نویسنده: نسرین شجاعی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – زمانی که تنفس نوزاد سخت و صدادار باشد، میگوییم سینه نوزاد خس‌خس می‌کند. گاهی این خس خس سینه نوزاد بسیار واضح و بلند است و گاهی تنها با استتوسکوپ (گوشی پزشکی) شنیده می‌شود. در سال اول زندگی نوزاد، این پدیده تقریباً رایج است. عمده‌ترین دلیل آن هم باریک بودن مجرای تنفسی نوزاد می‌باشد. اگرچه در مواردی هم نوزاد به دلیل اختلال تنفسی دچار خس‌خس سینه می‌شود. این مورد نیازمند مداخله پزشکی است. در این نوشتار اطلاعاتی را درباره علت و بهبود خس خس سینه نوزاد گردآوری کردیم که در ادامه با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
خس خس سینه نوزاد به چه معنا است؟
مدتی طول می‌کشد تا بدن نوزاد تازه متولدشده به تکامل کافی برسد. در این مدت مجرای تنفسی نوزاد کمی باریک است و هوای کمی از این طریق به ریه وارد می‌شود. این باریک بودن مجرای تنفسی گاهی تنفس نوزاد را دچار اختلال می‌کند. تقریباً همه نوزادها دست‌کم یکبار هنگام تنفس صدایی مانند سوت زدن را تولید کرده‌اند. این صدای غیرمعمول هنگام تنفس یا دشوار بودن تنفس برای نوزاد، خس خس سینه نوزاد نام دارد.
باریک بودن مجرای تنفسی نوزاد معمولاً پس از یک سال بهبود می‌یابد و موضوع نگران کننده‌ای نیست. اما گاهی اوقات این خس‌خس‌ها نشان‌دهنده یک پریشانی یا اختلال در تنفس می‌باشند. اختلالات ریوی، نارسایی قلبی، آلرژی یا التهاباتی در ناحیه قفسه سینه هم می‌توانند منجر به خس خس سینه نوزاد یا تنفس نامنظم نوزاد شوند. خس خس سینه نوزاد را می‌توانیم در حالت کلی به دو دسته موقت و دائمی دسته‌بندی کنیم:
۱. موقت
اگر نوزاد دچار التهابی در ریه یا قفسه سینه باشد، دچار خس‌خس سینه می‌شود. از آنجایی که با از بین بردن این التهاب می‌توان خس خس سینه نوزاد را هم از بین برد، این نوع خس‌خس را موقت می‌نامند.
۲. دائمی
آلرژی یا بیماری‌هایی که منشأ ژنتیکی دارند هم می‌توانند عامل خس خس سینه نوزاد باشند. این خس‌خس‌ها که به دلیل یک بیماری جدی یا مزمن به وجود می‌آیند، دائمی هستند. چرا که درمان آن‌ها دشوار و زمان‌بر است. شاید نوزاد مجبور به تحمل این خس‌خس و عامل آن در بزرگ‌سالی نیز باشد.
گاهی متوجه می‌شوید که فرزندتان در خواب یا بیداری تنفس صدادار یا دشوار دارد. اگر به صورت پراکنده و محدود این موضوع را مشاهده کردید، جای نگرانی نیست. اما چنانچه نوزاد مدام دچار خس‌خس سینه می‌شود و فاصله بین این خس‌خس‌ها نیز کم است، حتماً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
علت خس خس سینه نوزاد چیست؟
علل متعددی می‌توانند سبب خس خس سینه نوزاد شوند. برخی از آن‌ها موقت و برخی دیگر نیز دائمی می‌باشند. در ادامه به بررسی دلایل عمده خس خس سینه نوزاد می‌پردازیم.
۱. آلرژی
موارد زیادی می‌توانند سبب بروز حساسیت شوند. قرار گرفتن نوزاد در معرض این عوامل ممکن است خس‌خس سینه را به وجود بیاورد. گرده گیاهان، گردوغبار، موی حیوانات و بوی برخی از خوراکی‌ها، می‌توانند واکنش‌های آلرژیک نوزادان، از جمله خس‌خس سینه را به همراه داشته باشند.
۲. ذات‌الریه
زمانی که نوزاد در معرض برخی از میکروارگانیسم‌ها قرار بگیرد، دچار عفونت ریه یا ذات‌الریه می‌شود. علاوه بر خس‌خس سینه، ذات‌الریه با نشانه‌هایی همچون، تب، لرز، سرفه، تعریق شدید، بی‌اشتهایی و بی‌تابی شدید نوزاد نیز همراه است. این عارضه را سینه‌پهلو نیز می‌نامند.
۳. خروسک
عارضه التهاب تارهای صوتی را خروسک می‌نامند. خس‌خس سینه و سرفه‌های شدید و مکرر، نشان‌دهنده خروسک هستند.
۴. برونشیت
برونشیت یک بیماری عفونی است که در آن راه ورود اکسیژن به ریه مسدود می‌شود. برونشیت را در دو نوع ویروسی و اوبلیترناس دسته بندی می‌کنند. نوزادان اغلب به نوع ویروسی آن که علائمی شبیه آسم دارد، دچار می‌شوند. نوزاد ممکن است به برونشیت خفیف یا شدید مبتلا شود. نوع خفیف آن پس از مدتی به‌خودی‌خود بهبود می‌یابد. اما نوع شدید آن گاهی منجر به تورم مجرای تنفسی، بالا رفتن ضربان قلب، سرفه شدید و تب می‌شود. اغلب نوزادانی که این علائم را دارند، نیازمند بستری در بیمارستان هستند.
۵. حساسیت غذایی
حساسیت به شیر در نوزادن در بسیاری از نوزادان شایع است. البته نوزادان بزرگ‌تر که برای تغذیه از خوراکی‌های دیگری نیز استفاده می‌کنند، امکان آلرژی به دیگر خوراکی‌ها را نیز دارند. خس‌خس سینه یکی از واکنش‌های آلرژیک نوزادان به غذا است.
خس‌خس پایدار سینه نوزاد می‌تواند به دلیل یکی از موارد بالا رخ دهد. پس در صورت مشاهده برای جلوگیری از عوارض بعدی، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
علائم خس خس سینه نوزاد
نمی‌توانیم هر صدایی که نوزاد با تنفس خود ایجاد می‌کند را خس‌خس بدانیم. خس‌خس سینه به هر دلیلی که باشد، با نشانه‌هایی همراه است که در زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- صدای مانند سوت یا خرناس هنگام تنفس
- تنفس سریع
- تب و لرز
- سرفه
چنانچه این نشانه‌ها پایدار بودند، حتماً پزشک متخصص اطفال را در جریان بگذارید و خیلی زود برای درمان اقدام کنید. علاوه‌بر موارد گفته‌شده، گاهی نشانه‌هایی با خس‌خس سینه همراه می‌شوند که یک موقعیت اورژانسی را به وجود می‌آورند:
- کبودی صورت
- بی‌حرکت شدن نوزاد و عدم واکنش او به اطراف
- تب بسیار بالا
- کهیر
- فرورفتگی قفسه سینه
در صورت مشاهده موارد فوق، حتماً با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. این علائم می‌توانند واکنش‌های شدید آلرژیک یا نشان‌دهنده عفونت شدید ریه باشند. عدم رسیدگی فوری پیامدهای جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
مراجعه به پزشک و درمان
چنانچه نشانه‌های خس خس سینه نوزاد پایدار بودند، مراجعه به پزشک متخصص اطفال ضروری است. پزشک پس از معاینه و بررسی شرایط نوزاد، شاید فرزندتان را به متخصص دیگری ارجاع دهد. اما اگر خس خس سینه نوزاد تنها به دلیل حساسیت یا التهابات مختلف بود، پزشک متخصص اطفال خود به درمان فرزند شما می‌پردازد. اغلب پزشکان متخصص اطفال، داروهای زیر را برای درمان خس خس سینه نوزاد تجویز می‌کنند:
- آنتی‌بیوتیک
- داروهای ضد التهاب
- اسپری بینی
اگر خس خس سینه نوزاد شما دلایلی جدی نداشت، پزشک ابتدا یکسری درمان خانگی را توصیه می‌کند. چنانچه این درمان‌ها کارگر نشدند، نوبت به درمان‌های طبی می‌رسد. برخی از درمان‌های خانگی خس خس سینه نوزاد عبارت‌اند از:
- بخور
- استنشاق بخار
- نوشاندن مایعات (توجه داشته باشید که نوزادان زیر شش ماه، نباید چیزی جز شیر مصرف کنند.)
- داروهای بدون نسخه (استامینوفن یا تببرهای مخصوص کودک)
- قرار دادن سر نوزاد کمی بالاتر از بدن
- خارج کردن مخاط بینی نوزاد (گاهی گرفتگی بینی و تجمع مخاط عامل خس خس سینه نوزاد است.)
به یاد داشته باشید که درمان‌های خانگی گفته شده برای خس خس سینه نوزاد را تنها پس از مشورت با پزشک متخصص اطفال انجام دهید. همچنین شیوه صحیح انجام آن‌ها را نیز بپرسید.
سخن آخر
خس خس سینه نوزاد دلایل متفاوتی دارد که برخی از آن‌ها به‌طور دائم و برخی دیگر موقتی نوزاد را درگیر می‌کنند. به دلیل آناتومی خاص بدن نوزاد، یعنی باریک بودن مجرای تنفسی آن‌ها، خس خس سینه نوزاد بسیار شایع است و هر نوزادی حداقل یکبار آن را تجربه می‌کند. اما پایداری این شرایط می‌تواند هشداری برای یک خطر جدی باشد. بنابراین در صورت مشاهده خس‌خس پایدار سینه نوزاد، حتماً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
برگرفته از: pedsinreview
