ستاره | سرویس سلامت – سقط جنین (miscarriage) یعنی از دست دادنِ حاملگی در بیست هفته اول. حدود پانزده تا بیست درصد از حاملگیهای شناخته شده به سقط جنین منجر میشوند، و بیش از ۸۰ درصد از این اتلاف ها قبل از دوازده هفتگی اتفاق میافتند. سقط جنین شامل موقعیت هایی كه شما تخمك بارور را قبل از گرفتن نتیجهی مثبت تست باروری از دست میدهید نمیشود. مطالعات نشان داده اند كه ۳۰ تا ۵۰ درصد از تخمك های بارور قبل از این كه زن بفهمد كه باردار شده است، از بین میروند، چون آنقدر زود از دست میروند كه در زمان مقرر عادت ماهانه میشود یا به عبارت دیگر زن اصلا متوجه نمیشود كه باردار بوده است. اگر كودك را بعد از بیست هفتگی از دست بدهید، به آن مرده زایی (stillbirth) میگویند.
عوارض سقط جنین برای زنان
سقط خودبخودی جنین فرآیندی طبیعی است که در بارداری ناموفق پیش می آید. اما سقط عمدی جنین با استفاده از دارو یا دیگر مواد یا عمل جراحی که باقیمانده محتویات رحمی را پاک سازی می کند، اتفاق می افتد.
سقط جنین اگر به طور غیر ارادی و خودبخود صورت گیرد، عارضه جسمی شدیدی به همراه ندارد، یعنی زنان باردار باید توجه داشته باشند که بروز هر گونه خونریزی رحمی در این افراد غیرطبیعی است و بایستی علت آن توسط پزشک متخصص زنان بررسی شود. البته باید گفت در اکثر موارد، خونریزی در سه ماهه اول حاملگی، نشان دهنده سقط جنین است.
سقط جنین در سه ماهه اول کمترین عارضه را دارد.
انواع سقط
- گروه اول به سقط جنین غیر عمدی گفته می شود که به صورت خود به خود اتفاق می افتد و فرد هیچ دخالتی در روند سقط ورشد جنین ندارد وکاملا اتفاقی ست.
- گروه دوم عمدی می باشد که با استفاده از دارو، مواد و یا به صورت کورتاژ جراحی توسط شخص باردار انجام می شود و به آن سقط جنین عمدی می گویند و در بیشتر موارد باعث خطر و مشکلاتی در بدن مادر باردار می شود.
مشکلات ناشی از سقط
عوارض سقط جنین برای زنان میتواند شامل موارد زیر باشد که احتمال وقوع آن وجود دارد:
۱. مرگ: از جمله عللی که به مرگ مادر در اثر سقط جنین منجر می شوند، می توان به خونریزی، عفونت، آمبولی، بیهوشی و حاملگی خارج رحم اشاره کرد.
۲. سرطان پستان: با سقط جنین خطر سرطان پستان تقریبا دو برابر می شود.
۳. سرطان دهانه رحم، تخمدان و کبد: زنانی که یک بار سقط انجام داده اند در مقایسه با زنانی که سقط انجام نداده اند، بیشتر دچار سرطان دهانه رحم می شوند. افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان و کبد نیز با سقط های منفرد یا متعدد گزارش شده است.
افزایش ابتلا به سرطان به دنبال سقط، با تغییرات هورمونی غیرطبیعی که بارداری را خاتمه می بخشد و تخریب درمان نشده دهانه رحم مرتبط است.
۴. سوراخ شدن رحم: ۲ تا ۳ درصد زنانی که سقط جنین می کنند، در معرض خطر سوراخ شدن رحم قرار دارند. بسیاری از این جراحات تشخیص داده نشده و درمان نمی شوند، مگر این که معاینه لاپاراسکوپی انجام شود. خطر سوراخ شدگی رحم برای زنانی که قبلا زایمان کرده اند، یا هنگام سقط بیهوشی عمومی داشته اند، افزایش می یابد. آسیب رحم ممکن است باعث بروز عوارضی در بارداری های بعدی گردد و حتی نیاز به هیسترکتومی (درآوردن رحم از بدن) شود که خود تعدادی از عوارض دیگر مانند پوکی استخوان را در بر دارد.
۵. پارگی دهانه رحم: پارگی های دهانه رحم که نیازمند بخیه زدن هستند، در حداقل یک درصد سقط های سه ماهه اول بارداری رخ می دهد. پارگی های کوچک تر نیز که درمان نمی شوند، در دراز مدت به تخریب سیستم باروری منجر می شوند. آسیب دائمی دهانه رحم ممکن است به شل شدن دهانه رحم، زایمان زودرس و عوارض زایمان منجر شود. خطر تخریب دهانه رحم در سقط های سه ماهه دوم بارداری و در مواردی که از لامیناریا برای اتساع دهانه رحم استفاده نمی شود، بیشتر می گردد.
۶. جفت سر راهی: سقط جنین، خطر جفت سرراهی (پایین آمدن جفت در رحم مادر) در بارداری های بعدی را ۷ تا ۱۵ برابر بیشتر می کند که خود تهدیدکننده زندگی مادر است.
۷. تشکیل غیرطبیعی جفت به علت تخریب رحمی، خطر بروز بدشکلی های جنینی، مرگ قبل از زایمان و خونریزی بیش از حد طی زایمان را افزایش می دهد.
۸. نوزادان معلول در بارداری های بعدی: سقط جنین با تخریب رحم و دهانه رحم همراه است که خطر زایمان زودرس، عوارض زایمان و تشکیل غیر طبیعی جفت در بارداری های بعدی را افزایش دهد. این عوارض از جمله علل معلولیت نوزادان است.
۹. حاملگی خارج رحم: سقط به طور ویژه احتمال حاملگی های خارج رحم را افزایش می دهد. حاملگی های خارج رحم، خود تهدیدکننده زندگی مادر بوده و ممکن است منجر به نازایی گردد.
۱۰. بیماری های التهابی لگن: این بیماری ها ممکن است به افزایش خطر حاملگی نابجا و کاهش باروری منجر گردد. ۲۳ درصد از زنانی که در زمان سقط، عفونت کلامیدیا دارند، طی چهار هفته دچار بیماری های التهابی لگن می شوند. مطالعات نشان داده است که ۲۰ تا ۲۷ درصد متقاضیان سقط جنین دارای عفونت کلامیدیا هستند. تقریبا ۵ درصد بیمارانی که عفونت کلامیدیایی نداشته اند، طی چهار هفته پس از سقط سه ماهه اول، دچار بیماری های التهابی لگن می شوند. به همین دلیل، زنان باید قبل از سقط جنین، برای غربالگری و درمان چنین عفونت هایی به پزشک متخصص مراجعه کنند.
۱۱. اندومتریوز: اندومتریوز از خطرهای بعد از سقط برای همه زنان است. اندومتریوز بیماریی است كه در آن، بافت داخل رحم كه آندومتر خوانده میشود، به اشتباه در جایی خارج از رحم رشد می کند. زنان کم سن دو و نیم برابر زنان ۲۰ تا ۲۹ ساله مستعد ابتلا به اندومتریوز بعد از سقط هستند.
۱۲. التهاب و عفونت بافت رحم عارضه دیگری است که دارای علائمی مثل درد شکم، تب و افزایش خونریزی می باشد. در واقع انتظار می رود که این مسئله در حدود نیم درصد کورتاژ با ساکشن، علی رغم پیشگیری آنتی بیوتیکی اتفاق بیفتد.
عوامل سقط جنین
بیشتر سقط های رخ داده در سه ماهه اول بارداری است. آن هم به دلایل اختلال کروموزمی یا حاملگی پوچ رخ میدهد. از دیگر عوامل ایجادکننده سقط جنین عفونت رحمی، خطرات محیطی، مشکلات هورمونی، ناهنجاری رحمی، دیابت کنترل نشده و بیماری تیروئید میباشد. اگر خانمی بیش از دو بار سقط جنین داشت باید از نظر ژنتیکی و مشکلات دیگر بررسی شود.
علاوه بر این موارد، سن مادر عامل مهمی برای سقط جنین می باشد. درصد سقط جنین در زنان ۲۰ تا ۳۰ ساله ۱۲ تا ۱۵ درصد می باشد و در سن ۴۰ سالگی به ۲۵ درصد می رسد، یعنی سقط جنین در سنین بالا بیشتر است.
زمانی که با برگه سونوگرافی دردست و گزارش جنین مرده یا بدون ضربان قلب یا جنینی با نقایص کروموزومی مواجه می شوید تازه نگرانی ها بابت چگونگی سقط جنین با دارو ها یا کورتاژ و ساکشن شروع می شود. البته در سالهای گذشته بیشترین روش سقط جنین بصورت کورتاژ بود که عوارض خاص خودش را داشت..امروز با ورود داروی های جدید کار سقط را راحتر کرده است. در بازار ایران به صورت قاچاقی بفروش می رسد که احتمال تقلبی بودن یا تاریخ گذشتگی بهترین راه مصرف ان به صورت شیاف مقعدی هر ۸ساعت میباشد. مکانیسم اثر این داروها ایجاد انقباض رحمی و به طبع دستگاه گوارش میباشد.
برای آشنایی با دیگر عوامل سقط جنین به مقاله علت سقط جنین در دوران بارداری به مراجعه کنید.
جمع بندی
اکثر مطالعات نشانگر وجود خطر برای زنانی است که تنها یک بار سقط انجام می دهند. اما همین مطالعات نشان می دهند زنانی که سقط های مکرر داشته اند، در معرض خطر بیشتری قرار می گیرند. این نکته به ویژه از آنجا قابل تامل است که در بیشتر موارد، سقط ها مکرر می شوند. پس عوارض سقط جنین برای زنان که سقط های مکرر دارند میتواند خطرات جبران ناپذیری داشته باشد. و طی تحقیقی بر روی ۱۴۲۸ زن معلوم شد سقط عمدی جنین به طور مشخص با سطح پایین تر سلامتی بدن ارتباط دارد.