نویسنده: صفورا دادخواه
بروزرسانی: 5 آبان 1400
ستاره | سرویس سلامت – فنتانیل از جمله داروهای ضد درد است که در برخی از کشورها از آن به عنوان یک ماده مخدر سوءاستفاده می‌شود. در ادامه با این دارو که قبل از جراحی‌ها استفاده می‌شود آشنا می‌شویم.
فنتانیل چیست؟
فنتانیل (Fentanyl) از جمله داروهای بیهوشی است که با قدرت اثر ضد دردی چند برابر مرفین به عنوان پیش دارو و آرامبخش قبل از بیهوشی در اتاق عمل و درمواردی برای بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.
این دارو به شکل آمپول در دسترس است.
نام‌های تجاری، موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی:
| نام‌های تجاری | Duragesic – Fentanyl |
| موارد مصرف |
ضد درد بیهوشی عمومی بی‌حسی موضعی |
| عوارض | کاهش فشار خون دیاستولی و کاهش اشباع اکسیژن خون، تهوع و استفراغ، سردرد، خواب‌آلودگی، تپش قلب، سرگیجه، خشکی دهان، بی‌اشتهایی، بثورات جلدی |
| تداخل دارویی | ریفامپین، فنی‌توئین، دیگوكسین، بنزودیازپین‌ها، داروهای تضعیف‌كننده CNS و داروهای مهاركننده آنزیم‌های كبدی، الکل، سایر داروهای ضددرد و بیهوش‌کننده عمومی، داروهای خواب‌آور و ضدافسردگی |
مقدار و نحوه مصرف
میزان دقیق مصرف این دارو حتما باید توسط پزشک متخصص بیهوشی تعیین گردد.
نکاتی که در رابطه با مصرف این دارو باید بدانید
- داروهای ضددرد مخدر باعث تشدید ضعف تنفسی می‌شوند.
- حساسیت یا هرگونه مشکل را باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- مصرف متناوب دارو ممكن است باعث ایجاد تحمل به اثرات دارو و وابستگی و اعتیاد شود.
- این دارو در بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی و ریوی بااحتیاط باید مصرف شود.
- مصرف دارو در کودکان بااحتیاط و تحت نظر پزشک باید صورت گیرد. بی‌ضرری مصرف این دارو در كودكان كوچكتر از دو سال ثابت نشده است.
- تا ۲۴ ساعت پس از مصرف این دارو، در صورت بروز سرگیجه، خواب‌آلودگی، منگی یا تاری دید باید احتیاط نمود و از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری و دقت دارند پرهیز کرد.
- فنتانیل در شیر ترشح می‌شود. مصرف این دارو در مادران شیرده، باید بااحتیاط همراه باشد.
- در بیماران سالخورده معمولاً مقادیر كمتر این دارو تجویز می‌شود، زیرا این بیماران ممكن است نسبت به اثرات درمانی و عوارض جانبی این دارو حساس‌تر باشند.
توصیه‌ها و مراقبت‌های پرستاری
- اثرات خواب‌آور این دارو بسیار کم است و به ندرت موجب آزادسازی هیستامین می‌شود.
- در صورت بروز حساسیت مفرط، حملات تشنجی یا آریتمی قلبی خطرناک، باید مصرف دارو قطع گردد.
- تزریق وریدی دارو بهتر است به صورت آهسته و طی حداقل ۲-۱ دقیقه صورت گیرد.
- وضعیت ضربان قلب بیمار پیگیری شود. فنتانیل ممكن است موجب برادیكاردی شود.
