آشنایی با خواص سویا و ارزش غذایی آن

ستاره | سرویس خواص شناسی – سویا از حبوبات بسیار پرخاصیت و سودمند بوده و به علت داشتن پروتئين و مواد مغذی در تغذيه انـسان بكـار ميرود. از سویا فراورده‌های جانبی بسیاری نظیر شیر سویا، شیر خشک سویا، پنیر سویا، جوانه سویا، سس سویا و پروتئین گیاهی سویا تهیه میشود که هریک از ارزش غذایی بالا و خواص درمانی بیشماری برخوردار میباشند. جالب است بدانید سويا گذشته از اين كه غذاي كاملي، سرشار از پروتئينها محسوب میشود، هيچ نوع كلسترول مضر و چربي نداشته و جـزء تركيبات اشباع نشده به شمار ميرود از این رو مصرف آن در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بسیار موثر است. در ادامه این مطلب خواص سويا كه از نظر علمي ثابت شده‌اند، گردآوری شده است.

گیاه شناسی سویا

سويا گياهي است يكساله داراي ساقه پرشاخه، برگهاي آن به شکل بيضي، نوك تيز و سبز رنگ ميباشـد. ميـوه سویا، شـبيه دانه لوبيا است كه در هر غلاف آن سه تا پنج دانه جدا از يكديگر وجود دارد. رنگ دانه سويا بر حسب انواع مختلف متفـاوت است و به رنگهاي زرد، سفيد، سياه، خاكستري و خالدار ديده ميشود. اندازه دانه‌های سويا به بزرگي يك نخود بوده، كمي مسطح و تقریبا گرد است.

انواع سویا

سویا بر اساس رنگ آن انواع مختلف داشته، در حـدود ۳۵۰۰ نوع مختلف دارد كه هر كدام آب و هواي مخصوصي را برای رشد ميخواهد. علاوه بر مشابهت در برخی خواص درمانی هر نوع آن نیز، خواص مختص به خود را نیز دارد. دانه‌های سياه سويا بیشتر در طب گياهي مصرف دارند، در صورتیکه از دانه‌های زرد رنگ آن بيشتر براي روغن‌گيري و مصرف خوراکی استفاده ميكنند.

خواص سویا (طبیعت و خواص درمانی)

در طب سنتی طبع لوبیای سویا را مشابه با خواص لوبیا دانسته، بنابراین طبع آن معتدل و بوداده آن کمی گرم است. برخی از مهمترین خواص سویا عبارتند از:

• مصرف سویا به دلیل میزان کلسترول کم برای بیمارن مبتلا به ناراحتی‌های قلبی بسیار مفید بوده، خطر بروز سکته را کاهش میدهد.
• آنتی اکسیدانهای موجود در سویا همانطور که در مورد خواص شیر سویا ذکر شد، باعث محافظت بدن در برابر سرطانها شده، سویا می‌تواند خطر سرطان سینه، پروستات و روده بزرگ و بیماری کولون روده را کاهش دهد. به طور کلی سلامت روده بزرگ؛ تنظیم تخلیه و دفع مواد زائداز مهمترین خواص سویا است.
• از خواص سویا برای زنان کاهش علائم یائسگی نظیر گرگرفتگی است. همچنین برخی تحقیقات بیانگر تاثیر مصرف فرآورده های سویا بر کاهش دردهای دوره‌ای پستان که با سیکل قاعدگی در ارتباط‌اند، داشته است.
• سویا بر پیشگیری از پوکی استخوان به ویژه در زنان بسیار موثر است. یکی از خواص سویا که آن را متمایز نموده است، وجود موادی است که خاصیت شبه استروژن در بدن داشته و شبیه هورمونهای جنسی زنانه در بدن عمل میکند. ایزوفلاوونوییدهایسویابر پایه استروژن‌های گیاهی هستند و در آنبه وفور یافت می‌شوند. از این رو در جلوگیری از پوکی ستخوان در دوران یائسگی موثر هستند.
• مصرفسویابرای زنانمبتلابه تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند به بهبود متابولیسم آنان و سلامت قلب و عروق در این زنان کمک کند.
• خواص سویا در طب چینی شامل خاصیت مدر، ضد سم و تب بر است. همچنین دانه های سویا دارای خاصیت بادشکن نیز میباشد و به سلامت دستگاه گوارش کمک میکند.
• مصرف سویا با رشد تومورها مبارزه میکند.

ارزش غذایی سویا

لوبیای سويا از نظر ويتامين هاي گروه B بسيار غني است و داراي مقداري ويتـامينهـاي K, E, D, C و كمـي كـاروتن ميباشد. سويا همچنين داراي كلروفيل و آنتي بيوتيكي بنام كاناوالين نيز هست. مقدار پروتئين سويا ۵/۱ برابر گوشت گاو ميباشد و منبعي غني از پروتئين است و از آن میتوان به عنوان جایگزین گوشت استفاده نمود.

جدول ارزش غذایی و خواص  سویا

مضرات سویا (موارد احتیاطی و منع مصرف)

1. ســویا و تمام ترکیبات مشــتق شــده از آن حاوی ماده ای به نامفیتواستروژنهستند یعنی ترکیبات گیاهی که مانند هورمون جنســی استروژن در بدن عمل می نمایند. بنابراین توصیه می‌شــود افرادی که سرطان سینه و پروستات دارند و یا سابقه خانوادگی این نوع ســرطانها را دارند از سویا و مشتقات آن در برنامه غذایی خود زیاد اســتفاده نکنند، زیرا ریســک سرطان را به دلیل داشــتن ترکیبات شبه استروژنی خود افزایش می دهند.
2. نتایج مطالعات جدید پژوهشگران نشــان داده، دریافت زیاد سویا و مشتقات آن در مردان باعث بزرگ شــدن سینه‌ها، اختلال در نعوظ و میل جنسی، کاهش تعداد اسپرم و تغییرات روحی و روانی میشود، لذا زیاده‌روی در مصرف آن برای مردان مضر میباشد.