مسجد نصیرالملک شیراز، شاهکار معماری ایرانی

شبستان های مسجد نصیرالملک

در صحن بزرگ این مسجد دو شبستان دیده می شود. شبستان غربی آن که پوششی آجری دارد، از همه نظر بیشتر مورد توجه است و دارای هفت درب چوبی بزرگ مزین به شیشه های رنگی و دوازده ستون سنگی یک پارچه با شیارهای مارپیچ در دو ردیف ۶ تایی به نیت ۱۲ امام است و کف آن با کاشی‌های فیروزه‌ای و سقف آن با نقش گل و بوته و آیات قرآنی مزین گشته است.

 

این شبستان در واقع شبستان تابستانه محسوب می‌شود. شبستان شرقی که به زیبایی شبستان غربی نیست، شبستان زمستانه به حساب می‌آید. این شبستان دارای هفت ستون بدون طرح و ساده است و در یک ردیف در وسط قرار گرفته‌اند. در جلوی شبستان شرقی، ایوانی قرار گرفته که با هشت طاق نما از حیاط مجزا گشته است. در این شبستان دربی وجود دارد که به یک چاه آب گشوده می‌شود. همچنین در این مکان یک حوضچه و یک دالان نیز موجود است. هر دو شبستان بر خلاف معمول به خاطر جهت گیری ساختمان قبله در امتداد محور قبله واقع شده‌اند. در دالان شمالی سنگ نوشته‌ای وجود دارد که شعر زیر از سعدی بر روی آن حک شده است:

غرض نقشی است کز ما باز ماندکه هستی را نمی‌بینم بقایی

مگر صاحبدلی روزی به رحمت          کند در حق استادان دعایی

در ضلع شمالی مسجد نصیر الملک، طاق بلندی مشهور به طاق مروارید قرار دارد که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشی کاری هفت رنگ شده است و بر روی آن آیات قرآنی نوشته شده است و در دو طرف این طاق نما دو طاق کوچکتر نیز وجود دارد. در سمت جنوب نیز طاقی وجود دارد که ارتفاعش کمتر از طاق مروارید است و تمام سطح بیرونی و داخلی آن کاشی‌ کاری شده و سقف آن نیز مانند طاق شمالی مقرنس‌کاری گشته است. بر روی آن نیز دو گلدسته وجود دارد که در ورودی این دو گلدسته دو طاق نمای کوچکتر در دو طرف طاق اصلی وجود دارد. این مسجد در سال ۱۳۵۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.