تعویض پوشک نوزاد به صورت صحیح و اصولی

ستاره | سرویس مادر و کودک – در هفته‌های اول بعد از تولد، چون نوزاد به دفعات شیر می‌خورد و مثانه او نیز کوچک است، در نتیجه به دفعات زیاد ادرار و مدفوع می‌کند، بنابراین هر موقع نوزاد ادرار یا مدفوع می‌کند، باید اقدام به تعویض پوشک نوزاد کرد، زیرا ماندن کهنه یا پوشک ادراری و آلوده به مدفوع روی ناحیه باسن و دستگاه تناسلی او موجب قرمزی، سوختگی پای نوزاد و حتی زخم شدن این نواحی می‌گردد.

بهتر است در هنگام صبح که نوزاد بیدار می‌شود، چون گرسنه است مادر ابتدا پوشک آلوده را از باسن او باز کند، پارچه ای تمیز دور باسن او بپیچد و به او شیر بدهد و بعد او را تمیز کند.

وسایل لازم برای تعویض پوشک نوزاد چیست؟

• دو نوع کهنه برای گذاردن بر ناحیه باسن نوزادان وجود دارد. یک نوع پارچه نخی که می‌توان به دفعات شست و بر باسن کودک گذارد و از نظر هزینه با صرفه است (در هنگام تهیه کهنه‌های نخی باید مطمئن شوید که صد در صد پارچه نخی باشد و تعدادی در حدود ۲۰ عدد تهیه نمایید). یک نوع دیگر، پوشک یک بار مصرف است که قیمت نسبتا بالایی دارد و مادر می‌تواند مواقعی که کودک را به مهمانی یا به مسافرت می‌برد از آن استفاده کند.
• چند عدد شرت پلاستیکی احتیاج دارید، نوعی را انتخاب کنید که با دکمه بسته می‌شود تا در موقع بستن، هوا بتواند بین کهنه و بدن کودک وارد شود و با پوست ناحیه باسن برخورد داشته باشد تا از قرمز شدن محل بستن کهنه‌ها جلوگیری به عمل آید.
•  تعدادی گلوله‌های پنبه که آب را به خود جذب نماید و چند تکه کوچک از پارچه‌های نرم برای تمیز کردن
• تعدادی سنجاق قفلی که بتوانید کهنه‌ها را به هم وصل نمایید.
• دستمال کاغذی که بر روی کهنه‌ها بگذارید تا مدفوع کودک که روی آن ریخته می‌شود، داخل توالت بیندازید.

روش تمیز کردن و تعویض پوشک نوزاد دختر

1. ابتدا دست‌های خود را بشویید و کودک را روی تخت یا روی میز مخصوص تعویض پوشک کودک بخوابانید و پوشک او را خارج کنید. اگر باسن کودک آلوده به مدفوع است با پنبه و دستمال کاغذی، مدفوع را کاملاً از بدن کودک دور کنید و درون سطل زباله بیندازید و سپس پاهای کودک را بالا ببرید و پوشک آلوده را از زیر بدن او بیرون بکشید.
2. با تکه کوچک پارچه نخی یا گلوله‌های پنبه‌ای که آماده کرده‌اید تمام چین‌های کشاله ران کودک را از بالا به پایین تمیز نمایید.
3. دو ساق پای کودک را بالا ببرید و در حالی که انگشتان شما بین دو پایش قرار گرفته است تا از به هم مالیدن پاهای او جلوگیری کند، با پنبه یا تکه پارچه نرم و مرطوب دستگاه تناسلی او را تمیز نمایید، سعی کنید تمیز کردن از بالا به پایین باشد تا میکروب های ناحیه مقعد، واژن کودک را آلوده ننماید.
4. با تکه پارچه یا گلوله پنبه مرطوب، ناحیه مقعد کودک را تمیز نمایید و یا با پارچه یا گلوله های پنبه مرطوب دیگر نواحی باسن کودک را از خارج به طرف مقعد تمیز نمایید. پارچه های کوچک یا پنبه‌های آلوده را دور بریزید و دست‌های خود را بشویید.
5. ناحیه دستگاه تناسلی و باسن کودک را با دستمال کاغذی خشک نمایید و اجازه دهید کودک برای مدتی باز باشد و دست و پا بزند تا هوا به دستگاه تناسلی و ناحیه مقعد او برخورد نماید.
6. برای جلوگیری از قرمز شدن پوست، پنبه ای را با کمی کرم یا لوسیون که برای نوزادان و شیرخواران تهیه شده است به اطراف دستگاه تناسلی و ناحیه باسن و مقعد نوزاد بمالید. اگر کوچکترین قرمزی در ناحیه باسن یا ناحیه تناسلی نوزاد در نتیجه ماندن کهنه و یا پوشک به بدن نوزاد مشاهده کردید، پوشک نوزاد را زود به زود عوض نمایید و محل قرمز شده را برای چندین ساعت در معرض هوا قرار دهید و کرم سوختگی به محل قرمز شده بمالید.
7. پوشکی را که قبلا آماده کرده‌اید بر روی باسن و ناحیه تناسلی نوزاد ببندید.

روش تمیز کردن و تعویض پوشک نوزاد پسر

چون نوزادان پسر موقعی که ادرار می‌کنند ممکن است به همه طرف ریخته شود، بنابراین بعد از هر نوبت ادرار کردن باید ناحیه تناسلی و باسن نوزاد شسته و تمیز گردد.

1. در هنگام تعویض پوشک نوزادان پسر ممکن است نوزاد ادرار کند، بنابراین در موقع عوض کردن، چندین ثانیه کهنه را روی آلت تناسلی او نگه دارید تا ادرار نکند.
2. پوشک نوزاد را باز کنید، اگر مدفوع کرده است با گلوله پنبه‌ای یا پارچه مرطوب، قسمت بالای شکم او را تمیز نمایید و پوشک او را دور بیندازید.
3. در حالی که انگشتان خود را میان دو پای نوزاد قرار داده‌اید، پاهای او را بالا ببرید و ناحیه مقعد او را تمیز نمایید. سپس باسن نوزاد را با دستمال کاغذی خشک کنید و اجازه دهید که کودک برای مدتی بدون پوشک دست و پا بزند. همیشه دستمال کاغذی در دسترس داشته باشید، زیرا ممکن است کودک ناگهان ادرار کند. با تکه پارچ یا گلوله پنبه مرطوب شیارهای بین دو بیضه و زیر بیضه و با گلوله پنبه دیگر زیر آلت و خود آلت او را تمیز کنید.
4. بعد از تمیز کردن پاها و باسن کودک، کمی کرم یا لوسیون که برای نوزادان و شیرخواران تهیه شده است به اطراف دستگاه تناسلی و باسن کودک بمالید.
5. در آخر پوشکی که برای نوزاد تهیه کرده‌اید را به قسمت باسن و ناحیه تناسلی او ببندید.

کهنه‌های نخی یا پوشک‌های یک بار مصرف، کدام بهتر است؟

پوشک‌های یک بار مصرف از پلیمرهای قابل جذب ساخته می‌شوند و دارای بند چسبی هستند که مادر می‌تواند به راحتی به باسن کودک بگذارد و بعد از ادرار یا مدفوع کردن کودک، آن‌ها را دور بیندازد. اما مصرف این پوشک های یک بار مصرف، سه مشکل به وجود می‌آورد:

1. هزینه‌ی آن‌ها بیشتر از کهنه‌های نخی است.
2. موجب ایجاد حساسیت و قرمزی پوست در محل تماس با بدن کودک می‌شود.
3. موجب آلودگی محیط زیست می‌گردد (در آمریکا سالیانه ۲۷.۲ بیلیون پوشک مصرف می‌شود که معادل ۳ تا ۴ تن ضایعات است).

بنابراین به مادران توصیه می‌شود که با توجه به مشکلات فوق از کهنه‌های نخی استفاده نمایند و تنها برای مهمانی و مسافرت از پوشک های یک بار مصرف استفاده کنند.