کوفتگی بدن و درد عضلات یکی از شایع ترین عارضه ها پس از ورزش شدید در فواصل زمانی بلند مدت است. چگونه می توانیم از شر این کوفتگی و درد خلاص شویم؟ چه روش هایی برای تسکین عضلات درگیر شده و رفع کوفتگی آن ها وجود دارد؟ آیا فقط به مصرف قرص مسکن بسنده کنیم؟
ستاره | سرویس سلامت – بهترین راه های درمان کوفتگی بدن بعد از ورزش چیست؟ پاسخ را در ادامه بخوانید.
علت خستگی و کوفتگی بدن چیست؟
طبق باور‌های غلط، درد و گرفتگی عضلات بعد از فعالیت سنگین، یکی از نشانه‌های انجام عالی تمرین بدنی است و گمان می‌شود که تغییرات در بدن شما در جهت مثبتی اتفاق افتاده است. اما حقیقت این است که ماهیچه و کیفیت تمرین به هم مرتبط نیستند. این اتفاق فقط به این معنی است که فشار زیادی به بدن وارد شده و یا تمرینات جدیدی را شروع کرده‌اید. روش‌هایی برای جلوگیری از گرفتگی عضلات وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم نمود.
اگرچه درد عضلات زمانی که می‌خواهید به نتیجه مطلوب ورزشی برسید، اهمیت ندارد و زودتر از انتظار اتفاق می‌افتد، به هر حال ممکن است آزار دهنده باشد. درد عضلانی تاخیر یافته که DOMS نام دارد، زمانی که عضلات در حال ریکاوری هستند باعث ایجاد ورم عضلانی، و احساس سوخته شدن کالری در عضلات می‌شود. اما اگر شما اقدامات مناسبی بعد از ورزش به کار گیرید می‌توانید بدون نگرانی به انجام فعالیت سنگین بپردازید. در این جا ۸ روش برای جلوگیری از کوفتگی بدن بعد از ورزش شرح داده شده است.
کوفتگی عضلات چیست؟
قبل از این که درباره چگونگی خلاص شدن از گرفتگی عضلات وارد بحث شویم، ابتدا باید بدانیم چرا در اولین مرتبه دچار کوفتگی عضلات می‌شویم؟! وقتی یک فعالیت را با شدت زیاد انجام دهید، بافت عضلات دچار پارگی میکروسکوپیک شده و همین امر منجر به درد عضلانی تاخیر یافته یا DOMS می‌شود. این حالت تقریبا از ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از فعالیت سنگین اتفاق می‌افتد و ممکن است ۲ تا ۳ روز ادامه داشته باشد. از شایع‌ترین نشانه‌های DOMS می‌توان به تورم خفیف، کوفتگی، کاهش سطح حرکت در مفصل تحت تاثیر درد، افزایش سختی و کاهش قدرت در ماهیچه تحت تاثیر دیده اشاره کرد.
راه های بهبود و درمان کوفتگی بدن بعد از انجام ورزش
این که چقدر تلاش کردید تا دچار این حالت نشوید اهمیت چندانی ندارد. گاهی شما بدن خود را با فعالیت زیاد خسته می‌کنید و بعدا متوجه درد ناشی از آن می‌شوید. کوفتگی عضلات ناشی از ورزش معمولا بعد از چند روز از بین می‌رود، اما اگر می‌خواهید به بهبود سرعت بخشید از دستورات زیر که ۱۰۰% به شما کمک می‌کند استفاده کنید.
۱. حرکات کششی: کشش بدن بعد از فعالیت، اولین راه برای مقابله با این کوفتگی است. وقتی فعالیت دارید، ماهیچه‌ها منقبض شده و فیبر‌های (تارهای) عضلانی کوتاه می‌شوند. کشیدگی ماهیچه‌ها بعد از فعالیت، باعث افزایش جنبش و پویایی آن‌ها شده که می‌تواند باعث ریکاوری بیشتر و کاملتری شود؛ این در حالی است که کارشناسان تناسب اندام با این استراتژی موافق نیستند. یکی از مطالعات انجام شده در استرالیا نشان می‌دهد که کشش بدن اثری در بهبود گرفتگی و درد مفاصل ندارد و فقط می‌تواند از آن پیشگیری کند. همچنین کشش به بدن آسیب نمی‌رساند، به ویژه اگر انعطاف پذیری بدن کم و محدود باشد، بنابراین بهتر است حرکات کششی قبل و بعد ورزش را انجام دهید.
۲. غلتک فومی: استفاده از غلتک فومی برای ماساژ عضلات کوفته بعد از ورزش، باعث کاهش قابل توجه درد تاخیر یافته (DOMS) می‌شود، براساس آخرین مطالعات در روزنامه بین المللی درمان فیزیکی ورزش برای هر گروه از ماهیچه‌های اصلی بدن، حداقل ۵ حرکت غلتک در نظر بگیرید، از ماهیچه کشاله ساق پا شروع کرده و رو به قسمت بالایی بدن ادامه دهید، توصیه می‌کنیم مدت زمان بیشتری برای ماهیچه‌های کوفته شده در نظر بگیرید.
۳. نقاطی که گرفتگی دارد را ماساژ دهید: ماساژ غلتک فومی را به حرکت روزمره محدود نکنید. انجام ماساژ نقاط گرفته شده بین تمرینات نیز سبب شل شدن و رفع گرفتگی ماهیچه و بالا بردن پویایی و جنبش آن‌ها می‌شود. طبق گزارشی از دانشمندان دانشگاه ارگان، برای بهبود قابل توجه می‌توانید از غلتک فومی در روز‌هایی که حتی فعالیت ندارید نیز استفاده کنید.
۴. برای سرعت دادن به ریکاوری، خوب غذا بخورید: وقتی شما با کالری پایین شروع به خوردن چیزی می‌کنید، باید اطمینان حاصل کنید که پروتئین سالم، کربوهیدرات، چربی و تمام چیز‌هایی که نقش مهمی در بهبود ماهیچه‌ها و دفع گرفتگی و کوفتگی بدن دارد را به اندازه کافی دریافت می‌کنید. بالاتر از آن، زمان مورد نظر برای مصرف را برای مکمل‌های پروتئینی سازماندهی کنید. دو ساعت بعد از فعالیت و زمانی که در خواب هستید، زمان‌هایی هستند که برای سنتز پروتئین (ترمیم ماهیچه‌ها) ایجاد می‌شود؛ بنابراین یک اسکوپ از مکمل‌های پروتئینی را پس از تمرین و یک اسکوپ از آن‌ها را قبل از خواب مصرف کنید تا دسترسی به اسید آمینه برای بدن فراهم شود. آمینو اسیدها، بلوک‌های ساخته شده توسط بدن هستند. طبق گفته متخصصان تغذیه ورزشی، مصرف پروتئین‌ها در زمان مناسب، شما را از عملکرد درست آن‌ها مطمئن می‌کند. طبق مطالعات انجام شده در دانشگاه آستین تگزاس، مصرف مود غذایی پروتئینی یا مکمل‌های پروتئینی باعث کاهش تقریبا ۲۵% از درد عضلانی می‌شود. همچنین اگر یک اسکوپ از این مکمل‌های پروتئینی ریکاوری را قبل از خواب، به همراه گیاهان دارویی کاهش دهنده درد مصرف کنید، سطح کوفتگی و درد بدن تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.
۵. گرما: گرما، گردش خون را افزایش می‌دهد. گرمای متمرکز مانند گرمای جکوزی، یک ابزار ریکاوری قدرتمند بین تمرینات است – به عبارت “بین تمرینات” دقت کنید. وقتی می‌گوییم بین تمرینات، برای این است که اگر بلافاصله بعد از تمرین، چنین گرمایی را تجربه کنید، التهاب تشدید می‌شود و از طرف دیگر شدت گرما و ضربت آب نه تنها باعث کاهش گرفتگی نمی‌شود بلکه باعث افزایش آن خواهد شد.
۶. اسید چرب مفید: یکی از بخش‌های چشم گیر و قابل توجه کوفتگی عضلات، التهاب و تورم آن است. برای کاهش این التهاب، از غذا‌های حاوی اسید چرب غنی از امگا ۳، مثل ماهی قزل آلا، گیاه کتان، گوشت ارگانیک، آووکادو و گردو استفاده کنید. خاصیت ضد التهاب در این غذا‌ها می‌تواند به از بین رفتن کوفتگی بدن و گرفتگی بعد از فعالیت بدنی سنگین، کمک چشم گیری کند. اگر گوشت خوار نیستید، یا این که از ماهی متنفر اید، مصرف قرص امگا ۳ را به شما توصیه می‌کنیم.
۷. به حرکت ادامه دهید: وقتی در عضلات مختلف بدن خود احساس درد و کوفتگی می‌کنید، آخرین چیزی که دوست دارید انجام دهید، حرکت دادن اعضای بدن است. قطعا نمی‌خواهید درد بکشید. اما باید بدانید که حرکت کردن همه آن چیزی است که به آن نیاز دارید. اگر برنامه ورزشی شما تمرین ریکاوری ندارد، انجام چند حرکت ساده یوگا بسیار مناسب است. طرفداران تناسب اندام این فعالیت را «ریکاوری فعال» نامیده اند.
۸. گذاشتن یخ: بلافاصله بعد از فعالیت سنگین، التهاب ماهیچه‌ها را با یخ پایین بیاورید. التهاب یکی از مکانیسم‌های دفاعی بدن است که مانند یک مانع عمل می‌کند و شما را از جنبش و حرکت باز می‌دارد. زمانی که التهاب یک ناحیه را پایین می‌آورید، در این صورت ماهیچه آزاد می‌شود و می‌تواند حرکت کند و خود این حرکت است که تسکین دهنده است. همانند کشش، تاثیرات یخ هم قابل بحث است، بعضی از محققان بر این باورند که یخ فقط برای مصدومیت و آسیب دیدگی موثر است نه برای درد‌های ماهیچه ای؛ اما استفاده از یخ یک راه ساده و بی دردسر است که خیلی از ورزشکاران حرفه‌ای برای کاهش اثرات ناشی از کوفتگی بدن از آن بهره می‌برند. تا زمانی که یخ را برای سرما دادن به عضلات بدن استفاده کنید، خطری وجود ندارد؛ این راه خیلی سریع باعث بهبودی می‌شود بدون اینکه هیچ اثر مضر و نامطلوبی داشته باشد.
آیا برای خلاصی از گرفتگی عضلات و کوفتگی بدن باید از داروی مسکن استفاده کرد؟
استفاده از بعضی ویتامین‌های اول (Vitamin I) – نام عامیانه‌ای که برای دارو‌های غیر استروئیدی ضدالتهاب مانند قرص ایپوپروفن، قرص ناپروکسن و آسپیرین استفاده می‌شود – می‌توانند سطح کوفتگی و درد عضلات را به صورت قابل توجهی پایین بیاورند. اما این رهایی ممکن است هزینه بردار باشد. گاهی استفاده از یکی دو عدد کپسول برای از بین بردن گرفتگی مفاصل ممکن است خوب باشد، اما باید دانش صحیح و استفاده منظم از دارو‌های مسکن را بلد باشیم. در مجموع ابتدا توصیه می کنیم از روش‌های این مقاله بهره بگیرید، اگر کارساز نبودند، از قرص های مسکن درد استفاده کنید.
نویسنده: امیر آزادی
بروزرسانی: 19 مهر 1400
