پنیر از قدیمی ترین فرآورده های جانبی شیر است که مصرف آن به ویژه در وعده صبحانه در میان ایرانیان از قدمت طولانی برخوردار است. پنیر، فرآورده اي است متشكل از چربي و پروتئين شير به همـراه كلسيم و فسفري كه به صور مختلـف بـا پـروتئين شـير تركيـب شده اند.
همچنین پنير علاوه بر چربي، پروتئين و كلسيم و فسفري كه با پروتئين تركيب شده داراي مقادير كمي از كليه اجزاي تشكيل دهنده شير، نظير گلوسيدها، نمكهاي معدني محلول، مواد ازتـه غيرپروتئيني و غيره است و بعضي از اين مواد با اينكـه مقدارشـان نسبت به محتوای موجود در شیر كمتر است، بر خصوصيات پنير تاثیر گزارند.
خواص پنیر تنها به ارزش غذایی آن بسنده نشده، از خواص درمانی بسیار برای سلامت و رشد برخوردار است. مصرف پنیر کم چرب و کم نمک میزان ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد.
به طور کلی خواص پنیر و مصرف آن میتواند باعث محافظت از فرد در مقابل ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان، دیابت، پوکی استخوان، خرابی دندانها، ریزش موی سر و چین و چروک پوستی شود. در ادامه این مطلب با خواص پنیر، انواع و ارزش غذایی آن آشنا شوید.
اگر اهل آشپزی و تهیه مواد غذایی در خانه هستید، یا طرز تهیه انواع پنیر خانگی همراه ما باشید.
انواع پنیر
پنیر از پرطرفدارترین و پرمصرف ترین محصولات غذایی جهان است که با انواع شیر و با روشهای مختلف میتوان آن راتهیه نمود. یکی از راههای طبقه بندی انواع پنیر، گروه بندی آن براساس میزان سفتی پنیر است و شامل انواع زیر میگردد:
- پنیر خشک: این نوع پنیر بسیار سفت و خشک بوده یکی از انواع آن پنیر پارمزان است.
- پنیر نیمه خشک: بسیاری از انواع پنیر در این دسته قرار میگیرند و شامل انواع چدار و فتا میشود.
- پنیر نرم یا نیمه نرم: پنیرموتزارلا، کممبر و انواع محلی از مهمترین اعضای این خانواده هستند و هم به صورت همراه با غذا و هم به تنهایی قابل مصرف است.
- پنیر خیلی نرم: ماسکارپونه، پنـیر خامه ای، ریکوتا و کاتج چیز پنـیرهای مشهور این گروه هستند.
خواص پنیر (طبیعت و خواص درمانی)
طبع پنیر تازه سرد و تر بوده و هرچه پنیر کهنه تر باشد طبع آن گرمتر میگردد. برخی از مهمترین خواص پنیر و فواید مصرف آن شامل موارد زیر میباشد:
- انواع پنیر، سرشار از پروتئین و کلسیم است و مقادیر زیادی هم فسفر دارد. همچنین حاوی بسیاری از مواد موجود در گوشت است. بنابرانی غذایی بسیار مقوی و مغذی برای همه گروههای سنی به ویژه کودکان و نوجوانان در حال رشد و زنان باردار محسوب میگردد.
- از خواص پنیر افزایش حفظ و سلامت دندانها است. پنیر به دلیل میزان بالای کلسیم موجود در آن برای سلامت دندانها مفید است. همچنین دارای خاصیت ضد میکروبی در حفره دهان بوده و مانع از اسیدی شده بزاق دهان و در نتیجه تشدید پوسیدگی دندانها میگردد.
- مصرف پنیر جایگزین بسیار مناسبی برای شیر بوده، به ویژه برای افرادی که حساسیت به لاکتوز داشته و نمی توانند شیر مصرف کنند.
- مصرف پنیر هنگام شب و قبل از خواب به داشتن خواب راحت و آرام کمک میکند.
- پنیر غنی از کلسیم، فسفر و سایر عناصر غذایی است، همچنین بهترین نسبت کلسیم به فسفر که برای سلامت استخونها نیاز است در پنیر و شیر یافت میشود، از این رو یکی از مهمترین خواص پنیر افزایش سلامت و استحکام استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان میباشد.
- مواد مغذی موجود در شیر و پنیر از جمله کلسیم و منیزیم خطر مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع ۲ را کاهش می دهند.
- پنیر دارای چربی طبیعی بوده و لذا کمک به کاهش وزن و تناسب اندام از خواص پنیر و فواید مصرف آن است.
مضرات پنیر (توصیه های پزشکی و موارد احتیاطی)
- پنیر حاوی نوعی ماده به نام تیرامین است که تجمع زیاد آن در مغز باعث کندی ذهن میگردد. در حالت طبیعی آنزیمهای موجود در بدن قادر به تجزیه این ماده هستند ولی درصورت زیاده روی در مصرف پنیر، آنزیمها نمیتوانند چنان که باید آن را بشکند، به همین دلیل است که متخصصان تغذیه توصیه میکنند از مصرف پنیر به تنهایی اجتناب نموده، آن را همراه با نان و گردو مصرف کنید.
- استفاده از پنیرهای شور و با چربی زیاد برای بیماران قلبی عروقی و مبتلا به فشار خون بالا مضر است.
- زیاده روی در مصرف پنیر برای مبتلایان به ورم کبد و کیسه صفرا توصیه نمیشود.
- توصیه میشود از پنیر تازه به دلیل احتمال ابتلا به بیماری تب مالت خودداری شود.