نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 8 شهریور 1401
ستاره | سرویس خواص شناسی – گیاه وانیل یکی از اعضای خانواده گل ارکیده با نام Vanilla Planifolia است. ادویه وانیل که از این گیاه به دست میآید، میوه این گیاه است که عطری دلپذیر و مطبوع دارد و به دلیل طعم فوق‌العاده و خواص درمانی بیشمار، امروزه کاربرد زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. جالب است بدانید تکثیر و زراعت گیاه وانیل به سختی صورت می‌گیرد و از این رو وانیل طبیعی بسیار گران قیمت است. در بیشتر مواقع در صنایع غذایی از وانیل مصنوعی استفاده می‌شود.
معرفی گیاه وانیل
گل ارکیده ۶۰ گونه مختلف دارد. یکی از گونه‌های این گل، گیاه وانیل است که از آن ادویه معروف وانیل به دست میآید. بلندی گیاه وانیل در شرایط طبیعی گاهی به ۱۰ متر هم می‌رسد. گل‌های گیاه وانیل به شكل خوشه است و تعداد ۲۰-۱۵ گل در هر گروه قرار دارد. غنچه‌های زیبای این گیاه، به رنگ‌های سفید، زرد و یا سبز است و تنها چند ساعت دوام می‌آورد.
محصول این گیاه غلاف‌های بلندی به شکل غلاف‌های لوبیا می باشد که در حالت تازه بدون عطر و مزه هستند و پس از تخمیر ،تبدیل به شاخه یا غلاف خوشبوی وانیل می شوند. بهترین نوع وانیل از غلاف‌هایی استخراج می‌شود كه طول آنها ۲۵ تا ۱۵ سانتی متر و قطر آنها ۱۲ تا ۱۰ میلی متر است.
استخراج وانیل
برای استخراج وانیل، قبل از اینکه میوه کاملا برسد، آن را چیده و خشک می‌کنند. برای خارج کردن وانیل طبیعی، بخش لوبیایی شکل را به وسیله یک چاقوی تیز می‌شکافند و با پشت چاقو خمیر درون آن را خارج می‌کنند. میوه‌ها در هنگام چیدن، عطری ندارند ولی پس از اینکه چیده شدند در دوران خشک کردن و عمل آوردن آن، عطر مطبوع وانیل ایجاد می‌شود.
خواص وانیل و فواید درمانی آن
مزاج وانیل بر اساس طب سنتی گرم و خشک است و دارای خاصيت محرک و ضد تشنج می‌باشد. تعدادی از مهمترین خواص وانیل و فواید مصرف آن به طور خلاصه عبارتند از:
- مصرف وانيل طبیعی باعث کاهش ترس و واهمه شده، افسردگی را کاهش می‌دهد.
- از گیاه وانیل در طب سنتی برای درمان اختلالات قاعدگی و تقويت نيروی جنسی استفاده می‌شود.
- وانیل باعث بهبود علائم سرما خوردگی مانند سرفه، گلو درد، سر درد، مشکلات سینوس و حساسیت فصلی می‌شود.
- در علم رایحه درمانی از این گیاه، برای درمان تب استفاده می‌شود و معتقدند استشمام رایحه گیاه وانیل به کاهش افسردگی و افزایش شور و نشاط کمک می‌کند و تاثیر مثبت بر روی سیستم عصبی دارد.
- استفاده از وانیل برای سلامت پوست نیز بسیار مفید است و به دلیل وجود مواد آنتی اکسیدانی که دارد، مانع از پیری سلول‌ها می‌شود و از پیری زودرس پیشگیری می‌کند. استعمال موضعی وانیل به همراه روغن‌های گیاهی، باعث نرمی و لطافت بیشتر پوست می‌شود و برای درمان جوش و آکنه و از بین بردن آثار آنها موثر است.
- مصرف وانیل در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است و به رفع بوی بد دهان کمک می‌کند.
- جلوگیری از آسیب‌های اکسیداتیو به مغز، پیشگیری از آلزایمر و پارکینسون، درمان اختلالات خواب و مشکلات عصبی از دیگر خواص درمانی گیاه وانیل است.
- وانیل سرشار از مواد آنتی‌اکسیدان است و در پیشگیری از سرطان به ویژه سرطان سینه مفید است. به طور کلی مصرف این ادویه در ارتقای عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش موثر دارد.
- جالب است بدانید از اسانس وانیل در صنایع غذایی استفاده‌های متعددی می‌شود و در تهیه نوشابه‌های بدون گاز و تعداد زیادی از دسرها و پودینگ‌ها مخصوصا در صنعت شکلات‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین اسانس گیاه وانیل یکی از اجزای مهم صنایع عطرسازی وانیلین بود و هنوز هم از مواد سازنده عطر سازی است.
برای آشنایی بیشتر با خواص وانیل مطالعه مطلب خواص وانیل و فواید بیشمار آن بر سلامت بدن را پیشنهاد می‌کنیم.
ترکیب شیمیایی وانیل
دانه‌های وانیل حاوی ۱ تا ۲ درصد وانیلین با فرمول شیمیایی ۴ هیدروکسی ۳ متوکسی بنزالدهید است و دلیل اصلی عطر و طعم این ماده می‌باشد. اسید وانیلیک، پی هیدروکسی بنزوئیک آلدهید، تانن، پلی فنول، اسیدهای آمینهٔ آزاد و رزین سایر ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه هستند.
مضرات وانیل و موارد احتیاطی مصرف
استفاده از وانیل برای بیماران مبتلا به زخم معده و ناراحتی اعصاب مضر است و زیاده‌روی در مصرف آن باعث مسمومیت، سر درد و تشنج می‌شود و در موارد شدیدتر امکان پیش آمدن حالت هیپنوز و بی حسی کامل وجود دارد.
شما چه تجربه ای در این زمینه دارید؟ خوشحال می‌شویم تجربیات خود را با ما و دیگر مخاطبان ستاره در میان بگذارید.
