مرابحه چیست؟ (تفاوت مرابحه با فروش اقساطی)

ستاره | سرویس مذهبی – مفهوم مرابحه  و تفاوت مرابحه با فروش اقساطی را در این مطلب برای شما توضیح داده ایم.

 

مرابحه چیست؟

مرابحه یا بهره کاری، معامله ای است که فروشنده قیمت تمام شده کالا را به اطلاع خریدار می رساند و سپس تقاضای مبلغ یا درصدی به عنوان سود می کند.

بیع مرابحه می تواند به صورت نقد یا نسیه منعقد شود که اگر نسیه باشد به طور معمول نرخ سود آن بیشتر می شود.

 

آیت الله خامنه‌ای:

• مرابحه عبارت است از فروختن به اصل مال با زیاده‏ و سود و به طور کلى خرید و فروش کالا به صورت نسیه به قیمتى بیشتر از قیمت نقد، اشکال ندارد و در حکم ربا نیست.

 

آیت الله مکارم شیرازی:

• بیع مرابحه به معامله‌ای اطلاق می‌شود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده آن را گران‌تر از قیمت خرید بفروشد و در مورد فروش نسیه یا اقساط با قیمت بیشتر با توجّه به اینکه معمولاً قیمت در معامله نسیه یا اقساط گرانتر است این کار اشکالى ندارد و ربا محسوب نمى‌شود، ولى لازم است از ابتدا نوع معامله مشخص باشد.

 

آیت الله نوری همدانی:

• در عقد مرابحه لازم است اِخبار به اصل قیمت صحیح باشد و ربح و سود زاید بر اصل نیز معلوم و معین باشد و با حفظ شروط صحت، بلا مانع است.

 

آیت الله هادوی تهرانی:

• اگر کسی، چیزی را به قیمت تمام شده همراه با مقداری سود به دیگری بفروشد، عقد مرابحه و جایز است.

 

 

تفاوت مرابحه با فروش اقساطی

فروش اقساطی معامله ای است که در آن کالا به مشتری تحویل داده می شود و بهای آن بعدا در قالب یک یا چند قسط پرداخت می شود و ممکن است به این لحاظ کمی گران تر از فروش نقدی باشد که البته این امر جایز است.

 

اوراق مرابحه و کاربرد آن

اوراق مرابحه از جمله عقود اسلامی است که در معاملات مورد استفاده قرار می گیرد. این اوراق بهادار نشان دهنده بدهی ناشی از بیع مرابحه می باشد و دارنده اوراق مالک و طلبکار آن دین است. مرابحه یکی از ابزارهای تامین مالی اسلامی در زمینه تولید، سرمایه در گردش واحدهای صنعتی، کشاورزی و معدنی می باشد.

 

صکوک مرابحه چیست؟

مدتی است که متفکران مسلمان، به فکر پر کردن خلأ حاصل از حذف اوراق قرضه، با استفاده از ویژگی های بیع مرابحه، اقدام به طراحی اوراق بهاداری به نام صکوک مرابحه کرده اند که می تواند مکمل خوبی برای بازار پول و سرمایه اسلامی به منظور تامین مالی و ابزار سیاست پولی باشد.

مرابحه از ماده ۹۸ قانون برنامه پنجم توسعه منشا گرفته است. قانونگذار در قانون برنامه پنجم توسعه، به عقود مندرج در فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا، عقود دیگری را با عنوان عقود اسلامی (استصناع، مرابحه، خرید دین) اضافه نموده است و در این قانون قید شده است که آیین‌نامه اجرایی این عقود باید به تصویب هیئت وزیران برسد.

 

شرایط فروشنده در بیع مرابحه

کسی که جنسی را به عنوان بیع مرابحه می فروشد باید به شرایط زیر عمل کند:

• هم فروشنده و هم مشتری باید راس المال (قیمت اصل مال یا ارزش سرمایه) و مقدار سود را در وقت عقد قرارداد بدانند زیرا چنانچه این مورد معلوم نباشد معامله باطل است.

• هرگاه در نتیجه عمل فروشنده و یا دیگری در قیمت کالا افزایشی حاصل شود باید بهای خرید و اجرت آن بیان شود.

• در بیع مرابحه بهتر است که سود معامله به نسبت معینی از راس المال تعیین نشود.

• در قرارداد مرابحه، فروشنده باید قیمت واقعی کالای مورد مبادله را بیان کند و اگر معلوم شود که قیمت بیان شده کمتر از مبلغی بوده که فروشنده اظهار داشته است، خریدار بین رد یا قبول آن به همان مبلغ مختار است.

• اگر کسی کالایی را بفروشد، خریدار می تواند کالای مزبور را پس از قبض و دریافت، به قیمت بالاتر یا کمتر و به صورت نقد یا نسیه خریداری کند ولی پیش از قبض و دریافت کالا این عمل مکروه است.

 

مهمترین اوراق مرابحه

اوراق مرابحه تامین مالی

• در این نوع، بانی برای تامین مالی خود اقدام به انتخاب یا تاسیس موسسه مالی به منظور خاص با عنوان واسط می کند. واسط با انتشار اوراق مرابحه از طریق شرکت تامین سرمایه، وجوه سرمایه گذاران مالی (مردم) را جمع آوری کرده و به وکالت از طرف آنان کالای مورد نیاز بانی را از تولید کننده (فروشنده) به صورت نقد خریداری می کنند و به صورت بیع مرابحه نسیه به قیمت بالاتر به بانی می فروشند. بانی متعهد می شود که در سررسید مشخص، قیمت نسیه کالا را از طریق شرکت تامین سرمایه به دارنده اوراق برساند. دارندگان اوراق می توانند تا سررسید منتظر بمانند و از سود مرابحه استفاده کنند یا قبل از سررسید اوراق خود را در بازار ثانوی به فروش برسانند.

اوراق مرابحه رهنی

• در این روش، بانی (بانک یا شرکت لیزینگ) که دارایی هایی را به صورت مرابحه (فروش اقساطی) رهنی به دولت، بنگاه ها و خانوارها واگذار کرده است، می تواند با تبدیل مطالبات حاصل از تسهیلات مرابحه به اوراق بهادار، منابع خود را تجدید کند. برای این منظور اقدام به تاسیس واسط می کند. واسط با انتشار اوراق مرابحه، وجوه سرمایه گذاران را جمع آوری، سپس به وکالت از طرف آنان، قرض های حاصل از تسهیلات مرابحه را به قیمت تنزیلی از بانی (بانک یا شرکت لیزینگ) خریداری می کند. بانی متعهد می شود که در سررسیدهای مشخص مبلغ اسمی قرض ها را از بدهکاران دریافت کرده و از طریق شرکت تامین سرمایه به دارندگان اوراق برساند. دارندگان اوراق می توانند تا سررسید منتظر بمانند و از سود اوراق استفاده کنند و می توانند قبل از سررسید، اوراق خود را در بازار ثانوی بفروشند.

 

شما می توانید مطلب ربای حلال چیست و ربا بین چه کسانی حلال است؟ را نیز در ستاره بخوانید.

 

منابع: سایت تبیان، اسلام کوئیست و…