتی را موجب می‌شود؟
کیست‌های دندان مشکلات متعددی مانند ایجاد درد و یا تورم، تحلیل فک، و فشار بر روی دندان‌های دیگر را موجب می‌شوند.
چگونه تشخیص دهیم که کیست دندان داریم؟
ممکن است زمانی متوجه شوید کیست دندان دارید که عفونت دندان کرده باشید. با عکس برداری از دندان و فک، دکترتان می‌تواند کیست دندان را تشخیص دهد. بعضی از افراد هم به علت تحلیل و آسیب فک شان، متوجه کیست دندان می‌شوند.
چگونه می‌توان از تشکیل کیست دندان جلوگیری کرد؟
معمولا به ندرت دندان‌های سالم دچار کیست می‌شوند. اگر عصب دندان از بین برود، باید به طور کامل درمان شده تا موجب عفونت نگردد. اگر درمان موفقیت آمیز باشد، بافت‌های ریشه تبدیل به کیست یا آبسه نمی‌شوند. به همین دلیل مهم است که به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کرده و دندان‌های خود را چک کنید.
گاهی اوقات، دندانپزشک ممکن است احساس کند که شما دارای دندان اضافی می‌باشید. برای چنین مواردی توصیه می‌شود که از توموگرافی رایانه‌ای ۳D i-CAT برای تشخیص موقعیت دندان استفاده کنید. با این روش می‌توان زمانی که هنوز کیست کوچک می‌باشد آن را تشخیص داده و اقدام به درمان آن کرد.
گاهی اوقات، دندانپزشک ممکن است احساس کند که شما دارای دندان اضافی می‌باشید. برای چنین مواردی توصیه می‌شود که از توموگرافی رایانه‌ای ۳D i-CAT برای تشخیص موقعیت دندان استفاده کنید. با این روش می‌توان زمانی که هنوز کیست کوچک می‌باشد آن را تشخیص داده و اقدام به درمان آن کرد.
نحوه درمان کیست دندان به چه صورت است؟
دندانپزشک یا جراح دهان و فک با توجه به محل، نوع و اندازه کیست، اقدام به درمان آن می‌کند. در برخی موارد درمان اندودنتیک و در موارد دیگر کشیدن دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
منبع: www.kicklinika.lt
