قبرستان بقیع مهم‌ترین و قدیمی‌ترین قبرستان مسلمانان است که در شهر مدینه قرار دارد. قبر چهار امام شیعیان در این قبرستان است که البته وهابیون اجازه ساخت بارگاه برای آن‌ها را نمی‌دهند.
ستاره | سرویس مذهبی – آیا درباره تاریخچه بقیع اطلاعی دارید؟ آیا می‌دانید چرا به این نام خوانده می‌شود؟ چه کسانی در بقیع مدفون هستند؟ چرا قبر‌های بقیع گنبد و بارگاه ندارد؟ با ستاره همراه باشید تا هر آنچه در مورد بقیع باید بدانید را برای شما بازگو کنیم.
علت نامگذاری قبرستان بقیع
بقیع به زمین پهناوری گفته می‌شود که در آن گیاهان خاصی روییده باشد. از این نوع زمین‌ها در اطراف شهر مدینه فراوان بوده است. یکی از این زمین‌ها بقیع الغرقد بوده که درختان غرقد در آن می‌روییده است و بعد از اسلام برای دفن اموات شهر مدینه در نظر گرفته شد.
موقعیت قبرستان بقیع
قبرستان بقیع قدیمی‌ترین قبرستان مسلمانان است که در اطراف مدینه و در نزدیکی مسجدالنبی قرار داشته است، اما با توجه به توسعه قبرستان و مسجد و صحن نبوی این دو به هم متصل شده‌اند و در حال حاضر در مرکز شهر مدینه قرار دارند. قبرستان بقیع به کمک دیوار‌هایی حصارکشی شده است؛ ضلع غربی آن که درب اصلی قبرستان هم می‌باشد به صحن نبوی چسبیده است. ضلع جنوبی آن خیابان ابوایوب انصاری، ضلع شرقی آن بلوار ملک فیصل و ضلع شمالی آن خیابان عبدالعزیز است.
چه کسانی در قبرستان بقیع مدفون هستند؟
بقیع مهم‌ترین قبرستان مسلمانان است و از صدر اسلام تا کنون هزاران مسلمان برجسته در آن دفن شده‌اند. افرادی که در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند در یکی از دسته‌های زیر قرار داشته‌اند:
۱. اهل‌بیت پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع): امام حسن مجتبی (ع)، امام سجاد (ع)، امام باقر (ع) و امام صادق (ع) امامانی هستند که در بقیع مدفون می‌باشند.
۲. منسوبان پیامبر (ص) از جمله عموها، عمه‌ها، همسران و فرزندان: عباس بن عبدالمطلب از جمله عمو‌های پیامبر (ص) و فاطمه بنت اسد، مادر امام علی (ع) از جمله منسوبانی هستند که در کنار قبور ائمه مدفون شده‌اند.
۳. صحابه پیامبر که شامل مهاجرین، انصار و تابعین بودند.
۴. علما، شهدا، صاحب منصبان و زنان
به غیر از چهار امام شیعیان از جمله افراد مشهوری که در قبرستان بقیع مدفون هستند به شرح زیر می‌باشند:
عثمان بن مظعون، اولین مهاجری که از دنیا رفت.
فاطمه بنت اسد، مادر امام علی (ع)
سعد بن معاذ، از یاران پیامبر (ص) که در بسیاری از جنگ‌ها همراه ایشان بود.
در دوره‌های گذشته بر روی بعضی از قبر‌ها بقعه‌هایی وجود داشته و حتی خانه‌هایی در این قبرستان بوده که بعضی از افراد از جمله عباس عموی پیامبر در آن مدفون بوده‌اند، اما تمامی این بقعه‌ها بعد‌ها به دست وهابیان تخریب شده است.
قبرستان بقیع قبل از تخریب
وهابیان در سال ۱۲۲۰ هجری قمری شهر مدینه را محاصره کردند و بارگاه ائمه معصومین (ع) در بقیع را به دستور سعود بن عبدالعزیز تخریب نمودند که البته مجدداً به دستور عبدالحمید دوم سلطان عثمانی ترمیم شد، اما وهابیان مجدداً در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ قمری به مدینه حمله کردند و با بدعت شمردن ساختن بنا بر روی قبور و زیارت به دستور عبدالعزیز آل سعود و به دست امیرمحمد حاکم مدینه تمامی اماکن مذهبی را تخریب کردند.
در حال حاضر هیچ‌کدام از قبر‌ها به جز تکه‌ای سنگ که نشان‌دهنده وجود قبر است هیچ نشانه دیگری ندارد و در بین قبر‌ها پیاده‌رو‌هایی برای عبور افراد در نظر گرفته شده است.
نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: 10 آذر 1400
