نویسنده: فاطمه مقدسی
بروزرسانی: 13 آذر 1400
ستاره | سرویس خانه داری – دارایی، پارچه‌ای ابریشمی است با نقوش درهم هندسی که در یزد بافته می‌شود. ویژگی خاص این پارچه‌ها، نوع نقش آن‌ها است. نام دیگر دارایی، ایکات (Ikat) است که از کلمه مالایی منجیکات (Mengikat) اقتباس شده است و به معنای گره زدن و متصل کردن می‌باشد.
این هنر زیبا را به این دلیل در زبان فارسی دارایی می‌خوانند که تنها ثروتمندان توان خرید آن را داشتند و در قدیم جزئی از جهیزیه عروس و از وسایل ارزشمند و سرمایه‌اش بوده است. از دارایی برای رومیزی، رولحافی، رو تختی، تزئین لباس، روسری، بقچه و… استفاده می‌کنند.
از جمله نقوش به کار رفته در دارایی می‌توان به طرح تک گل، چهارگل و چهارخانه اشاره نمود. معمولا ایکات در اندازه‌های خاصی (معمولا در طول ۳۰ متر و عرص ۹۰ سانتی متر) بافته می‌شود.
دارایی بافی چگونه و با چه وسایلی انجام می‌شود؟
نخ مصرفی برای دارایی بافی
در گذشته ماده خام دارايی، ابريشم خالص بوده است اما اکنون از ابريشم مصنوعی استفاده می‌شود. مثلا از نخ ویسکوز برای تار و از ابریشم مصنوعی یا ویسکوز رایون فیلامنت برای پود آن استفاده می‌شود.
رنگرزی نخ‌های دارایی
روش انجام دارایی بافی
چند نوع دارایی بافی وجود دارد؟
دارایی بافی به سه روش انجام می‌شود: دارایی تار، دارایی پود و دارایی دوگانه تارو پود.
در هر سه روش باید نخ‌ها را روی نوعی چهار چوب بکشند تا بتوان آن‌ها را به صورت نقشی جمع کرد و به هم بست. در هر سه روش وقت گیرترین کار، بستن و رنگ کردن و باز کردن نخ‌ها می‌باشد. مقدار بستن از اندازه ظرافت نقش تبعیت می‌کند. در دارایی‌های معمولی ۱۰ الی ۱۵ تار در یک دسته قرار دارد، اما در بهترین بافت، برای یک دسته ۳ تار قرار داده می‌شود.
در این روش، نخ‌های تار در محل‌های مناسبی طبق نقشه مورد نظر با نخ غیر قابل نفوذی محکم گره زده می‌شود و سپس در حمام رنگ قرار می‌گیرد تا قسمت‌های بسته شده در زمان رنگرزی بدون رنگ باقی بماند. این تکنیک در آسیای جنوب شرقی رایج، اما در شرق آفریقا ناشناخته بود. دارایی بافی تاری اولین نوع دارایی می‌باشد.
۲- دارایی بافی به روش پود
در این روش، نخ‌های پود روی یک قاب مستطیل شکل پیچیده می‌شوند تا نخ‌هایی که باید نقش خاص ایجاد کنند، در این قالب دسته بندی شده و سپس با نخ غیر قابل نفوذی گره زده شود.
۳- دارایی بافی به روش تار و پود
در دارایی بافی دوگانه رنگرزی تار و پود با روش گره زنی انجام شده که شیوه کار آن بسیار پیچیده است. ابتدا نخ‌های تار رنگ شده و روی دستگاه قرار می‌گیرند، سپس نخ‌های پود روی ماسوره‌ها پیچیده می‌شوند و پارچه با طرحی ساده بافته می‌شود. دارایی بافی به روش تار و پود بسیار پرکارتر و گرانبهاتر از بقیه روش‌ها می‌باشد.
عکس دارایی بافی توسط استاد حسین نیکخواه
مدل‌های مختلف استفاده از دارایی
عکس روتختی دارایی
عکس شال و کوله پشتی دارایی
عکس مانتو با استفاده از دارایی
بهترین سوغات شهر یزد را در ستاره بشناسید.
