ستاره | سرویس مادر و کودک – تغذیه نوزاد در ۶ ماه اول تولد با شیر مادر انجام می‌گیرد. خالق بزرگ و توانا در طبیعتی که آفریده، هر چیزی را به جای خویش مقرر داشته است. برای نوزاد هر پستانداری، شیر در پستان مادر او آماده ساخته و این ماده برای مدتی احتیاجش را تامین می‌کند. در بعضی از حیوانات (مانند گوسفند) از روز اول تولد قدرت جویدن وجود دارد. بعضی از حیوانات مانند خرگوش علف خوار بنا بر طبیعت و امکانات خود احتیاج به تغذیه محدود با فواصل زیاد دارند، در حالی که نوزاد انسان نه فقط احتیاج به مایع رقیق، بلکه نیاز به دفعات مکرر تغذیه دارد.
شیر هر پستانداری برای نوزاد آن پستاندار آفریده شده است. شیر گاو برای گوساله، شیر بز برای بزغاله، شیر شتر برای شتر بچه و شیر انسان برای نوزاد انسان خلق شده است. مطالعات و تحقیقات علم بیوشیمی نشان داده است که مقدار و نوع مواد چربی، قندی، پروتئین، املاح و آنزیم‌هایی که با یکدیگر ترکیب شده و شیر انسان را می‌سازد، برای رشد نوزاد انسان لازم و کافی است.
مزایای تغذیه نوزاد در ۶ ماه اول با شیر مادر
- مهمترین مزیت شیر مادر، سالم بودن آن است.
- آسایش و راحتی مادر
- عوامل روانی
- احتمال ایجاد عفونت در کودکان شیر مادرخوار بسیار کم است.
- اثر ضد میکروبی دارد.
- حساسیت و آلرژی در کودکان شیر مادرخوار بسیار کم است.
- چاقی
تغذیه نوزاد در ۶ ماه اول تولد، چیست؟
گرچه تغذیه مناسب در تمام طول عمر اهمیت دارد، ولی در ۶ ماه اول تولد بسیار مهم است، زیرا نوزاد در این زمان رشد سریع دارد و شیر مادر مهمترین غذای نوزاد در ۶ ماه اول تولد است.
شروع تغذیه نوزاد در ۶ ماه اول، از چه زمانی است؟
تغذیه با شیر مادر، باید بلافاصله بعد از تولد شروع شود، یعنی نوزاد باید بلافاصله بعد از تولد با پارچه‌ای پوشیده شده و روی پستان مادر گذاشته شود. مادر باید سعی کند پستان خود را به دهان کودک بگذارد و بر طبق میل نوزاد، به او شیر دهد. این عمل شیر دادن بلافاصله بعد از تولد، نه فقط ادامه تغذیه جنین از داخل رحم مادر به محیط خارج می‌باشد، بلکه موجب ایجاد روابط عاطفی قوی بین مادر و نوزاد می‌گردد.
بسیاری از نوزادان موقعی که بعد از تولد به پستان مادر گذاشته می‌شوند، بلافاصله مک می‌زنند و شیر می‌خورند. بعضی از نوزادان هم در طول ۴ ساعت بعد از تولد، از شیر مادر تغذیه می‌کنند. اگر نوزاد بعد از تولد شیر نخورد، باید به وسیله پزشک معاینه کامل شود و علت شیر نخوردن او مشخص گردد.
برنامه شیر دادن به نوزاد (۲۸ روز اول تولد) چگونه است؟
در ماه اول تولد، به نوزادان باید بر حسب میل و نیازشان شیر داده شود، نه بر حسب ساعت. در حقیقت خود نوزاد است که زمان شیر خوردن خود را مشخص می‌کند. نوزادان به تغذیه مکرر نیاز دارند تا ارضا شوند، یعنی ۸ تا ۱۲ بار در ۲۴ ساعت باید به آن‌ها شیر داده شود، به عبارتی هر یک تا یک و نیم ساعت یک بار در خلال روز باید به آن‌ها شیر داده شود و در شب هر ۴ ساعت یک بار.
مجمع علمی آمریکا توصیه کرده است که هر موقع نوزاد علایم گرسنگی از خود نشان داد مانند هوشیاری کامل، جنب و جوش زیاد و مکرر، باز کردن و به اطراف بردن لب‌ها و دهان و بلاخره باز کردن دهان با تحریک گونه‌ها باید به او شیر داده شود؛ بنابراین ۸ تا ۱۲ بار در شبانه روز باید به نوزاد شیر داد. بعضی از مواقع ممکن است نوزاد ۴ ساعت هم شیر نخورد. اگر نوزاد سالم است و مشکلی ندارد، این مسئله مهم نیست، زیرا شیر معمولاً از ۱ تا ۴ ساعت در معده نوزاد می‌ماند تا تخلیه شود.
مقدار و دفعات شیر دادن مادر در ۶ ماه اول تولد
اشتها و تمایل به شیر خوردن در شیر خواران در ۶ ماه اول تولد متفاوت است. خود کودک در یک ماهگی، دفعات شیر خوردن خود را تنظیم می‌کند. بیشتر کودکان در هفته‌های اول تولد بین ۶ تا ۹ بار در ۲۴ ساعت شیر می‌خورند. اگر مادر، شیر کافی داشته باشد و شیر خوار هم به حد کافی شیر بخورد، ممکن است تا ۴ ساعت بعد هم گرسنه نشود، زیرا شیر بین ۱ تا ۴ ساعت در معده کودک می‌ماند تا تخلیه شود. بعضی از دیگر کودکان نیاز دارند که هر ۲ تا ۳ ساعت شیر بخورند. بیشتر شیر خواران در وسط شب بیدار می‌شوند و شیر می‌خورند، ولی در سنین ۴ تا ۸ ماهگی معمولاً در شب بیدار نمی‌شوند.
شیر خواران به علل مختلف گریه می‌کنند، بنابراین لزومی ندارد هر موقع کودک گریه می‌کند به او شیر داده شود. عللی مانند گاز روده، تر بودن کهنه‌ها، گرم بودن محیط و نیاز به بغل گرفتن کودک نیز موجب گریه‌ی نوزاد می‌شود. باید علل گریه کودک را بررسی کنید و آن را برطرف نمایید.
سخن آخر
عادت شیر دادن به دفعات مکرر و کم کم شیر دادن به کودک برای این که گریه او متوقف شود، کار صحیحی نیست، زیرا کودک بیشتر هوا می‌بلعد و دچار دل درد و استفراغ می‌شود. همچنین پستان‌های مادر کاملاً تخلیه نمی‌شود، شیر به صورت کامل تولید و ترشح نمی‌شود و به تدریج شیر مادر نیز کم می‌گردد.
نویسنده: مهسا زارعی
بروزرسانی: 18 دی 1400
