آشنایی با ۱۰ مسجد معروف اصفهان

ستاره | سرویس گردشگری – اسلام شیعه به عنوان بخش اصلی کیش مردمان شهر  اصفهان است و علاوه بر آن، ارامنه، یهودیان و زرتشتیان و سایر اقلیتهای مذهبی نیز در شهر زندگی می‌کنند. بیش از ۵۳ مسجد در سراسر شهرستان اصفهان طی سالیان دراز ساخته شده‌اند. در این مطلب تنها ۱۰ مسجد معروف اصفهان را که بیشترین بازدید کننده داشته‌ را به شما معرفی خواهیم کرد.

۱. مسجد جامع

مسجد جامع اصفهان از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسیعی را به ابعاد ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان می‌دهد و امروز شامل قسمت‌های مختلفی است از قبیل گنبد نظام‌الملک، گنبد تاج‌الملک، حیاط چهار ایوانی و شبستان‌های گرد آن، مدرسه مظفری، محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ای خاص هستند.

بنا بر شواهد تاریخی، مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه‌های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری در یهودیه بنا کرده بودند. مسجد اولی بر خرابه‌های ابنیه‌ای مربوط به اواخر دوره ساسانی برپا شده بود.

تصویری قدیمی از مسجد جامع اصفهان

۲. مسجد حکیم

مسجد حکیم یا مسجد جورجیر از مساجد چهارایوانی مربوط به پایان دوره صفوی در منطقه قدیمی باب‌الدشت اصفهان در انتهای بازار رنگرزان جای گرفته است. این مسجد و در دورهٔ شاه عباس دوم به دست پزشک او حکیم محمد داوود در محل ویرانه‌های مسجد جامع دیلمی جورجیر یا مسجد صاحب اسماعیل بن عباد از قرن چهارم هجری بنا شده است.

کتیبه‌های سردرها و ایوانهای داخل این مسجد به سالهای ۱۰۶۷ تا ۱۰۷۳ هجری قمری مورخ است و آنها را محمدرضا امامی خوشنویس معروف عصر صفویه نوشته است. سردر مسجد جوجیر در شمال غربی این مسجد قرار دارد. مسجد دیلمی جورجیر «مسجد جامع صغیر» نام داشته و در نیمهٔ دوم قرن چهارم هجری مسجدی زیبا و باشکوه بوده است.

ستون‌های درون مسجد حکیم اصفهان

۳. مسجد شعیا

مسجدشعیا و امامزاده اسماعیل مربوط به دوره سلجوقیان است و در اصفهان، میدان امام علی، خیابان هاتف واقع شده است. مقبره شیعا در زمان خلافت امام علی تبدیل به مسجدی شد که جامع خوشینان و بعدها مسجد شیعا نام گرفت. این مسجد اولین مسجد شهر اصفهان بوده است.

ساختمان اصلی بنا را را به دوران قبل از اسلام نسبت می‌دهند، اما مناره و قسمتی از ساختمان کنونی متعلق به دوران سلجوقی است. آثاری از دوران صفوی مانند ساختمان بقعه، رواق و صحن بعداً به بنای سلجوقی اضافه شده است.کتیبه سر در رواق بقعه به خط ثلث سفید با کاشی معرق بر زمینه لاجوردی به خط محمدرضا امامی است.

تاریخ این کتیبه ۱۰۴۱ هجری قمری است که در زمان شاه صفی جانشین شاه عباس اول نوشته شده و درآن به نام این شاه اشاره شده است. در بالای در چوبی بقعه کتیبه دیگری وجود دارد که به خط ثلث است و تعمیرات بنا در زمان شاه سلطان حسین را ذکر کرده است. در اطراف بقعه نیز اشعاری به خط نستعلیق بر زمینه لاجوردی به قلم محمد صالح اصفهانی گچبری شده و طی اشعاری تاریخ ۱۱۱۱ هجری را بیان می‌دارد.

مسجد شعیا در اصفهان

۴. مسجد جارچی

مسجد جارچی مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان عبدالرزاق، خیابان حکیم، کوچه باغ قلندرها، بازار گلشن واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شمارهٔ ثبت ۲۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جارچی در اصفهان

۵. مسجد لنبان

مسجد لنبان یکی از آثار دوره صفوی در اصفهان است که در محله قدیمی لنبان واقع شده است. این مسجد در زمان شاه سلیمان صفوی بر خرابه‌های مسجدی بنا شده که در قرن هشتم احداث شده بود. گنبدی زیبای مسجد همراه با مناره‌ای کوتاه زیباترین منظره مسجد است. در بالای مناره جایگاهی برای اقامه اذان طراحی شده و بر روی بدنه آن نام محمد صلی الله علیه و اله، علی علیه السلام و دیگر ائمه علیهم السلام نقش بسته است.

گنبد فیروزه‌ای مسجد مانند فرشی با طرح‌های اسلیمی و گل بوته‌هایی زیبا به رنگ سفید و خاکی رنگ تزئین شده است. این مسجد دارای دو کتیبه به خط ثلث سفید بر زمینه‌ای لاجوردی و اثر محمدرضا امامی از خطاطان برجسته است. در ضلع شرقی مسجد لنبان سقاخانه‌ای قرار دارد با چهار ستون سنگی و چهار سنگاب که دوتا گرد و دوتای آن چهار گوش بوده است و اکنون هر چهار سنگاب توسط میراث فرهنگی ضبط شده است. در حیاط این مسجد دو چنار کهن‌سال وجود دارد و مادی نیاصرم از وسط حیاط آن عبور می‌کند. در زیر تالار بزرگ مسجد، نهر آبی جریان دارد و سردابه‌ای بنا شده است.

منبر مسجد، معروف به منبر صاحب الزمان، مورخ ۱۱۱۴هـ. ق از نفیس‌ترین منبرهای عهد صفوی است. تا قرن ۱۱ جنب مسجد گورستانی قرار داشته است که قبور بزرگانی همچون میرزا ابوتراب خوشنویس، امیر نظام الدین خوشنویس فرزند ابوتراب، صائن الدین علی بن صدرالدین محمد بن افضل؛ معروف به ان ترکه، حکیم و فیلسوف اصفهانی که در سال ۸۳۵ قمری در گذشته است و همراه با نامداران دیگر در این محل مدفون بوده‌اند که از خاندان معروف تیمور و صفوی بوده و متأسفانه امروزه هیچ اثری از آن برجا نمانده و اطراف مسجد همه ساختمان سازی شده است.

گنبد مسجد لنبان

۶. مسجد قطبیه

مسجد قطبیه (حسینیه خلجا) مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان طالقانی، نرسیده به چهارراه شهید حجاریان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ملااسدالله فرادنبه‌ای و محمدباقر فشارکی از افراد مشهور اصفهانی بودند که در این مسجد امامت کردند. سر در مسجد قطبیه مربوط به سدهٔ ۱۰ ه‍.ق است و در اصفهان، کاخ گنجینه چهل ستون واقع شده و به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حیاط مسجد قطبیه اصفهان

۷. مسجد خیاط‌ها

مسجد خیاط‌ها مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان جمال الدین عبدالرزاق، بازار خیاطها واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نمایی از مسجد خیاط‌ها در اصفهان

۸. مسجد سید

مسجد سید، یکی از مساجد اصفهان است که در طی دوران قاجاریه ساخته شد و از مساجد اصلی این شهر به‌شمار می‌رود. این بنا در سده ۱۳ هجری (محمد شاه قاجار) توسط محمدباقر شفتی در مساحت ۸۰۷۵ متر مربع ساخته شد. این مسجد که بنایی نیمه‌کاره است، دارای چهار در اصلی، دو چهل‌ستون، دو شبستان بزرگ، یک گنبد، سه ایوان و بیش از ۴۵ حجره است، اما مناره ندارد همچنین درون شبستان‌های آن نیز کاشی کاری نشده‌است.

مسجد سید اصفهان

۹. مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف‌الله (ساخته شده در ۱۶۰۲ – ۱۶۱۹ میلادی) یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده شهر اصفهان است و مجموعه تاریخی میدان نقش جهان است که در دوران صفوی ساخته شده است. این مسجد شاهکاری از معماری و کاشی‌کاری قرن یازدهم هجری است که توسط استاد محمدرضا اصفهانی از معماران نامدار آن دوره ساخته شده‌است. مسجد شیخ لطف‌الله به فرمان شاه عباس اول در مدت هجده سال بنا شده و در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی‌قاپو و در همسایگی مسجد شاه واقع شده است. این مکان مذهبی برای تجلیل شیخ لطف‌الله میسی بنا گردیده و سالانه گردشگران زیادی را جذب خود می‌کند.

تصویری از روبروی مسجد شیخ لطف الله

۱۰. مسجد دشتی

مسجد دشتی یکی از نامدارترین سازه‌های دورهٔ ایلخانی است. امروزه در مسجد هیچ کتیبه‌ای که تاریخ دقیق بنا یا نام سازندهٔ آن را مشخص کند وجود ندارد. تا شصت سال پیش در کنار مسجد مناره‌ای مربوط به دورهٔ سلجوقی وجود داشت، ولی روستاییان ناحیه این مناره را کاملاً ویران کرده و آجرهای آن را در فعالیت‌های عمرانی روستا به کار بردند.

این مسجد مربوط به سدهٔ هشتم ه‍.ق است و در روستای براآن در ۱۸ کیلومتری اصفهان جای گرفته است. مسجد جامع دشتی به دلیل دارا بودن گنبد بسیار بزرگ آجری دوره ایلخانیان در میان بناهای مهم و نامدار این دوران است و با نام گنبد مسجد دشتی نیز شناخته می‌شود. در این مسجد نوشته‌ای که زمان قطعی ساخت آن را یاد کرده باشد، دیده نمی‌شود. در پیرامون این مسجد برماندهایی از ساختمانهای دیگری به چشم می‌خورد که امروز وجود ندارد.

مسجد دشتی در اصفهان

پیشنهاد ستاره