تقویت مهارت تصمیم گیری با تکیه بر ۱۰ اصل مهم

ستاره | سرویس روانشناسی – به این سوالات توجه کنید:

 

چه فیلمی را مشاهده کنم؟

آیا اگر فلان لباس را بخرم، می‌توانم کمی از پولم را نیز ذخیره کنم؟

شاید برای شما هم گاهی پاسخ به چنین سوالاتی، در عین پیش‌ پا افتادگی مشکل به نظر برسد.

ما هر روز در زندگی خود تصمیم‌گیری می‌کنیم و برای تصمیم‌ هایمان، با طیف گسترده‌ای از گزینه‌های گوناگون مواجه می‌شویم. برای همه ما پیش آمده است که به سبب تصمیمات اشتباهی که در گذشته گرفته ایم، متحمل هزینه‌های گوناگونی شده و به ستوه درآمده‌ایم. شاید بتوان گفت که یکی دغدغه‌های اصلی بشر همیشه این بوده است که چگونه تصمیم گیری کند؟ چه معیار‌هایی برای تصمیم گیری وجود دارد؟ چه روش‌هایی در تصمیم گیری، می‌تواند موفقیت‌آمیز بودن آن را تضمین کند؟ در این مقاله به ۱۰ اصل مهم در تصمیم‌گیری اشاره خواهیم کرد.

 تصمیم‌گیری یا به صورت فردی و یا به صورت گروهی انجام می‌پذیرد که در هر کدام ویژگی‌های مخصوصی نهفته است و باید به صورت جداگانه بررسی شوند. ابتدا با تصمیم گیری فردی و تکنیک‌های آن آشنا می‌شویم و سپس به تصمیم گیری در اجتماع و گروه خواهیم پرداخت.

 

تصمیم‌گیری فردی همان‌گونه که از اسمش هویداست، متعلق به شماست و شخص دیگری در آن دخالت ندارد.

۱- هزینه و سود تصمیم‌گیریتان را برآورد کنید
منظور از تحلیل هزینه و سود این است که همیشه پیش از آن که در موضوعی تصمیم‌گیری کنید، جنبه‌های مثبت و منفی تصمیمتان را روی ترازو بگذارید. هیچ‌وقت تا زمانی که به درستی تصمیمتان پی نبرده‌اید اقدامی انجام ندهید. البته این بدان معنی نیست که در تصمیم‌گیری وسواس باشید بلکه بدان معناست که بادقت فکر کنید و به نتیجه برسید و زمانی که به اطمینان خاطر درباره آن موضوع رسیدید، بی‌درنگ اقدام نمایید چرا که وسواس و تردید در تصمیم‌گیری، موفقیت را به مخاطره می‌اندازد. بدون شک مرز باریکی بین وسواس داشتن و بادقت بودن وجود دارد که باید به آن توجه شود.
۲- گزینه‌های خود را محدود کنید
اگر بتوانید گزینه‌های پیش رویتان را به حداقل برسانید، تحلیل هزینه و سود کار آنچنان سختی نخواهد بود. هرچه گزینه‌های بیشتری پیش روی شما باشد، بدون شک انتخاب برای شما سخت‌تر خواهد شد چرا که وقتی شما گزینه‌های متعددی را جلوی پایتان قرار می‌دهید، می‌خواهید تمام احتمالات را درباره آن موضوع در نظر بگیرید در حالی که این کار فقط نتیجه معکوس خواهد داشت. در چنین حالتی پس از آن که تصمیمی را اتخاذ کردید، ممکن است دچار پشیمانی شوید و با خود فکر کنید که شاید می‌توانستید از گزینه‌های بهتری نیز استفاده کنید.

مقدار زمانی که شما باید برای یک تصمیم در نظر بگیرید، به اهمیت موضوع و ریسک احتمالی آن بستگی دارد. برای این که احتمال خطا را در انتخاب خود به حداقل برسانید، اهمیت موضوع پیش رویتان را به خوبی درک کنید و یک ضرب العجل مناسب برای تصمیم‌گیری نهاییتان تعیین کنید. به عنوان مثال با خود فکر کنید که تصمیم شما چقدر می‌تواند زندگی خودتان و دیگران را تحت الشعاع قراردهد؟ چه هزینه‌هایی ممکن است پس از این انتخاب به شما تحمیل شود؟
۴- وقت خودتان را صرف موضوعات فرعی نکنید
گاهی تصمیم‌گیری ما به انتخاب یک رستوران برای ناهار و یا انتخاب یک فیلم برای تماشا کردن محدود می‌شود. به موضوعات گوناگون بسته به اهمیت آن توجه کنید و زمان مناسب را برای آن کنار بگذارید. این امر کاملا بسته به اهمیت موضوعیست که شما باید راجب آن تصمیم گیری کنید. بنابراین اگر انتخاب شما تأثیر آنچنانی در زندگی خودتان و دیگران ندارد، زمان زیادی را برای آن در نظر نگیرید.
۵- راجب موضوعی که می‌خواهید تصمیم گیری کنید، تحقیق کنید.
تصور کنید که می خواهید از بین برندهای گوناگون و مدل‌های مختلف، بسته به نیازتان یک تلفن‌همراه و یا یک خودرو خریداری کنید. پیشنهاد ما این است که زمان خود را صرف بالا بردن اطلاعاتتان درباره برند‌ها و مدل‌های گوناگون کنید. افزایش اطلاعات در زمان خرید، تفاوت‌ها را بین رضایت از تهیه یک محصول مناسب و یا پشیمانی از تهیه یک محصول نامناسب رقم خواهد زد.
۶- از نظرات سازنده استفاده کنید
شما می‌توانید از تحقیقات شخصی خود برای تصمیم گیری راجب موضوعی فراتر روید و از افراد آگاه در این‌باره نیز کمک بگیرید. مشورت با دیگران می‌تواند خیال شما را بابت انتخابتان راحت کرده و تصمیم گیری موفقی را برای شما به ارمغان آورد. مثلا شما می‌توانید از دوستتان که در امور مکانیکی خودرو فعالیت می‌کند، در موضوع خرید خودرو مشورت کنید. همچنین می‌توانید نظرات گوناگون مصرف کنندگان آن خودرو را نیز چه به صورت رودررو و چه به صورت کامنت در اینترنت، مورد بررسی قراردهید.

۷- مهارت مدیریت مناقشات را فراگیرید
تصمیم گیری گروهی همیشه دشوار است. وجود ایده‌ها و نظرات مختلف در یک مجموعه، احتمال اختلاف و نزاع را زیاد می‌کند. بنابراین شما به عنوان تصمیم گیرنده، باید بتوانید این اختلافات را مدیریت کنید. همیشه تفاوت بین یک توافق برد-باخت و برد-برد را در ذهن داشته باشید و آن را در گروه نیز به دیگران یادآور شوید. توافق برد-باخت توافقی است که در آن یک طرف مذاکره باید از همه خواسته‌های خود بگذرد و به خواسته‌های طرف مقابل تن دهد که بدون شک رسیدن به نتیجه در این حالت تقریبا غیرممکن است؛ در حالی که یک توافق برد-برد توافقی است که در آن همه اعضا، از خواسته‌های خود می‌کاهند تا بتوانند تصمیمی بر مبنای رضایت همه طرف‌ها بگیرند.
۸- دوراندیش باشید

زمانی که باید تصمیمی گروهی اتخاذ شود، بهتر است پیش از تصمیم نهایی در مورد جزییات موضوع مطرح شده کاملا به توافق برسید چرا که این روش می‌تواند از مناقشه بین اعضای گروه جلوگیری نماید. دوراندیشی می‌تواند در بسیاری از تصمیمات کارساز باشد. مثلا تصور کنید که می‌خواهید با جمعی از دوستانتان به مهمانی بروید و یا یک فیلم تماشا کنید. بهتر است قبل از اقدام، راجع به همه جزئیات آن با دوستانتان به توافق برسید. این امر به شما کمک می‌کند تا توانایی و مهارت تصمیم گیری خود را افزایش داده و احتمال اختلاف را در گروه به حداقل برسانید.
۹- کنترل امور را در دست داشته باشید.
بالاخره زمانی می‌رسد که در گروه باید بگومگو‌ها تمام شده و نتیجه‌ای حاصل شود. اگر با افراد گروه به نتیجه نرسیدید، بهتر است خودتان کنترل امور را در دست گرفته و اقدام به تصمیم گیری کنید. در غیر این صورت، باید شاهد هدررفت زمانتان برای تصمیم‌گیری باشید در حالی که می‌توانستید در از این زمان برای خوش‌گذرانی، گردش و یا انجام یک کار مفیدتر بهره می‌بردید.
 ۱۰- در اشتباهات گذشته غرق نشوید
مهم‌ترین مانع برای یک تصمیم‌گیری صحیح این است که در اشتباهات گذشته تان غرق شوید. اگر بخواهید با ناراحتی‌‌ها و پشیمانی‌‌های پیش آمده پس از تصمیم گیری‌های اشتباهتان در گذشته زندگی کنید، فاقد توانایی تصمیم گیری صحیح در آینده خواهید بود؛ بنابراین به جای غرق شدن در اشتباهات قبلی، با دقت انتخاب کنید و گذشته‌های شاید تلختان را فراموش کنید.