حضرت ام کلثوم کیست؟ زندگینامه ام کلثوم از تولد تا وفات

ام کلثوم یکی از فرزندان امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) است. آیا می‌دانید که ام کلثوم چه جایگاهی در تاریخ داشته است؟ آیا او همسر خلیفه دوم شده است؟ آیا او در واقعه عاشورا حاضر بوده؟ همسر و فرزندان ام کلثوم چه کسانی هستند؟ ستاره به تمامی این سؤالات در ادامه پاسخ خواهد داد.

حضرت ام کلثوم کیست؟

تاریخ ولادت

خواهر و برادران

نام همسر و فرزندان ام کلثوم

بر اساس منابع تاریخی ام کلثوم در ماه ذی‌القعده سال ۱۷ هجری قمری ابتدا با عمر بن خطاب ازدواج کرد و بعد از مرگ عمر به همسری پسرعموی خود یعنی عون بن جعفر در آمد. بعد از مرگ عون با برادرشوهرش یعنی محمد بن جعفر ازدواج کرد و پس از مرگ او همسر دیگر برادرشوهرش عبدالله بن جعفر شد.

بعضی از علمای شیعه از جمله شیخ مفید و آقابزرگ تهرانی ازدواج ام کلثوم و عمر بن خطاب را رد می‌کنند؛ بر اساس نظر آن‌ها خلیفه دوم از ام کلثوم نزد امام علی (ع) خواستگاری کرد ولی ایشان قبول نکردند. در بعضی از روایات شیعه هم آمده که عمر بعد از شنیدن جواب رد، امام علی (ع) را تهدید کرد و بالاخره موفق شد که با ام کلثوم ازدواج کند اما بعد از مرگ عمر، امام علی (ع) دوباره ام کلثوم را به خانه خود آورد. در بعضی دیگر از روایات هم ام کلثوم همسر عمر را کسی غیر از دختر امام علی (ع) دانسته‌اند.

بعضی از مورخان از جمله مسعودی او را بدون فرزند می‌دانند و بعضی دیگر معتقدند که او از عمر بن خطاب دو فرزند به نام‌های زید و رقیه داشته است. ابن عنبه، ام کلثوم را همسر مسلم بن عقیل می‌دانند که البته طبق نظر سایر علما این ام کلثوم مادرش حضرت فاطمه (س) نبوده است و حاصل ازدواج امام علی (ع) و یک کنیز است.

ام کلثوم در شب شهادت امام علی (ع)

• «ام کلثوم گفت: شب نوزدهم رمضان که رسید برای افطار پدرم دو قرص نان جو و شیر و نمک آماده کردم. پس از فراغت نماز بر سر افطار حاضر شد. به غذایش نگاه کرد و با صدای بلند گریست و فرمود:…دخترم اگر یکی از این دو طعام را برنداری به خدا قسم چیزی نمی‌خورم… و قرص نانی با نمک خورد.» 

• «در شبی که علی (ع) فردای آن به شهادت رسید، تا صبح بیدار بود. ام کلثوم علت را جویا شد. حضرت فرمود: اگر شب را به صبح برسانم کشته می‌شوم. ام کلثوم پدر را باز داشت؛ اما امام (ع) فرمود: از مرگ گریزی نیست و از خانه به سمت مسجد خارج شد.» 

• «…ام کلثوم گفت: هنگام دفن، قبر شکافته شد. نمی‌دانم سرورم (پدرم) در زمین دفن گردید یا به آسمان عروج کرد. ناگهان صدای تسلیت دهنده‌ای را شنیدم که گفت: خداوند شما را در عزای سید و حجت خدا بر خلقش تعزیت دهد.»

ام کلثوم در کربلا

ام کلثوم دختر امیرالمؤمنین (ع) در حالی که صدایش به گریه بلند بود، از پشت پرده هودج این خطبه را در آن روز قرائت کرد: 

• ام کلثوم و فرزندش زید در یک زمان و بر اثر بیماری یا خوراندن سم از دنیا رفته‌اند و نماز میت آن‌ها با هم خوانده شده است.
• وفات او حدود سال ۵۰ هجری قمری و هم‌زمان با حکومت معاویه بوده است.
• وفات او بین سال‌های ۷۳ تا ۸۶ هجری قمری و در زمان حکومت عبدالملک بن مروان بوده است.
• ام کلثوم زمانی که همسر عون بن جعفر بود از دنیا رفت.
• وفات او در زمان امامت امام حسن (ع) بوده است.
• وفات او پس از واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجری قمری بوده است.

تاریخ وفات حضرت ام کلثوم را ۲۹ جمادی الثانی ذکر کرده‌اند.

قبر حضرت ام کلثوم کجاست؟

• عمادالدین طبری محل وفات ام کلثوم را سوریه می‌داند.
• ابن‌بطوطه می‌گوید: «در نزدیکی شهر شام و یک فرسخ مانده به آن، مزار ام کلثوم دختر علی بن ابی‌طالب (ع) از فاطمه است.»
• یاقوت حموی هم مزار ام کلثوم را در راویه دمشق می‌داند.
• ابن عساکر می‌نویسد: «این قبری که در راویه دمشق است مدفن ام کلثوم، دختر علی بن ابیطالب (ع) از فاطمه نیست… وی در مدینه درگذشت و در قبرستان بقیع مدفون گردید.»