همه چیز درباره ورزش ژیمناستیک

 

اصولا، سه نوع ژیمناستیک در بازی های المپیک ارائه می شود: 

1. ژیمناستیک هنری
2. ژیمناستیک ریتمیک
3. ترامپولین

 

ژیمناستیک هنری شناخته شده ترین و پرطرفدارترین شاخه این ورزش است که مردان و زنان بر روی تجهیزات متنوعی مانند پارالل ناهم سطح، میله پارالل، دارحلقه و … به رقابت می پردازند. ژیمناستیک ریتمیک دومین شاخه مشهور این رشته است. ژیمناستیک ریتمیک نوعی ورزش تک نفر یا گروهی است که همه ورزشکاران در یک زمین هم سطح رقابت می کنند. حلقه، ربان و طناب های مخصوص در اجرای حرکات ژیمناستیک ریتمیک کاربرد دارند. ترامپولین در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی به بازی های المپیک وارد شده است. این  وسیله با اتصال چند فنر به یک پارچه محکم و ارتجاعی در وسط ساخته شده است. در زبان عامیانه به ترامپولین بازی بپر بپر می گویند. مسابقات این رشته از ژیمناستیک به صورت فردی یا دو نفره برگزار می شود. سایر رشته های ژیمناستیک در بازی های المپیک جای ندارند و شهرت آنها در مقایسه با نوع هنری، ریتمیک و ترامپولین بسیار کمتر است.

 

۱. ژیمناستیک هنری

وقتی کلمه ژیمناستیک به گوش شنونده می رسد، اولین تصویری که در ذهن می آید، یکی از ابزار ژیمناستیک هنری است. پرش از خرک، پارالل ناهم سطح، چوب موازنه و ورزش های زمینی مخصوص زنان هستند. از طرف دیگر، خرک حلقه، دارحلقه، میله پارالل و بارفیکس به مردان اختصاص یافته است. ورزش های زمینی و پرش از خرک رشته های مشترک بین زنان و مردان هستند.

---

پرش از خرک

 

همانطور که گفتیم، ژیمناست های مرد و زن، هر دو گروه می توانند این حرکت آکروباتیک را انجام دهند. در این حرکت، ژیمناستیک کار مسیری به طول ۲۵ متر را به سرعت دویده و با جهش بر روی یک تخته فنر و دست گذاشتن بر روی تخته خرک به هوا پرش می کند. طول تخته خرک ۱۲۰ سانتیمتر، عرض آن ۹۰ سانتیمتر و ارتفاع آن برای مردان ۱۳۵ و برای زنان ۱۲۵ سانتیمتر است. پس از پرش، ورزشکار پیچ و تاب های متنوعی به بدن خود می دهد و سمت دیگر خرک بر زمین فرود می آید. ژیمناست بعد از فرود باید بدون هیچ قدم اضافی صاف بایستد. همچنین باید از تکنیک و روش مناسبی برای پرش استفاده کند. افتادن، برداشتن قدم اضافی یا از دست دادن تعادل در حین و بعد از فرود آمدن، از امتیاز ورزشکار می کاهد. طول پرش، زیبایی، سرعت چرخش ها، صاف بودن بدن، سرعت دویدن و … همه و همه از عوامل موثر بر امتیازدهی بالاتر توسط داوران است.

---

حرکات زمینی

 

در این قسمت ورزشکار بر روی یک تشک ارتجاعی و فنری که به انجام حرکات آکروباتیک کمک می کند، تکنیک های مختلفی را به نمایش می گذارد. این تشک مخصوص یکی از ابزارهای ژیمناستیک هنری محسوب می شود و مردان و زنان بر روی آن به رقابت می پردازند. محدوده ارائه حرکات ۱۲ در ۱۲ متر است. قطر تشک ۱۶.۹۷ متر است. حداکثر زمان برای اجرای حرکات زمینی ۹۰ ثانیه بوده و این حرکات از اصول رقص و آکروباتیک حاصل می شوند. این اجرا باید دقیق، هماهنگ با ریتم موسیقی و زیبا باشد. بسیاری از ژیمناستیک کاران از طراحان رقص باله برای موفقیت در این رشته بهره می برند. موسیقی به انتخاب ورزشکار و مربی تعیین می شود. امتیاز این رشته بر حسب دشواری کار، اجرای اصول پایه و کیفیت کلی کار داده می شود. در صورت زمین خوردن، عدم تعادل و بی کیفیت بودن کار از امتیاز فرد کاسته می شود. تکنیک های سالتو و چرخش های کامل در تشک حرکات زمینی قابل مشاهده است.

---

پارالل ناهم سطح

 

در این رشته حرکات متنوعی بین دو میله کوتاه و بلند توسط زنان اجرا می شود. فریم این وسیله از جنس فولاد است. میله ها از فایبرگلاس ساخته شده اند و توسط یک پوشش چوبی پوشیده می شوند. ژیمناستیک کار بین دو میله پرش ها، چرخش ها و … مختلفی انجام می دهد. او بین دو میله جا به جا شده و در آخر بر زمین فرود می آید. داوران بر اساس دشواری فرم، تکنیک و نوع حرکات کار ژیمناست را قضاوت می کنند. در صورت مشاهده فرم نامناسب، افتادن از روی میله، ایجاد وقفه در حرکات، برداشتن قدم اضافی هنگام فرود آمدن از امتیاز ورزشکار کسر خواهد شد. زمانی که حرکت آغاز می شود، مربی به صورت فیزیکی نمی تواند درگیر کار ورزشکار شود. اگر در حین اجرا، ورزشکار از میله پایین بیافتد، مربی می تواند او را بلند کند تا به رقابت ادامه دهد. بازگشت به اجرا، باید کمتر از ۳۰ ثانیه طول بکشد. اگر زمان بازگشت طولانی تر شود، امکان کسر امتیاز و حتی منع از ادامه اجرا، در دستور کار داوران قرار می گیرد. اما رای بیشتر داوران در این مورد انعطاف پذیر است.

---

چوب موازنه

 

چوب موزانه نوعی ابزار مکعب مستطیل شکل است که حرکات تعادلی بر روی آن انجام می شود. این حرکات تنها توسط بانوان اجرا می شود. همانند سایر ابزار های ژیمناستیک، ویژگی ها، ابعاد و ارتفاع این وسیله نیز توسط فدراسیون جهانی ژیمناستیک تعیین می شود. طبق آخرین قوانین رسمی اعلام شده، ۱۲۵ سانتیمتر ارتفاع، ۵۰۰ سانتیمتر طول و ۱۰ سانتیمتر عرض برای این وسیله مشخص شده است. اجرای حرکات بر روی چروب موازنه تا ۹۰ ثانیه می تواند ادامه داشته باشد. ورزشکار می تواند با پای برهنه و یا حتی با کفش مخصوص ژیمناستیک این حرکات را انجام دهد. در صورت افتادن از روی وسیله، ورزشکار ۱۰ ثانیه فرصت دارد دوباره بر روی چوب سوار شود. اگر این کار را زیر ۱۰ ثانیه انجام دهد، می تواند کار خود را ادامه دهد و امتیازی از او کسر نمی شود. ژیمناستیک کار باید یک سری از هر دو مهارت آکروباتیک را به نمایش بگذارد. این حرکات می توانند در جهات مختلف (جلو، عقب، و کنار) انجام شود.

---

خرک حلقه

 

این وسیله ژیمناستیک یکی از سخت ترین شاخه های مختص مردان است. فریم خرک از جنس فولاد و بدنه آن چوبی است. در مدرن های مدرن تر، یک پوشش چرمی نیز بر روی خرک قرار می گیرد. ارتفاع خرک از سطح زمین ۱۱۵ سانتیمتر، طول بالای آن ۱۶۰ سانتیمتر، طول زیر ۱۵۵ سانتیمتر، عرض بالای آن ۳۵ و عرض پایین این وسیله ۳۰ سانتیمتر است. فاصله بین دو حلقه یا قبه ۴۰ سانتیمتر و ارتفاع هر کدام ۱۲ سانتیمتر است. کار بر روی خرک شامل حرکات یک پا و دوپا است. تکنیک قیچی در حرکت تک پا مرسوم است. برای دشوارتر به نظر رسیدن اجرا، ژیمناستیک کاران تنوعات بیشتری را به چرخش ها و مکان قرار دادن دست ها اضافه می کنند. روال کار با پرش از روی خرک و فرود آمدن پایان می پذیرد. در طول تمام حرکات، به جز هنگام قیچی کردن و حرکات تک پا، پاها باید کشیده و به هم چسبیده باشند، و دستها خم نشوند. اگر ورزشکار فقط در یک قسمت خرک کار کند و از خود حرکتی نشان ندهد جریمه می شود. برخورد و سایش با خرک از امتیاز ژیمناست کم می کند.

---

دارحلقه

 

این رشته به قدرت بالاتنه زیادی نیازمند دارد، بنابراین مختص مردان است. دارحلقه شامل دو حلقه است که از یک فریم محکم فلزی آویزان شده است. هر حلقه با یک بند حمایت می شود و بندها به یک کابل فلزی متصل هستند.  قطر هر حلقه ۱۸ سانتیمتر، ضخامت هر کدام ۲.۸ سانتیمتر و فاصله نقطه آویز تا مرکز حلقه ها ۳۰۰ سانتیمتر است. دو نقطه آویز ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند. کار بر بر روی دارحلقه به چرخش، قدرتی و ایستادگی نیاز دارد. یکی از زیباترین و شناخته شده ترین تکنیک ها حالت Iron cross‌ است که با کشیده نگه داشتن دست ها در طرفین بدن و حفظ این حالت T شکل حداقل به مدت ۲ ثانیه اجرا می شود. دستان خمیده، استفاده از بندهای دارحلقه برای حفظ تعادل و چرخش بیش از حد باعث کاهش امتیاز ژیمناست می شود.

---

میله پارالل

 

در این رشته، ژیمناستیک کاران بر روی دو میله موازی که از زیر با فریم های فلزی حمایت می شوند، حرکات متنوعی انجام می دهند. در بیشتر موارد، میله ها از جنس چوب هستند. طول هر میله ۳۵۰ سانتیمتر، ضخامت استوانه شکل آنها ۵ سانتیمتر و عرض هر کدام ۴ سانتیمتر است. ارتفاع میله ها از سطح زمین ۲۰۰ سانتیمتر بوده و بین آنها ۴۲ سانتیمتر فاصله وجود دارد. ایجاد حمایت از دستها، آویزان نگه داشتن بدن، ثابت ماندن و … از مهارت های اجرایی این رشته است که عدم رعایت هر کدام به کسر امتیاز منجر می شود.

---

بارفیکس

 

این رشته نیز فقط برای مردان طراحی شده است. یک میله افقی به طول ۲۴۰ سانتیمتر و قطر ۲.۸ سانتیمتر، در ارتفاع ۲۷۷ سانتیمتری از سطح زمین نصب شده است. مهارت هایی که بر روی بارفیکس به نمایش گذاشته می شود شامل ایجاد تنوع در طرز گرفتن میله، انواع چرخش، رها کردن بدن و گرفتن دوباره میله، و فرود آمدن است. بارفیکس از انرژی خواه ترین رشته های ژیمناستیک هنری است. طرز گرفتن میله ها یا گرایپ و ایجاد تنوع تاثیر زیادی بر امتیاز ورزشکار دارد.