آشنایی بهتر با اسفنج دریایی (تغذیه، تنفس و تولید مثل)

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – اسفنج‌های دریایی یکی از ابتدایی‌ترین دسته‌های حیوانات محسوب می‌شوند. این موجودات از نظر دانشمندان آمریکایی اولین جانداران روی زمین بوده اند. دانشمندان با تحقیق و مطالعه فروان توانستند به این نتیجه برسند که کوآنوفلاژله نیاکان اولیه اسنفج دریایی است. این جانوران که از ساده‌ترین موجودات روی زمین هستند، در اندازه‌های چند میلیمتری تا چند متری یافت می‌شوند. اسفنج‌های دریایی با رنگ‌های خاکستری، قرمز، نارنجی، آبی، بنفش و سیاه وجود دارند و در آب‌های شور مانند دریا و در عمق‌های زیاد زندگی می‌کنند. اسفنج‌ها در دهه نوزده جز جانوران به شمار آمدند. این جانوران خود را به سنگ‌ها گیر داده و به این اجسام داخل دریا خود را می‌چسباند.

نکته مهم: نباید اسفنج دریایی را با مرجان دریایی اشتباه بگیریم! اسفنج‌ها نرم هستند،‌ اما مرجان‌ها مانند صخره سفت و محکم اند. پیشنهاد می‌کنیم مطلب مرجان‌ های دریایی در چه محیطی زندگی می‌کنند؟ را نیز مطالعه کنید.

تغذیه اسفنج

شقایق دریایی دستگاه گوارش ندارد. این جانوران برای تغذیه خود از روش فیلتری استفاده می‌کنند؛ به نحوی که با گذاشتن یک فیلتر در مسیر روزنه‌هایش آب و مواد موجود در آب را وارد بدن خود می‌کند و موادی که می‌تواند از آن تغذیه کند را به دست می‌آورد. این جاندار ذرات میکروسکپی غذا را برای تغذیه کردن به همراه آب وارد بدن خود می‌کند.

سطح بدن این جاندار پر از سوراخ است به صورتی که با ضربه سلول‌ها به یک دیگر آب جریان پیدا می‌کند. آبی که جریان پیدا می‌کند وارد بدن اسفنج دریایی می‌شود و این جانور اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز را دریافت می‌کند. این جریان آب از سوراخی که در راس بدن اسفنج دریایی قرار دارد به بیرون تخلیه می‌شود. برخی از سطوح درونی و یا سطح‌های درونی بدن اسفنج‌های دریایی از سلول‌های تاژک دار پر شده است. هضم اسفنج‌های دریایی به صورت درون سلولی انجام می‌گیرد. یعنی غذا ابتدا وارد سلول‌های بدن شده و سپس گوارش و تجزیه می‌شود. 

سیستم تنفس

سیستم برون ریز 

در اسفنج‌های دریایی درون ریزی وجود ندارد و فقط غده‌هایی وجود دارد که برای برون ریزی از آن‌ها استفاده می‌کند که مواد خروجی را به سطح ترشح می‌کننند. بعضی از این ترشح‌ها به قدری قوی هستند که قادرند جوش‌های دردناکی را بر روی پوست انسان ایجاد کند.

تولید مثل اسفنج

سیستم اسکلتی و ماهیچه‌ای

کاربرد اسفنج دریایی در پزشکی و در داروسازی

• در دریا‌های جنوبی فرانسه، نوعی اسفنج دریایی به نام “کران کران” وجود دارد. این اسفنج دریایی می‌تواند کمک‌های شایانی را در تولید دارو برای درمان سرطان به انسان‌ها انجام دهد. اسفنج دریایی کران کران مولکول‌های خاصی را تولید می‌کند که از این ماده تولید شده، دارو به دست می‌آید. دانشمندان در تلاش هستند از این مواد، دارویی برای درمان آلزایمر به دست آورند. 

• اسفنج‌های دریایی هالیکونا، که آن ها را می‌توان در خلیج فارس یافت، خواص ضد سرطان دارد. این اسفنج‌های دریایی، با ترشح سمی که باعث از بین رفتن دیگر سلول‌ها می‌گردد، باعث ایجاد سدی دفاعی برای خود می‌شود. محققان، با مطالعه روی این سم توانستند به این نتیجه برسند که این ماده خواص ضد تکثیر دارد و می‌توان از آن برای جلوگیری از رشد سرطان و نیز کمک به درمان آن استفاده کرد. نوع مولکول‌های تشکیل دهنده این ماده و سایز رشته‌های این مولکول‌ها، به تولید کنندگان این اجازه می‌دهد که برای ساخت دارو، به راحتی به تولید انبوه برسند.
• محققان آمریکایی به تازگی توانسته اند نوعی سرنگ طراحی کنند که داخل سرنگ ریز اسفنج وجود دارد که اگر آن را به داخل یک زخم تزریق کنیم، به سرعت یک دیوار در مقابل خونی که از بدن خارج می‌شود، ایجاد می‌کند. در مکان‌هایی مثل میدان جنگ، بند آوردن سریع خون کاری بسیار ضروری و مهم است. در این موقعیت می‌توان با استفاده از این سرنگ، خون مجروح را سریعا بند آورد. مواد داخل این سرنگ‌ها که از اسفنج‌های ریزی تشکیل شده است، به نحوی هستند که با استفاده از یک اپلیکاتور به داخل زخم تزریق شده و یک دیوار در مقابل جریان خونی که خارج می‌شود، می‌کشد. این عمل باعث قطع فوری خونریزی می‌گردد.
• گروهی از محققان راه جدیدی را برای به دست آوردن داروی دیابت با استفاده یک ماده از اسفنج دریایی کشف کرده اند. این ماده در بافت‌های خود دارای انسولین است. این نوع اسفنج دریایی هوشمند در تنش بین سطح‌های قند خون برای به دست آوردن انسولین مورد نیاز، بزرگ و کوچک می‌شود. همچنین از این روش برای انتقال دادن دارو‌های سرطانی به قسمت‌های مورد نظر می‌توان استفاده کرد.
  وقتی انسولین آزاد می‌شود، سطح قند خون کاهش می‌یابد و باعث می‌شود تا اسفنج دریایی منقبض می‌شود و انسولین اضافی تولید شده را ذخیره کند. اگر این روش را کمی ساده‌تر کنیم، برای مبارزه با تومور‌های سرطانی کاربردی است. تومور‌های سرطانی در محیطی اسیدی قرار دارند و تعداد یون‌ هیدروژن در این مکان‌ها به شدت بالاست. اگر مخرن‌های اسفنج‌های دریایی همراه با دارو‌های ضد سرطانی پر گردد، دارو قادر است که در لحظه برخورد کیتوزان با کاتیون‌های هیدروژن در تومور‌های سرطانی یا سلول‌های سرطانی آزاد شود. این روش برای کمک به بیمار‌ان دیابتی به صورت کامل جواب داده است، اما برای بیمار‌های سرطانی هنوز روی انسان امتحان نشده، ولی با گسترش این روش خیلی از بیمار‌ان سرطانی با استفاده از آن می‌توانند در درمان بیماری سرطان قدم بلندی بر دارند.