کود شیمیایی چیست؟ + مزایا و معایب مصرف کود

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – انواع محصولات کشاورزی و باغبانی برای رشد نیاز به عناصر غذایی دارند و این عناصر را از خاک تامین می‌کنند، ولی امروزه به دلیل افزایش جمعیت و سابقه کشت طولانی محصولات کشاورزی و باغبانی، خاک به تنهایی قادر به تامین نیازهای غذایی گیاه نیست و استفاده از انواع کود ضروری است. یکی از مهمترین و رایجترین انواع کودها، کود شیمیایی است. با این وجود لازم به ذکر است، امروزه نگرانی‌ها در مورد اثرات نامطلوب کودها بر محیط‌زیست و امنیت غذایی انسان به دلیل مصرف بی‌رویه، افزایش یافته است.

به طور کلی هر ماده‌ای که به تقویت و حاصلخیزی بستر کاشت گیاه کمک کند، کود نامیده می‌شود. کود شیمیایی یکی از انواع کودها است و معمولا در انواع مختلف و در عناصر مشخص عرضه می‌شود. انواع کودها به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از: کود شيميايی، کود آلی يا ارگانيک، کود بيولوژيک يا زيستی و نانو کودها

کودهای شیمیایی موجب تقویت رشد گیاه می‌شوند و از طریق فرایندهای شیمیایی تولید می‌گردند. این کودها به دلیل معدنی بودن بلافاصله تجزیه شده و در اختیار گیاه قرار می‌گیرند و از همین رو باعث افزایش سرعت رشد و عملکرد کمی و کیفی گیاه در زمان کمتر می‌شوند.

به طور کلی کودهای شیمیایی در مقایسه با کود های آلی حجم کمتری دارند و قیمت ارزانتر، مصرف راحت‌تر و در دسترس بودن این نوع کود باعث افزایش مصرف آنها نسبت به سایر انواع کود شده است. ولی بایستی در نظر داشت استفاده بی‌رویه از مواد شیمیایی می‌تواند خطراتی را برای محیط زیست، آلودگی آب و خاک و در نهایت ورود به زنجیره غذایی انسان و کاهش امنیت غذایی به همراه داشته باشد.

تاریخ استفاده از کودهای شیمیایی در افزایش ظرفیت تولید محصولات کشاورزی و باغبانی به جگ جهانی دوم برمی‌گردد. در حقیقت جنگ با خودش تکنولوژی‌هایی را آورد که برای بالا بردن تولید محصولات کشاورزی بسیار موثر بودند.
یکی از موادی که مورد استفاده دفاعی در طی جنگ جهانی دوم بود، ترکیب شیمیایی نیترات آمونیوم بود که بعد از مدتی به عنوان یکی از مهمترین کودهای شیمیایی و با نام کود ازته در زمین‌های کشاورزی استفاده شد و به طور چشمگیری بر افزایش تولید محصولات مهم مانند برنج، گندم و ذرت اثر داشت.

انواع زیادی کودهای شیمیایی وجود دارند که به شکل‌های پودی، گرانوله، مایع و گاز تولید می شوند و مورد مصرف کشاورزان قرار می‌گیرند. کودهای شیمیایی در دو دسته کلی ماکرو (عناصر پرمصرف) و میکرو (عناصر کم مصرف) طبقه بندی می‌شوند. کودهای ماکرو شامل عناصر پرمصرف مورد نیاز گیاهان: ازت، فسفات، پتاس، گوگرد، کلسیم و منیزیم و کودهای میکرو شامل عناصر کم مصرف مورد نیاز گیاهان: آهن، منگنز، روی، مس، بر، مولیبدن است.

به منظور استفاده از کود شیمیایی، توجه به مقدار و بهترین زمان مصرف، نوع کود مصرف و روش کوددهی بسیار مهم است و تاثیر بسزایی در تولید محصول خواهد داشت. همچنین بایستی به نحوی از آن استفاده شود که که بخش اعظم کود بصورت قابل جذب گیاه در خاک باقی بماند و باعث آلودگی محیط زیست و تلفات کود و سرمایه نشود.
این کودها معمولا دارای تعداد معدودی عنصر هستند و از سرعت عمل بالایی برخوردار می‌باشند و بلافاصله پس از ورود به خاک یونیزه شده و بتدریج جذب گیاه می‌شوند. برخی از کودها که از حلالیت بیشتری برخوردار هستند در صورت عدم رعایت مسائل فنی بسرعت تحت تاثیر شرایط محیطی مثل آبشویی، تجزیه و تثبیت قرار گرفته و از دسترس گیاهان خارج می‌شوند. سرنوشت کوتاه مدت و بلند مدت کود در خاک به ترکیب شیمیایی کود، شرایط آب و هوایی ناحیه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، گونه و رقم گیاه، مقدار کود داده شده به خاک و بالاخره زمان بستگی دارد.