آشنایی با انواع کود ازته و نحوه مصرف آنها

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات –  یکی از مهمترین انواع کود شیمیایی و پرمصرفترین آنها، کود ازته است و از رایجترین انواع آن نیترات آمونیم، سولفات آمونیم و اوره می‌باشد. در این مطلب با انواع کودهای ازته در ایران و نحوه مصرف آنها برای محصولات کشاورزی و باغی آشنا شوید.

 

انواع کود ازته

۱. کود اوره: پرمصرف‌ترین و مهمترین کود ازته مصرفی در ایران، کود اوره است که به نام کود شکری یا کود سفید نیز معروف می‌باشد. کود اوره به شکل بلور سفید است و ازت زیادی دارد و از ارزان‌ترین انواع کود محسوب می‌شود. این ترکیب جزو ترکیبات آلی طبقه بندی می‌شود. به همین دلیل قابلیت جذب آن توسط گیاه بیشتر است. شکل قابل استفاده اوره در ایران بیشتر به صورت محلول‌پاشی بر روی برگ گیاهان است، همچنین می‌توان آن را قبل از کاشت محصول و یا به صورت سرک و بعد از آن که گیاه مقداری رشد کرد، به خاک اضافه نمود. این کود برای انواع گیاهان زینتی، گل‌های آپارتمانی، باغچه، باغات، صیفی‌جات، مزارع، زمین‌های چمن و … قابل استفاده است.

 

 

۲. سولفات آمونیم: این کود به شکل بلور سفید و شبیه به نمک است و قیمت نسبتا گرانی دارد. این کود شامل ۲۰ درصد ازت بوده و علاوه‌‌بر دارا بودن عنصر نیتروژن، دارای ۲۴ درصد گوگرد است و مصرف آن دو عنصر ضروری مورد نیاز گیاه را تامین خواهد کرد. مقاوم به شستشو است و برای خاک‌های مناطق مرکزی ایران که غالبا آهکی هستند بسیار مناسب است.

۳. هیدرات آمونیم: این کود ازته کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و از حل شدن آمونیاک در آب بدست می‌آید. برای مصرف کود هیدرات آمونیم، آن را قبل از کاشت بوسیله سرنگ‌های مخصوص در زیر لایه‌ای از خاک قرار می‌دهند تا به تدریج عناصر آن آزاد شده و در اختیار ریشه گیاه قرار گیرد.

۴. فسفات آمونیوم: این کود ازته نیز، دو منظوره بوده یعنی دو عنصر نیتروژن و فسفر را برای گیاه تامین خواهد کرد. قیمت مناسب دارد و کمی مقاوم به شستشو است بنابراین هدر رفت کمتری خواهد داشت.

۵. کود نیترات آمونیم: این کود حاوی ۳۳ درصد ازت است و هر دو فرم ازت آن قابل جذب گیاه می باشد. نکته مهم در مورد کود ازته نیترات آمونیوم، هدر رفت زیاد آن است که به راحتی توسط آبیاری گیاهان از خاک شسته شده و از دسترس گیاه خارج می‌شود و علاوه بر اینکه عناصر مورد نیاز گیاه را به مقدار کافی تامین نکرده است با شسته شدن و ورود به آب‌های زیرزمینی باعث آلودگی آب مصرفی و مرگ آبزیان می‌شود و به اکوسیستم آسیب جدی وارد خواهد کرد.

به طور کلی کود نیترات آمونیوم در خاک سریع عمل می‌کند اما به مدت طولانی درخاک دوام ندارد. قیمت نسبتا گرانی دارد و بهترین مصرف آن برای تولید چغندر قند است. یکی دیگر از معایب مصرف این کود، ترکیب سریع آن با رطوبت هوا است که باعث چسبیده شدن دانه‌های کود شده و منجر به تشکیل کلوخه‌های سفت می‌شود و دیگر آنکه بسیار اشتعال زا است. یعنی اگر ضربه یا فشاری به کود وارد شود آتش می‌گیرد و مشکل آتش سوزی به وجود می‌آید.

 

 

۶. نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم: این دو نوع کود ازته، درصد ازت کمتری دارند و به همین جهت استفاده از آن‌ها به عنوان منبع کود ازت در خاک نسبت به بقیه کمتر است. از این کودها غالباً در محلول‌های غذائی بعنوان منابع کلسیم یا پتاسیم و بیشتر در گلخانه‌های کشت هیدروپونیک استفاده می‌شود.

 

علائم کمبود ازت

در صورتی که علائم کمبود ازت در گیاهی مشاهده شود نیاز است که کمبود گیاه در سریعترین زمان برطرف شود. مهمترین علائم کمبود ازت در گیاهان به شرح زیر است:

کاهش رشد و عملکرد محصول:

 اولین علامتی که از کمبود نیتروژن در گیاه مشاهده می‌شود، کاهش رشد رویشی است. نیتروژن مهمترین عنصر برای رشد گیاه است و کمبود آن منجر به کاهش رشد رویشی و به تبع کاهش عملکرد محصول می‌گردد.

زرد شدن برگ‌ها:

در اثر کمبود ازت معمولاً برگ‌های پیر زرد می‌شوند در حالی که برگ‌های جوان گیاه سبز باقی می‌مانند. بنابراین منظره عمومی ‌باغ یا مزرعه به زردی می‌گراید. تغییر رنگ برگ، رگبرگ و دمبرگ به سبز کم رنگ یا زرد نیز در ادامه کمبود ایجاد می‌شود.

 

 

کوچک بودن میوه‌ها و ریزش گل و میوه:

 ریز و کوچک بودن میوه‌ها و ریزش بیش از حد گل‌ها و میوه از دیگر نشانه‌های کمبود ازت می‌باشد.

کدام یک از انواع کود ازته برای مصرف توصیه می‌شود؟

انتخاب مناسب‌ترین نوع کود ازت می‌تواند به چند پارامتر وابسته باشد. یکی از این‌‌ها قیمت کود است. همانطور که گفته شد، کود اوره نسبت به دیگر کودهای ازته، کود ارزان‌تری است که در واحد مصرف نیتروژن بیشتری نیز در اختیار گیاه قرار می‌دهد. شرایط خاک، آب و هوای منطقه، نوع گیاه، نحوه مصرف کود و… از دیگر عوامل تعیین کنند‌ه برای انتخاب کود مناسب است. کود ازت را باید در چند مرحله بصورت تقسیط استفاده کرد. معمولا یک سوم از آن را بصورت کود پایه و دو مرحله دیگر به صورت سرک، هر بار به میزان یک سوم توزیع می‌شود.