دعای بخشش گناهان – دعاهای قرآنی

ستاره | سرویس مذهبی – خداوند بزرگ نعمت های زیادی را به ما ارزانی داشته است. ما باید همواره این نعمت ها را متذکر شویم و از خدای بزرگ طلب بخشش کنیم.

 

دعای بخشش گناهان

دعای بخشش گناهان ذکری از حضرت ابراهیم (ع) درباره مجموعه نعمت های الهی است که در نهایت به دعای طلب عفو منتهی می شود:

«الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ. وَ الَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَ يَسْقِينِ. وَ إِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ. وَ الَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ. وَ الَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ»

(آیات ۷۸ تا ۸۲ سوره شعرا)

«همان کسی که مرا آفرید و پیوسته راهنماییم می کند، و کسی که مرا غذا می دهد و سیراب می نماید، و هنگامی که بیمار شوم مرا شفا می دهد، و کسی که مرا می میراند و سپس زنده می کند، و کسی که امید دارم گناهم را در روز جزا ببخشد»

 

 

ماجرای دعای بخشش گناهان

در اینجا به ماجرای ابراهیم (ع) و بحث او با قومش می پردازد که با فطرت ساده و پاک خود علیه قوم بت پرست خویش قیام می کند. خطاب به پیامبر (ص) می فرماید: ای محمد! ماجرای ابراهیم پدر امت عرب را برای این مشرکان و خصوصا قریش بیان کن و بگو که او چطور به تنهایی برای اعتلای کلمه توحید قیام کرد و به واسطه او توحید در سرزمین مقدس فلسطین و حجاز انتشار یافت.

آن زمان که او با فطرت پاک و خداجوی خود به احتجاج (بحث) با قوم بت پرست اش پرداخت و گفت: شما چه چیزی را می پرستید؟ آنها گفتند: ما بتهای سنگی، فلزی یا چوبی را می پرستیم و دائما ملازم آنها هستیم. ابراهیم (ع) به آنها فرمود: آیا بتها زمانی که آنها را عبادت می کنید صدایتان را می شنوند؟ چون عبادت حالت تذلل و حاجت خواهی عابد را برای معبود مجسم می سازد و عبادت و خواندن، وقتی صحیح و معقول است که معبود صدای عابد را بشنود. در ادامه فرمود آیا اینها نفع یا ضرری را متوجه شما می سازند؟ بت پرستان که از پاسخ حجت ابراهیم عاجز شدند به جای آن که اقرار کنند که بتها نمی شنوند و قدرتی ندارند، در جواب او فقط گفتند: ما از پدرانمان تقلید کردیم و به غیر از تقلید هیچ دلیلی بر بت پرستی خود نداریم.

وقتی بحث ابراهیم با قومش به این مرحله رسید که آنها برای بت پرستی خود هیچ دلیلی، غیر از تقلید نیاوردند، ابراهیم از آنها و خدایانشان اعلام برائت نمود و فرمود: پس بدانید که این بتهایی که می بینید، یعنی همین بتها که شما و پدرانتان می پرستید، دشمن من هستند، زیرا پرستش آنها عبادتی است که از اصل باطل است و پرستش این بتها مضر به حال دین من و مهلک من است و جز دشمنی، برای من اثر و خاصیتی ندارد، بنابراین من شیوه تقلیدی شما را در پیش نمی گیرم و معبودی جز پروردگار عالمیان را عبادت نمی کنم. چون او منزه از صفات بتهای شماست و او دشمن من نیست، زیرا اوست که مرا خلق و تدبیر نموده و با هدایت عامه خود، مرا به سوی منافع دنیوی و اخروی ام راهنمایی کرده و تمامی نعمات را در اختیار من نهاده است.

من جمله این که مرا روزی داده و سیراب کرده و این یک نمونه از نعمتها و هدایت های عامه ای است که از نظر اهمیت بعد از هدایت خاص دینی قرار می گیرد و نیز او خدایی است که نواقص مرا کامل نموده و حوائج دنیایی مرا رفع می کند؛ وقتی بیمار می شوم مرا شفا می دهد و هم اوست که قادر بر میراندن و سپس زنده ساختن من است که این امر نیز یک نمونه از تدابیر عام جاری در عالم می باشد. آن گاه فرمود او خدایی است که من در روز رستاخیز به آمرزش او امید بسته ام، لذا مغفرت از ناحیه استحقاق بنده نشأت نمی گیرد بلکه فقط، فضلی از جانب خداست.

 

نکات طلایی دعای بخشش گناهان

۱- ابتدا بايد به جهان و جهان‌آفرين توجه كرد و سپس توجه به خويشتن داشت. (رَبَّ الْعالَمِينَ‌- خَلَقَنِي)

۲- آفرينش انسان از بزرگ‌ترين الطاف الهى است. (الَّذِي خَلَقَنِي)

۳- كسى حق هدايت دارد كه آفريده باشد. (خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ) زيرا تدبير و هدايت از آفرينش جدا نيست.

۴- آفريدن و هدايت كردن، نشانه آن است كه او ما را دوست دارد، نه بت‌ها. (عَدُوٌّ لِي إِلَّا رَبَّ الْعالَمِينَ الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ)

۵- هدايت، از شئون ربوبيت است. (رَبَّ الْعالَمِينَ‌- فَهُوَ يَهْدِينِ)

۶- نعمت هدايت (بعد از خلقت)، بزرگ‌ترين نعمت‌هاست. (خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ)

۷- آفريدن يك بار است، ولى هدايت در هر لحظه و هميشه است. («خَلَقَنِي» به‌صورت ماضى و «يَهْدِينِ» به صورت مضارع و استمرار آمده است)

۸- سير شدن و سيراب شدن انسان، كار خداست؛ آب و نان وسيله است. (يُطْعِمُنِي‌ وَ يَسْقِينِ)

۹- توجه به نعمت‌هاى معنوى، بر توجه به نعمت‌هاى مادى مقدم است. ابتدا فرمود: (فَهُوَ يَهْدِينِ‌…) آن گاه فرمود: (يُطْعِمُنِي وَ يَسْقِينِ)

۱۰- در پيدايش بيمارى، خود ما مقصريم. (مَرِضْتُ) و نفرمود: «أمرضنى»

۱۱- شفا از خداست؛ دارو وسيله است و تأثير آن نيز به اراده اوست. (فَهُوَ يَشْفِينِ)

۱۲- شفاى روح و شفاى جسم در كنار هم لازم است. (فَهُوَ يَهْدِينِ‌- فَهُوَ يَشْفِينِ)

۱۳- در سخن و خطابه، آهنگين بودن كلمات يك ارزش است. (يَهْدِينِ‌- يَسْقِينِ‌- يَشْفِينِ‌- يُحْيِينِ)

۱۴- در جهان بينى الهى، مرگ پايان كار نيست، يكى از مراحل زندگى است. (يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ)

۱۵- همه كاره هستى خداست. (توحيد افعالى) (يَهْدِينِ‌- يَسْقِينِ‌- يَشْفِينِ‌- يُحْيِينِ)

۱۶- مرگ نيز نعمت است. (وَ الَّذِي يُمِيتُنِي)

۱۷- هر كجا زمينه شرك وجود دارد، شرك‌زدايى لازم است. (در نعمت هدايت، اطعام و شفا، سه بار كلمه «هو» به كار رفته است، ولى در خلقت و مرگ و حيات، اين كلمه به كار نرفته، شايد به اين خاطر كه خلقت و مرگ را همه به خدا نسبت مى‌دهند و جاى شرك نيست، ولى ارشاد و اطعام و شفا به مردم، دارو، پزشك و غذا نسبت داده مى‌شود. لذا قرآن براى زنده‌نگاه داشتن روحيه توحيد، كلمه «هو» را به كار برد، يعنى همه كارها بدست اوست).

۱۸- يكى از فلسفه‌هاى عبادت، تشكر از خداوند است. (خَلَقَنِي‌- يَهْدِينِ‌- يُطْعِمُنِي‌- يَسْقِينِ‌- يَشْفِينِ‌- يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ)

۱۹- عفو الهى، فضل اوست نه استحقاق ما. (أَطْمَعُ) آرى، به اعمال خود تكيه‌ نكنيم، زيرا ابراهيم نيز به عفو الهى چشم دوخته، نه پاداش كار خود.

۲۰- اميد و رجا، يك ارزش است. (أَطْمَعُ)

۲۱- ربوبيت خداوند سبب دلبستگى به عفو و مغفرت اوست. (رَبَّ الْعالَمِينَ‌ … أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي‌)

۲۲- طلب مغفرت، شيوه انبياست. (يَغْفِرَ لِي)

۲۳- اگر لطف خاص او نباشد، انسان در هر مرحله‌اى باشد جايزالخطا است. (خَطِيئَتِي)

۲۴- جلوه مبدا و معاد در كلام انبيا آشكار است. (خَلَقَنِي‌… يَوْمَ الدِّينِ‌)

۲۵- نيازهاى مادى و معنوى انسان از آغاز تا پايان زندگى، به دست خداوند است. (خَلَقَنِي‌… يَوْمَ الدِّينِ‌)