نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: 12 اردیبهشت 1401
ستاره | سرویس مذهبی – یکی از نکاتی که در ایام سوگواری به چشم می خورد بحث در مورد دستمزدهایی است که مداحان دریافت می‌کنند. آیا دریافت این پول ها اشکال شرعی ندارد؟ و یا فراتر از این که نگاه کنیم، گرفتن اجرت برای خواندن نماز قضا، خواندن قرآن و یا گرفتن روزه قضا حکمش چیست؟ آیا این نوعی ارتزاق از راه دین به حساب نمی آید؟ با ستاره باشید تا به سوالاتتان پاسخ داده شود.
آنچه در این مطلب خواهید خواند...
عدم نمایش
طلب پول برای روضه خوانی و مداحی
امام خمینی:
نوحه‌سرایی در مجالس حضرت سیدالشهدا از اعظم قربات است و دریافت تبرعات و اعانات و نذورات مربوط به این کار مانعی ندارد.
آیت‌الله ملکوتی:
گرفتن اجرت برای ذکر فضائل و مصائب اهل‌بیت (ع) بلامانع است.
آیت‌الله سیستانی:
دریافت پول در مقابل مداحی كردن اشكال شرعی ندارد اما اگر اخلاص رعایت نشود و فقط به خاطر پول مداحی کنند از ثواب اخروی محروم می‌مانند و اشکال اخلاقی و معنوی دارد. در مورد طلب پول در قبال تبلیغ دین این نکته قطعی است که طلب پول هنگفت مذمت شده است. از امام صادق (ع) روایت شده: هر کس از راه علمش نان بخورد مستمند خواهد شد.
این حدیث در مورد کسانی است که تبلیغ دین را دکان قرار داده‌اند و مبالغ هنگفت طلب می‌کنند.
از امام صادق (ع) روایت شده: معلم برای مزد تعلیم نمی‌دهد اما اگر هدیه‌ای به او داده شود آن را قبول می‌کند.
نتیجه این که گرفتن پول توسط مداحان از صاحب مجلس اگر بدون شرط و تعیین مبلغ باشد هیچ اشکالی ندارد ولی اگر طلب پول متعارف کند با اخلاص سازگار نیست (برای شخص وی اشکال اخلاقی دارد) و اگر مبلغ هنگفت تعیین کند مذموم است (اشکال اخلاقی و اجتماعی دارد).
آیت‌الله نوری همدانی:
مانعی ندارد.
آیت‌الله علوی گرگانی:
تعیین قیمت قبل از مداحی از اخلاص این اعمال کم کرده و موجب کم شدن ثواب آن می‌شود و آلوده کردن مداحی برای اهل‌بیت (ع) با امور مادی هرگز کار شایسته‌ای نیست اما این موضوع نباید بهانه‌ای شود برای اینکه مردم از پرداخت اجرت مداح امتناع کرده و یا مزد مداح بر اساس شخصیت و جایگاه او لحاظ نشود و از طرفی نباید اجرت به گونه‌ای باشد که در نظر عرف مردم امری نامتعادل و نامتعارف جلوه کند. البته گرفتن پول توسط مداح فی‌نفسه گناه ندارد.
دفتر آیت‌الله خامنه‌ای:
هر چند تعیین نرخ برای این كار‌ها مناسب و شایسته نیست. اما گرفتن وجه، حالا بنده خدا منبری رفته مثلاً مداحی داشته مزدی می‌دهند وجهی می‌دهند پاكتی می‌دهند، گرفتن آن‌ها اشكالی ندارد و پیش‌تر هم گفتیم كه به هر حال مجالسی كه برای عزای معصومین و اباعبدالله حسین (ع) برپا می‌شود چه سخنران و چه روضه‌خوان یا به اصطلاح مداح، غرض اصلی‌اش این چیز‌ها نباید باشد تا آن اجر و ثواب عزاداری اباعبدالله (ع) (كه به تعبیر حضرت آقا و امام راحل از افضل قربات است و آدم ساز است) انشالله محفوظ بماند و بهره‌مند باشند.
نوحه‌سرایی در مجالس حضرت سیدالشهدا از اعظم قربات است و دریافت تبرعات و اعانات و نذورات مربوط به این کار مانعی ندارد.
آیت‌الله ملکوتی:
گرفتن اجرت برای ذکر فضائل و مصائب اهل‌بیت (ع) بلامانع است.
آیت‌الله سیستانی:
دریافت پول در مقابل مداحی كردن اشكال شرعی ندارد اما اگر اخلاص رعایت نشود و فقط به خاطر پول مداحی کنند از ثواب اخروی محروم می‌مانند و اشکال اخلاقی و معنوی دارد. در مورد طلب پول در قبال تبلیغ دین این نکته قطعی است که طلب پول هنگفت مذمت شده است. از امام صادق (ع) روایت شده: هر کس از راه علمش نان بخورد مستمند خواهد شد.
این حدیث در مورد کسانی است که تبلیغ دین را دکان قرار داده‌اند و مبالغ هنگفت طلب می‌کنند.
از امام صادق (ع) روایت شده: معلم برای مزد تعلیم نمی‌دهد اما اگر هدیه‌ای به او داده شود آن را قبول می‌کند.
نتیجه این که گرفتن پول توسط مداحان از صاحب مجلس اگر بدون شرط و تعیین مبلغ باشد هیچ اشکالی ندارد ولی اگر طلب پول متعارف کند با اخلاص سازگار نیست (برای شخص وی اشکال اخلاقی دارد) و اگر مبلغ هنگفت تعیین کند مذموم است (اشکال اخلاقی و اجتماعی دارد).
آیت‌الله نوری همدانی:
مانعی ندارد.
آیت‌الله علوی گرگانی:
تعیین قیمت قبل از مداحی از اخلاص این اعمال کم کرده و موجب کم شدن ثواب آن می‌شود و آلوده کردن مداحی برای اهل‌بیت (ع) با امور مادی هرگز کار شایسته‌ای نیست اما این موضوع نباید بهانه‌ای شود برای اینکه مردم از پرداخت اجرت مداح امتناع کرده و یا مزد مداح بر اساس شخصیت و جایگاه او لحاظ نشود و از طرفی نباید اجرت به گونه‌ای باشد که در نظر عرف مردم امری نامتعادل و نامتعارف جلوه کند. البته گرفتن پول توسط مداح فی‌نفسه گناه ندارد.
دفتر آیت‌الله خامنه‌ای:
هر چند تعیین نرخ برای این كار‌ها مناسب و شایسته نیست. اما گرفتن وجه، حالا بنده خدا منبری رفته مثلاً مداحی داشته مزدی می‌دهند وجهی می‌دهند پاكتی می‌دهند، گرفتن آن‌ها اشكالی ندارد و پیش‌تر هم گفتیم كه به هر حال مجالسی كه برای عزای معصومین و اباعبدالله حسین (ع) برپا می‌شود چه سخنران و چه روضه‌خوان یا به اصطلاح مداح، غرض اصلی‌اش این چیز‌ها نباید باشد تا آن اجر و ثواب عزاداری اباعبدالله (ع) (كه به تعبیر حضرت آقا و امام راحل از افضل قربات است و آدم ساز است) انشالله محفوظ بماند و بهره‌مند باشند.
پول گرفتن برای خواندن نماز و قرآن
اگر کسی برای خواندن روضه، قرآن یا دعا یا گرفتن استخاره تقاضای دستمزد دریافت کند چه حکمی دارد؟
آیت‌الله گلپایگانی:
اجرت گرفتن در مقابل عملی که بر او واجب نیست مثل روضه یا قرآن یا استخاره یا دعا برای غیر ظاهرا اشکالی ندارد.
آیت‌الله تبریزی:
اجرت گرفتن و اجیر شدن بر قرائت قرآن مانعی ندارد.
آیت‌الله فاضل لنکرانی:
گرفتن اجرت در برابر تلاوت قرآن اشکالی ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
اشکالی ندارد.
آیات عظام فاضل لنکرانی، تبریزی، مکارم شیرازی:
اگر شخصی دیگری را اجیر کند تا قرآن بخواند و در مقابل اجرتی دریافت کند و بعد از ختم قرآن از پرداخت اجرت خودداری کند در مقابل اجرت ضامن است.
آیت‌الله تبریزی:
اجرت گرفتن و اجیر شدن بر قرائت قرآن مانعی ندارد.
آیت‌الله فاضل لنکرانی:
گرفتن اجرت در برابر تلاوت قرآن اشکالی ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
اشکالی ندارد.
آیات عظام فاضل لنکرانی، تبریزی، مکارم شیرازی:
اگر شخصی دیگری را اجیر کند تا قرآن بخواند و در مقابل اجرتی دریافت کند و بعد از ختم قرآن از پرداخت اجرت خودداری کند در مقابل اجرت ضامن است.
- آیا می‌توان مبلغی را به عنوان دستمزد به فردی داد تا برای اموات مان قرآن بخواند؟ آیا آن فرد می‌تواند گرفتن دستمزد را شرط خواندن قرآن کند؟
آیت‌الله گلپایگانی:
مزد گرفتن قرآن خوان مانعی ندارد ولی چنانچه او قربه الی الله قرآن بخواند و شما هم قربه الی الله وجه بدهید بهتر است.
مزد گرفتن قرآن خوان مانعی ندارد ولی چنانچه او قربه الی الله قرآن بخواند و شما هم قربه الی الله وجه بدهید بهتر است.
- اگر کسی وصیت کرده که بخشی از سرمایه اش صرف قرآن خواندن شود آیا می‌توان ان ÷ول را علاوه بر قرآن، صرف مجالس روضه کرد؟
آیت‌الله گلپایگانی:
باید طبق وصیت نامه صرف قرآن خوانی شود و اجازه و اذن بر خلاف وصیت صحیح نیست.
باید طبق وصیت نامه صرف قرآن خوانی شود و اجازه و اذن بر خلاف وصیت صحیح نیست.
پول گرفتن برای آموزش قرآن
گرفتن دستمزد برای تعلیم قرآن چه حکمی دارد؟
آیت‌الله تبریزی:
اجرت گرفتن برای تعلیم قرآن محل اشکال است لیکن قبول هدیه و اجرت گرفتن برای مقدمات در صورتی که مقدمات مالیت عرفی داشته باشند مانعی ندارد.
آیت‌الله فاضل لنکرانی:
اشکالی ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
جایز است ولی بهتر است اجرت نگیرد.
اجرت گرفتن برای تعلیم قرآن محل اشکال است لیکن قبول هدیه و اجرت گرفتن برای مقدمات در صورتی که مقدمات مالیت عرفی داشته باشند مانعی ندارد.
آیت‌الله فاضل لنکرانی:
اشکالی ندارد.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
جایز است ولی بهتر است اجرت نگیرد.
پول گرفتن برای اقامه نماز جماعت
آیا امام جماعت می‌تواند برای اقامه نماز جماعت تقاضای دستمزد کند؟
آیت‌الله مکارم شیرازی:
درخواست پول از طرف امام جماعت صحیح نیست اما پول دادن مأمومین برای کارهای اضافی که امام جماعت انجام می‌دهد اشکالی ندارد (مانند رفت و آمد و کارهای مستحبی دیگر). اگر بدون شرط، مأمومین پولی به امام جماعت بدهند گرفتن آن پول برای امام جماعت اشکالی ندارد و همچنین در صورتی که گرفتن پول از طرف امام جماعت جایز نباشد مشکلی در نماز جماعت پیدا نمی‌شود و فقط گرفتن پول جایز نیست.
درخواست پول از طرف امام جماعت صحیح نیست اما پول دادن مأمومین برای کارهای اضافی که امام جماعت انجام می‌دهد اشکالی ندارد (مانند رفت و آمد و کارهای مستحبی دیگر). اگر بدون شرط، مأمومین پولی به امام جماعت بدهند گرفتن آن پول برای امام جماعت اشکالی ندارد و همچنین در صورتی که گرفتن پول از طرف امام جماعت جایز نباشد مشکلی در نماز جماعت پیدا نمی‌شود و فقط گرفتن پول جایز نیست.
حرف آخر
با توجه به نظر علمای دین می‌توان این‌طور جمع‌بندی کرد: پولی را که مداحان برای مداحی یا روضه‌خوانان برای ذکر مسائل دینی می‌گیرند اشکالی ندارد ولی نباید از آنچه که عرف است بیشتر باشد. ضمن این که اجیر کردن کسی برای خواندن نماز قضا و گرفتن روزه و پرداخت دستمزد به او هم بلامانع است. باز هم اگر سؤالی داشتید در بخش نظرات از ستاره بپرسید.
بدون نام
سلام قبول باشه،میگم دستو بالم خالیه،کلی بدهی دارم ،سوال داشتم،میگم اگه داخل گروهی بنویسم یک میلیون بهم بدید قرآن را ختم میکنم،آیا این پول حلال است یا حرام ؟؟ممنون از راهنماییتون
ابوالفضل ناظمی
با مرجع تقلید خود مشورت کنید.
Mohammad*
حرام شرعی نیست. ولی نباید از قرآن برای کسب معیشت استفاده کنی قرآن کلام خداست برای هدایت بشر نازل ل شده نه برای کسب کار*