اعمال دهه اول (ده روز اول) ماه ذی الحجه در مفاتیح الجنان

ماه ذی الحجه آخرین ماه از یک سال قمری است و برکات فراوانی برای آن روایت شده است. بزرگان دین اهمیت دهه اول این ماه را از دو دهه دیگر بیشتر می دانند. این ماه یکی از پر برکت‌ترین ماه‌ها در تقویم قمری نیست و نباید به راحتی از آن عبور کرد. در این ماه مناسبت‌های بزرگی همچون ازدواج حضرت علی و فاطمه (اول ذی الحجه) روز عرفه (نهم ذی الحجه) عید قربان (دهم ذی الحجه) عید غدیر (هجدهم ذی الحجه) و … قرار گرفته است.

اعمال مشترک دهه اول ماه ذی الحجه

دعای حضرت عیسی (ع)

در هر روز از دهه اول ماه ذی الحجه پنج دعایى را كه به نقل از امام باقر (ع) حضرت جبرئیل براى حضرت عیسى (ع) از جانب خداوند هدیه آورده است را بخوانید‏:

۱. اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ
۲. اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لاشَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَهً وَ لا وَلَداً
۳. اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ
۴. اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیی وَ یُمیتُ، وَ هُوَ حَیٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ
۵. حَسْبِیَ اللهُ وَ کَفی، سَمِعَ اللهُ لِمَنْ دَعا، لَیْسَ وَرآءَ اللهِ مُنْتَهی،اَشْهَدُللهِِ بِما دَعا، وَ اَنَّهُ بَریءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ، وَ اَنَّ لِلّهِ الاْخِرَهَ وَ الاُْولی

حضرت عیسى (ع) براى خواندن هر یك از این پنج دعا ثواب بسیارى نقل كرده است. علامه مجلسى فرموده اگر كسى هر روز هر یك از این دعاها را ده مرتبه بخواند عمل به روایت كرده باشد و اگر هر روز هر یك را صد مرتبه بخواند بهتر خواهد بود.

نماز دهه اول ماه ذی الحجه

امام صادق (ع) می فرماید: پدرم امام باقر (ع) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذی الحجه، هر شب میان نماز مغرب و عشا دو رکعت نماز دهه اول ماه ذی الحجه را ترک مکن.

روزه

همچنین در روایتی از امام موسی کاظم (ع) نقل شده است که هر کس ۹ روز اول ذی الحجه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را برای او می نویسد.

دعای امام صادق (ع)

ابوحمزه ثمالی از امام صادق (ع) نقل کرده است که آن حضرت، از روز اوّل تا عصر روز عرفه، پس از نماز صبح و قبل از نماز مغرب این دعا را می خواند: 

اللَّهُمَّ هَذِهِ الْأَیَّامُ الَّتِی فَضَّلْتَهَا عَلَی الْأَیَّامِ وَ شَرَّفْتَهَا قَدْ بَلَّغْتَنِیهَا بِمَنِّکَ وَ رَحْمَتِکَ

❆❆❆

فَأَنْزِلْ عَلَیْنَا مِنْ بَرَکَاتِکَ وَ أَوْسِعْ عَلَیْنَا فِیهَا مِنْ نَعْمَائِکَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ

❆❆❆

أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَهْدِیَنَا فِیهَا لِسَبِیلِ الْهُدَی وَ الْعَفَافِ

❆❆❆

وَ الْغِنَی وَ الْعَمَلِ فِیهَا بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَی اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوَی

❆❆❆

وَ یَا سَامِعَ کُلِّ نَجْوَی وَ یَا شَاهِدَ کُلِّ مَلَإٍ وَ یَا عَالِمَ کُلِّ خَفِیَّهٍ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی

❆❆❆

مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَکْشِفَ عَنَّا فِیهَا الْبَلاءَ وَ تَسْتَجِیبَ لَنَا فِیهَا الدُّعَاءَ وَ تُقَوِّیَنَا

❆❆❆

فِیهَا وَ تُعِینَنَا وَ تُوَفِّقَنَا فِیهَا لِمَا تُحِبُّ رَبَّنَا وَ تَرْضَی وَ عَلَی مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا مِنْ

❆❆❆

طَاعَتِکَ وَ طَاعَهِ رَسُولِکَ وَ أَهْلِ وِلایَتِکَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

❆❆❆

أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَهَبَ لَنَا فِیهَا الرِّضَا إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ

❆❆❆

وَ لا تَحْرِمْنَا خَیْرَ مَا تُنْزِلُ فِیهَا مِنَ السَّمَاءِ وَ طَهِّرْنَا مِنَ الذُّنُوبِ یَا عَلامَ الْغُیُوبِ

❆❆❆

وَ أَوْجِبْ لَنَا فِیهَا دَارَ الْخُلُودِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لا تَتْرُکْ لَنَا

❆❆❆

فِیهَا ذَنْبا إِلا غَفَرْتَهُ وَ لا هَمّا إِلا فَرَّجْتَهُ وَ لا دَیْنا إِلا قَضَیْتَهُ وَ لا غَائِبا إِلا أَدَّیْتَهُ

❆❆❆

وَ لا حَاجَهً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ إِلا سَهَّلْتَهَا وَ یَسَّرْتَهَا إِنَّکَ عَلَی کُلِّ

❆❆❆

شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ یَا عَالِمَ الْخَفِیَّاتِ یَا رَاحِمَ الْعَبَرَاتِ یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ یَا رَبَّ الْأَرَضِینَ

❆❆❆

وَ السَّمَاوَاتِ یَا مَنْ لا تَتَشَابَهُ عَلَیْهِ الْأَصْوَاتُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنَا

❆❆❆

فِیهَا مِنْ عُتَقَائِکَ وَ طُلَقَائِکَ مِنَ النَّارِ وَ الْفَائِزِینَ بِجَنَّتِکَ وَ النَّاجِینَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

❆❆❆

وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ

تهلیلات امام علی (ع)

در هر روز از این دهه، این تهلیلات [لا اله إلاّ اللّه ها] را که از امیرمؤمنان (ع) نقل شده است بخوانید. اگر بتوانید روزی ده مرتبه بخوانید بهتر است:

 

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الّلَیالی وَ الدُّهُورِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ

❆❆❆

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ رَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَ الشَّجَرِ

❆❆❆

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَ الْوَبَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَ الْمَدَرِ

❆❆❆

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ

❆❆❆

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ فِی اللَّیْلِ اِذا عَسْعَسَ، وَ الصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ

❆❆❆

لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِی الْبَراری وَ الصُّخُـورِ

❆❆❆

لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ مِـنَ الْیَـوْمِ اِلـی یَـوْمِ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ

اعمال دیگر روزهای ذی الحجه

روز اول ماه

روز اول ماه ذی‌ الحجه، روزی است که حضرت ابراهیم(ع) به دنیا آمده؛ لذا اگر کسی آن روز را روزه بگیرد، روزه او کفاره شصت سال گناه خواهد بود». امام کاظم(ع) فرمود: «کسی که این روز را روزه بگیرد، خدا ثواب شصت سال روزه را برایش می‌نویسد». همچنین در سخنی دیگر فرمود: «هر کس روز اول از دهه اول ذی‌ الحجه را روزه بگیرد، خدا برایش ثواب روزه هشتاد ماه، خواهد نوشت».

مرحوم شیخ طوسی نیز بیان کرده است: مستحب است در این روز، نماز حضرت فاطمه(س) را بخواند و این نماز چهار رکعت است (هر دو رکعت به یک سلام) و همانند نماز حضرت امیرالمومنین (ع) است؛ در هر رکعت، یک مرتبه سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره قل هو الله را بخواند و بعد از سلام تسبیح حضرت فاطمه (س) را بگوید.، آنگاه این دعا را بخواند: ˈسبحان ذی العز الشامخ المنیف، سبحان ذی الجلال الباذخ العظیم، سبحان ذی الملک الفاخر القدیم، سبحان من یری اثر النمله فی الصفا، سبحان من یری وقع الطیر فی الهواء، سبحان من هو هکذا و لا هکذا غیره.ˈ

منزه است خدای صاحب عزت بلند و والا منزه است صاحب شوکت مرتفع و بزرگ، منزه است صاحب فرمانروایی گرانمایه و دیرینه منزه است آن کس که بیند جای پای مور را بر روی سنگ خارا، منزه است آن کس که بیند رد عبور پرنده را در هوا منزه است آن کس که فقط او چنین است و جز او چنین نیست.

همچنین نقل شده است که نیم ساعت قبل از ظهر، دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت، یک مرتبه سوره حمد و ده مرتبه سوره قل هو الله و ده مرتبه آیه الکرسی و ده مرتبه سوره انا انزلناه را بخواند.

روز هشتم ماه

روز هشتم ذی الحجه روز ترویه است. (اولین روزی که حضرت ابراهیم در خواب دید که فرزندش را قربانی می کند و آنروز را تماما در اندیشه (ترویه) بود که آیا این رویای صادقه بوده یا خیر؟)

ترویه یعنی ذخیره کردن آب، در این روز زئران خانه خدا از مکه به منی رهسپار شده تا شب را در آنجا گذرانده و صبح روز بعد خود را برای عرفات آماده کنند.

ترویه به معنای ذخیره کردن آب است و چون در این روز حجاج باید برای توقف در عرفات و بیتوته در مشعرالحرام و انجام اعمال خاص منی، به فکر ذخیره آب می بودند، به آن (یوم الترویه) گفته می‌شود.

چون در گذشته در صحرای عرفات آب نبود، در این روز برای آب دادن به حجاج از مکه آب ‌می بردند، از این رو به این روز روز “آب‌ رسانی” می گویند.

در این روز حجاج با نیت تمتع، از مکه به منی محرم می شوند، شب را در آنجا به سر می بردند و صبح خود را به عرفات می رسانند. این روز مقدمه ای برای انجام مراسم روز عرفه است.

این نام از حج ابراهیم (علیه السلام) و اسماعیل (علیه السلام) به یادگار مانده است، چرا که جبرئیل به آنها توصیه کرد برای عرفات، مشعر و منا با خود آب بردارند. همچنین در این روز کاروان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) در حجة الوداع از مکه خارج و از راه منی به سوی عرفات رهسپار شدند.

این روز، از روزهای مهم ذیحجه است و بر اساس روایتی از امام جعفر صادق (علیه السلام) روزه گرفتن در آن، کفاره شصت سال آدمی است.

اعمال این روز

۱- روزه

محمدبن ابی عمیر از یکی از یارانش از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: روزه روز ترویه کفاره گناهان یک سال و روزه روز عرفه کفاره گناهان دو سال است.

۲- غسل

محدث قمی در مفاتیح الجنان روزه این روز را برابر با کفاره شصت سال برشمرده است و آورده است که شیخ شهید غسل این روز را مستحب دانسته است.

در این روز امام حسین (علیه السلام) نامه ای به کوفه برای مسلم بن عقیل فرستاد با این مضمون که:

«بسم الله الرحمن الرحیم؛ از طرف حسین بن علی بسوی برادران مؤمن و مسلمان؛

سلام علیکم

…. من روز سه شنبه هشتم ماه ذیحجه که روز ترویه است از مکه معظمه بسوی شما حرکت نموده ام. موقعی که فرستاده من بر شما وارد شد در کار خود شتاب کنید و کوشا باشید زیرا من در همین روزها نزد شما خواهم آمد.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته»

مورخین خروج امام حسین (علیه السلام) از مکه به سمت کوفه را هشتم ذیحجه یعنی روز ترویه نگاشته اند.

وقایع ماه ذی الحجه

• ازدواج حضرت فاطمه با امیرالمومنین علی (ع)، روز ششم ذیحجه سال دوم
• شهادت امام محمدباقر(ع) ، روز هفتم ذیحجه سال ۱۱۴ قمری
• ترویه و کوچ حاجیان از مکه
• شهادت مسلم بن عقیل در سال ۵۹ قمری
• انتصاب امیرالمومنین علی (ع) به جانشینی پیامبر (ص) و عید سعید غدیر، روز هجدهم سال دهم
• قتل عثمان بن عفان خلیفه سوم، روز هجدهم سال ۳۵
• مباهله پیامبر (ص)، روز بیست و چهارم
• بیعت مردم با امام علی (ع) و تصدی خلافت ظاهری امام ، روز بیست و پنجم ذیحجه سال ۳۵ قمری
• روز نهم این ماه عرفه و روز دهم نیز روز عید قربان است.

از اینکه با مجموعه دعای دهه اول ماه ذی الحجه همراه ما بودید بسیار سپاسگزاریم. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و دیگر کاربران ستاره به اشتراک گذارید.