نویسنده: امیر آزادی
بروزرسانی: 22 مرداد 1401
ستاره | سرویس پزشکی – افراد مبتلا به آسم، دچار تنگی راه تنفسی به صورت دائم یا موقت می شوند که این عامل سبب سخت شدن تنفس در این گونه افراد می شود. آسم اغلب به صورت حادثه یا ” حمله ” اتفاق می افتد و باعث خس خس، سرفه و کوتاه شدن تنفس می شود. بدون درمان مناسب آسم، ریه ها با گرفتن اکسیژن کمتر، رفته رفته بر کل تناسب اندام بدن تاثیر می گذارند. وضعیت آسم همواره عود نمی کند. امروزه آسم را می توان با روش های کاملا تاثیرگذار و با استفاده از دارو و دیگر روش ها مثل ورزش کردن، مداوا کرد. اغلب افراد مبتلا به آسم می توانند بیماری خود را کنترل کرده و بدون عوارض و نشانه های بیماری به زندگی خود ادامه دهند. دانستن این که شما چه کار می توانید برای سلامتی خود انجام دهید و چه روش های درمانی مناسبی به کار گیرید اهمیت دارد.
علائم آسم
از علائم متداول آسم در کودکان می توان به سرفه و خس خس و گرفتگی تنفسی اشاره کرد. سایر نشانه های رایج آسم اکنون موجود نیست. آسم در نوجوانان و بزرگسالان با علائم زیر مشخص می شود:
- تنفس کوتاه (در حملات ناگهانی)
- تنفس بریده بریده زمان ورزش
- وجود صدا در حین نفس کشیدن: خس خس کردن، نفس نفس زدن
- سفت شدن قفسه سینه و سختی عبور هوا
- سرفه کردن یا تشدید سرفه
آیا با وجود ابتلا به آسم، انجام ورزش راه ایمنی است؟
یکی از اهداف درمان آسم کمک به حفظ سلامتِ سبک زندگی شماست؛ این هدف شامل ورزش و دیگر فعالیت های بدنی است. داروهای آسم را همانطور که تجویز شده اند استفاده کنید، از انجام حرکات ناگهانی و سریع بپرهیزید. توجه به عملکرد ریه ها و علائم آسم، در رسیدن به اهداف به شما کمک خواهد کرد. اگر عود کردن آسم، شما را از ادامه تمرینات به طور کامل بازداشت، با پزشک صحبت کنید. یک تغییر کوچک در برنامه عملی آسم همان چیزی است که برای تسکین آسم در هنگام تمرین و فعالیت بدنی به آن نیاز دارید.
بهترین نوع ورزش برای افراد مبتلا به آسم چیست؟
ورزش هایی که به بازه های زمانی کوتاه و متوالی برای تلاش و درگیری عضلات نیاز دارند، بهترین گزینه برای یک فرد مبتلا به آسم هستند. والیبال، ژیمناستیک، بیس بال و کشتی برای افراد مبتلا به آسم که توانایی انجام آن را دارند مناسب است. ورزش هایی با بازه زمانی طولانی مدت و پرکشمکش مثل فوتبال، دو مسافت، بسکتبال و هاکی برای مبتلایان به آسم که ریه آن ها تحمل چنین تمریناتی را ندارد، توصیه نمی شود. همچنین ورزش های هوای سرد مثل: هاکی روی یخ، اسکی صحرایی، اسکیت روی یخ می توانند باعث توقف چالش های آسم شوند. اگرچه، بیشتر افراد مبتلا به آسم می توانند در این فعالیت ها شرکت کنند.
شنا، یکی از ورزش های استقامتی است که به طور کلی برای افراد مبتلا به آسم قابل انجام است و سلامت فرد را به خطر نمی اندازد. چون هنگام شنا هوای گرم و مرطوب را تنفس می کنند همچنین شنا ورزش عالی و مناسبی برای حفظ تناسب اندام است. از دیگر ورزش های پر منفعت برای مبتلایان به آسم می توان به ورزش های خارج از خانه و ورزش های داخل خانه مثل دوچرخه سواری، ورزش های هوازی، راه رفتن و دویدن روی تردمیل اشاره کرد.
در حین ورزش برای کنترل آسم چه باید کرد؟
- قبل از شروع برنامه ورزشی با دکتر مشورت کنید؛ چراکه متخصص با معاینه دقیق می تواند متناسب با وضعیت شش ها در گزینش ورزش مناسب به شما کمک کند. همچنین برنامه عملی ورزش شما را ارتقا می دهد و توصیه های لازم قبل از شروع ورزش و یا علائم عود آسم حین ورزش را گوشزد می کند.
- همواره از داروهای قبل از ورزش مرتبط با آسم (داروهای مرتبط با بیماری برونشیت و کرومولین) مرتبط با برنامه عملی استفاده کنید.
- قبل از شروع ورزش بدن خود را با نرمش گرم کنید و بعد از ورزش با نرمش مناسب سرد کنید.
- اگر هوا سرد است دهان و بینی خود را با ماسک یا روسری بپوشانید و یا در داخل ورزش کنید .
- اگر آسم حساسیتی (آسم آلرژیک) دارید زمان گرده افشانی و بالا بودن سطح آلودگی هوا ، از ورزش در محیط بیرون از منزل خودداری کنید.
- زمانی که بیماری ویروسی مثل سرماخوردگی دارید، ورزش را محدود کنید.
- در سطحی که مناسب شماست ورزش کنید.
فعال ماندن سبک زندگی هم از نظر فیزیکی هم از نظر ذهنی اهمیت بالایی دارد. آسم دلیل موجهی برای پرهیز از ورزش نیست، شما می توانید با تشخیص مناسب و درمان موثر، از منافع برنامه ورزشی بدون تجربه عود کردن آسم لذت ببرید.
اگر حین ورزش دچار حمله ناگهانی آسم می شویم چه باید کنیم؟
اگر بیماری آسم شما در حین تمرین عود کرد، فعالیت را متوقف کرده، دستورالعمل های برنامه عملی آسم را انجام دهید. اسپری تنفسی را دم دست نگه دارید و به محض این که دچار افت تنفسی شدید فورا از آن استفاده کنید. اگر وضعیت تنفسی بهتر نشد با اورژانس تماس بگیرید.
آسم ناشی از ورزش چیست؟
ورزش و تمرینات بدنی می توانند باعث کوتاه شدن تنفس در هر فردی شوند. انسداد هوایی که به خاطر ورزش اتفاق می افتد، برونشیت ناشی از ورزش (تنگ شدن نایژه و مسیر تنفس) نام دارد که عبارت قدیمی تر آن، آسم ناشی از ورزش است. این عبارت اشتباها به ورزشی که باعث آسم می شود معنا شده است. ۹۰% از تمام افراد مبتلا به آسم، برونشیت ناشی از ورزش را حتما هنگام ورزش تجربه کرده اند. این حالت برای نوجوانان و بزرگسالان متداول ترین نشانه آسم است.
علائم برونشیت ناشی از ورزش کدام اند؟
- سرفه کردن
- خس خس کردن
- تنگی مسیرتنفسی و عبور هوا
- تنفس بریده بریده
سرفه رایج ترین نشانه برونشیت ناشی از ورزش است و این امکان وجود دارد تنها نشانه آسم شما باشد. افت تنفسی معمولا در همان ابتدای ورزش اتفاق نمی افتد، برونشیت ناشی از ورزش ممکن است حین ورزش و یا خطرناک تر از آن یعنی ۵ تا ۱۰ دقیقه بعد از توقف ورزش باشد، این افت تنفسی ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد رفع می شود و در محدوده ملایم تا شدید قرار می گیرد. گاها بعضی افراد، موج دومی (مرحله آخر) از افت تنفسی را ۴ تا ۱۲ ساعت بعد از توقف ورزش تجربه می کنند. مرحله آخر افت متعاقبا فشار و شدت کمتری دارد و ۲۴ ساعت طول می کشد تا رفع شود.
بهترین نوع ورزش برای افراد مبتلا به برونشیت ناشی از ورزش کدام است؟
ورزش هایی که تشدید کننده برونشیت ناشی از ورزش هستند، شامل موارد زیر می شوند:
- ورزش و فعالیت هایی که در هوای سرد و خشک انجام می شوند (هاکی روی یخ / اسکیت روی یخ / اسنوبورد)
- ورزش هایی که به تمرینات مداوم نیاز دارند (دو مسافت طولانی / فوتبال)
ورزش هایی که کمترین اثر را بر روی برونشیت ناشی از ورزش دارند مثل:
- ورزش و تمریناتی که شامل دفعات کوتاه تر تمرین هستند (والیبال/ بیس بال/ ژیمناستیک)
- پیاده روی یا دوچرخه سواری تفریحی
- شنا در محیط گرم و مرطوب
قبل از شروع هر برنامه ورزشی با مشاور سلامت خود مشورت کنید. خود را با مدیریت کارآمد وفق دهید، افراد مبتلا به برونشیت ناشی از ورزش می توانند ورزش کنند و در انواع ورزش ها موفق باشند. بسیاری از قهرمانان المپیک و ورزشکاران حرفه ای به برونشیت در ورزش مبتلا بوده اند، اما با این وجود، به موفقیت های زیادی دست پیدا کرده اند.
منبع: اتحادیه آسم و آلرژی آمریکا (AAFA.org)
