برج طغرل کجاست؟!

برج طغرل یکی از شاهكار نجوم و هنر معماری ایران به شمار می‌آید که در شرق آرامگاه ابن بابویه در خیابان ابن بابویه شهر ری، تهران واقع شده‌است.

ستاره | سرویس گردشگری – «ری» در دوره ایران اسلامی، عروس شهرهای اسلام نامیده شده است. از هزاران هزار اثر و نشانه بر جای و برپای یاسپرده شده در دل این خاک پاک،که تک تک آنها گویای پویایی انسان ایرانی است، یکی برج طغرل است. این شاهکار دوران گذشته در حاشیه شهر تهران در منطقه «ابن باویه» شهر ري در میان انبوهي از سازههاي زمان سر به فلک کشیده شکوه خود را پس از ۷۰۰ اندي سال که از قدمت آن گذشته حفظ نموده است. برجي به بلنداي تاریخ و شکوه و تمدن ایران زمین. 

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

موقعیت جغرافیایی برج طغرل

 

چه کسی (کسانی) در برج طغرل آرمیده‌اند؟

گروهی این بنای تاریخی شهرتهران را مدفن سلطان طغرل بیک سلجوقی، همان حاکم مهاجم خوانده اند که جذب در فرهنگ آن زمان ایران، حضورش موجب آبادانی آن نقطه از شهر تاریخی شد. گروهي که معتقدند برج تاریخی طغرل مدفن سلطان طغرل بیک سلجوقی است به مجمل التواریخ از آثار تاریخی قرن ششم هجری و همچنین نوشته های «فارق سومر»، مورخ ترک استناد میکنند. این بنا نیز بر اساس همین باور برج طغرل نامیده مي شود. طغرل بیک در سال ۴۴۵ هجری دربازگشت ازبغداد دچار بیماری خون دماغ شد و او را برای مداوا به روستای تجرش یا همان تجریش امروزی بردند که درمان افاقه نکرد و در همان روستای قدیمی تهران جان باخت. میگویند طغرل را به ری بازگرداندند و او در سردابه برج دفن شد.

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

درب ورودی برج طغرل در شهر ری

 

برخی دیگر میگویند سلطان طغرل بیک سلجوقی نه،که خلیل سلطان ازفرزندان تیمورلنگ وهمسر او شادالملک در سردابه برج دفن شده اند. اما سیدمحمد محیط طباطبایی، استاد ادبیات و فرهنگ ایران که خود از غنودگان در جوار این برج تاریخی است، با استناد به تحقیقات زیادی که بر بنای برج طغرل و شخصیت آرمیده در آن داشته معتقد بوده است هیچیک از نظریه پردازان درخصوص برج و شخصیت دفن شده در آن درست نمیگویند. استاد محمد محیط طباطبایی نوشت که برج در نزدیکی گورستان تاریخی ابن بابویه تهران مدفن «ابواسحاق ابراهیم بن احمد بن اسماعیل» از دانشمندان مسلمان قرن سوم هجری مشهور به «ابراهیم خواص» است.

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

تصویری قدیمی از برج طغرل

 

معماری برج طغرل

این بنا با مساحتی بالغ بر ۴۸ متر مربع و ارتفاعی در حدود ۲۰ متر و با اسكلتی خشتی و آجری به صورت استوانه‌ای افراشته خودنمائی می‌كند كه نمای داخلی آن به صورت استوانه گون و نمای بیرونی آن بصورت مشلع تزئین یافته است كه از ۲۴ كنگره با زوایه‌های حاده تشكیل شده است.

در ضلع شمالی و جنوبی برج دو سر در با معماری طرح رازی ساخته شده است و تقریباً تا ارتفاع چهارمتری برج دیوارها به صورت توپ تا قطر دیوارهای حدود ۱.۵ متر تشكیل شده و دیوارهای بالای ارتفاع چهارمتر به صورت تو خالی طراحی شده و وسط آن پلیكانی وجود دارد كه درب آن در همان ارتفاع در ضلع شمالی بنا خودنمائی می‌كند كه رابطی بین قسمتهای تحتانی و فوقانی برج می‌باشد دربها و قوسهای رازی كه فشار فوق‌العاده‌ای را تحمل می‌كند و تو خالی بودن دیوارهای فوقانی به استحكام بنا كمك كرده و جنس خشت به كار رفته در برج كه از زاج و خاك و سفیده تخم مرغ است بر استحكام آن می‌افزاید.

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

نمایی از داخل مجموعه برج طغرل

 

نکات جالب درباره برج طغرل

  • قدمت برج و پا برجا بودن این برج در طی ۷۰۰ سال كه از ساخت آن می‌گذرد با توجه به وقوع زلزله‌های سهمگین در ناحیه نشان از پی مستحكم و عمیق این بنا دارد. پی سازنده این برج در كف آن در كناره‌های دیوارها كانالهای گذر هوا را تعبیه كرده‌ كه این كانالها مانع از رطوبت دیوارها و از بین بردن خرابیهای ناشی از آن می‌شود و دیوارهای برج طوری طراحی شده كه موجب طنین صدا در درون بنا می‌شود.

  • اگر واعظی یا خواننده‌ای در وسط برج خطبه‌ای ایراد كند و یا تصنیفی را بسراید صدای آن در همه برج طنین انداز می‌شود و به صورت اكو وار به سمع همه می‌رسد. كه البته وجود سقفی مخروطی كه بر فراز دیوارهای برج قرار داشته كه هم اكنون اثری از آن بر جای نیست شاید به این فناوری اكستیكی جلوه‌ای دیگر می‌داده است.

  • این برج استفاده در شبهای تار با استفاده از روشن كردن آتش بر باروی بلند آن برای راهنمای مسافران جاده ابریشم كه از جانب خراسان به جانب ری می‌آمدند بوده و در روز احتیاجات گاهشماری مردم را مرتفع نموده است. بنا به گفته فرزانه اندیشمند استاد منوچهر آرین پژوهشگر خراسانی عرصه تاریخ علم كشور در مقاله نگاه دیگری به برجها اطلاق واژه برج به این بنا و بناهای مشابه از آنجا كه برج به منازل عبور حركت سالانه خورشید در دائره‌البروج گفته می‌شود حكایت از این مطلب دارد كه گذشتگان از این روی سایه‌های این ابنیه و دریچه‌های گذر نور خورشید كه در روی آنها تعبیه شده پی به برجی كه خورشید در آن غوطه ور می‌باشد می‌بردند زیرا كه در هر برجی خورشید ارتفاع خاصی در آسمان نسبت به افق و میل خاصی نسبت به جهات جغرافیایی مناطق دارد لاجرم سایه‌ها و طرز تابش آن متفاوت خواهد بود كه از این تغییرات می‌توان در تعیین روزها و برج‌ها بهره‌ برد و این فناوری به كار رفته در این ساختمانهاست كه كلمة برج را زیبنده نام آن كرده است.

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

نمایی از محیط اطراف برج

 

  • برج طغرل علاوه بر این ویژگی فوق‌العاده، ویژگی منحصر به فرد دیگری در خود نهفته دارد كه سرود زیبای اندیشه استاد سازنده خود را جلوه‌گر می‌كند و آن ساعت آفتابی منحصر به فردی است كه در دل كنگره‌های آن پنهان دارد. كه شاید مورد مشابه آن در تاریخ علم كمتر یافت می‌شود. همان طور كه ذكر شد حول این برحج از نمای بیرونی ۲۴ كنگره با زاویة حاده جلوه‌گر شده كه اگر در روبروی درگاه آن بایستید گویی شیری با دهانی باز به شما می‌نگرد. در دقت در این بنا از آنجا كه این كنگره‌ها درو تا دور این اثر را فرا گرفته به گونه‌ای خاص طراحی شده كه اگر چنانچه طلوع آفتاب اتفاق بیافتد در جانب شرق بنا كم‌كم یكی از كنگره‌ها روشن می‌شود و آفتاب درون آن می‌تابد، اگر نیم ساعت از طلوع آفتاب بگذرد.

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

نمایی از داخل برج

 

پیشنهاد ستاره

شما بعد از بازدید برج طغرل می‌توانید به آستان مقدس شاه عبدالعظیم، حرم مطهر امام خمینی (ره) یا بازار بزرگ تهران سری بزنید. سفر خوبی داشته باشید.

 

برج طغرل- ساعت بازدید از برج طغرل- پلان برج طغرل- عکس برج طغرل شهر ری- برج طغرل ری تهران

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید