الگوپذیری کودکان از رفتار والدین

ستاره | سرویس روانشناسی – کودکان آنگونه می‌شوند که والدینشان هستند. آنچه که در جلوی کودک انجام می‌دهید یا می‌گویید بر تفکر و رفتار او اثر می‌گذارد چون شما الگوهای کودک محسوب می‌شوید. کودکان از طریق تقلید کردن یاد می‌گیرند. پتانسیل کودک برای مشاهده و تقلید کیفیت شگفت انگیزی است. دانشمندان به این ویژگی کودک الگوپذیری می‌گویند. کودکان حرف زدن را از طریق مشاهده و تقلید کردن یاد می‌گیرند. همچنین نگرش‌ها، ارزش‌ها، ترجیحات شخصی و حتی برخی از عادات را از این طریق می‌آموزند. بنابراین والدین بر یادگیری کودکان نفوذ زیادی دارند و لازم است که در مورد رفتار خود به دقت فکر کنند.

چگونه می‌توان الگوی خوبی برای بچه‌ها بود؟

موضع تدافعی نگیرید. وقتی کودکتان رفتار بد شما را تقلید می‌کند حالت تدافعی به خود نگیرید. به جای آن از این موقعیت استفاده کنید که این وضعیت بد را به فرصت آموزنده با ارزشی تبدیل کنید. برای مثال اگر دیدید فرزندتان از کلمات بدی استفاده می‌کند که شما در عصبانیت به کار برده‌اید، توضیح دهید که اشتباه کرده‌اید که آن کلمه زشت را به زبان آورده‌اید. معذرت‌خواهی کنید و بگویید که نباید فحش می‌دادید و در آن زمان عصبانی بوده‌اید. با این رفتار مسئولیت خشم خود را به گردن گرفته و اشتباهتان را پذیرفته‌اید و پوزش خواسته‌اید. اکنون شما والدی هستید که اشتباهش را می‌پذیرد و مسئولیت آن را به عهده می‌گیرد. چنین رفتاری یک ویژگی ارزشمند است که کودکتان بخواهد از شما الگوپذیری کند.

کودکان از هر کار والدینشان یک درس می‌گیرند

• اگر در مورد سن بچه خود دروغ بگویید تا برای او بلیط ارزان قیمت بخرید با این رفتار به کودک خود یاد خواهید داد که دروغ گفتن کاری درست است.
• اگر همسرتان خانه باشد اما در پشت تلفن به کسی که زنگ زده است بگویید که همسرم منزل نیست به کودک یاد می‌دهید که دروغ چیزی خوبی است.
• اگر خودتان هله هوله بخورید در واقع به کودکتان یاد می‌دهید که او نیز می‌تواند هله هوله بخورد.
• اگر تمام روز به تماشای تلویزیون بپردازید به کودک خود می‌آموزید که او نیز می‌تواند تمام روز تلویزیون تماشا بکند.

بدترین الگو؛ والدین کودک آزار

بدترین مثال اثرات الگوپذیری اپیدمی سوء استفاده از کودک است. اغلب والدین کودک آزار در کودکی خود دچار کودک آزاری شده‌اند. وقتی که پدر و مادر خشن و عصبانی کودک خود را کتک میزند در واقع به آن کودک یاد می‌دهد که رفتار والدین با کودکان می‌تواند از طریق کتک زدن هم باشد. چنین کودکی وقتی بزرگ می‌شود اغلب با کودکان خود نیز چنین رفتار می‌کند.

اگر رفتار کودک‌تان باعث نگرانی شما شده است به دقت در رفتار خود نگاه کنید کودکان چیزی را یاد می‌گیرند که دیده‌اند و به آن سبک بزرگ شده‌اند. اگر در خانواده‌ای بزرگ شده‌اند که رفتار مسئولانه‌ای دارد آنها نیز موقع بزرگسالی رفتار مسئولانه از خود نشان می‌دهند. بنابراین لازم است برای فرزندان خود بهترین الگویی باشید که می‌توانید. کودکان طوری رفتار می‌کنند که شما با آنها رفتار کرده‌اید.

کودکان از محیط خود تاثیر می‌پذیرند

دومین روشی که کودکان از طریق آن دست به یادگیری می‌زنند باتجربه چیزهایی است که در محیط پیرامونشان وجود دارد. چیزهایی که در محیط پیرامون کودک وجود دارد، اعضای خانواده، همبازی‌ها، همسایگان، همکلاسی‌ها، معلمان، سالن غذاخوری و محل بازی، تلویزیون، فیلم‌ها، کتاب‌ها، مجله‌ها و موسیقی و غیره را در برمی‌گیرد. اینها عناصر محیط کودک محسوب می‌شود. دنیایی که او را احاطه کرده است. یادگیری از طریق تجربه کردن، متفاوت از تقلید کردن است. اگر کودکی قوری داغی را بلند کند یاد می‌گیرد که وسیله و غذای داغ انگشتان او را می‌سوزاند. کودک در مورد غذای داغ از طریق تجربه یاد می‌گیرد نه از طریق تقلید یا الگوپذیری. لازم است کودک با محیط خود سازگاری داشته باشد. اگر محیط کودک بازی با عروسک را تقویت کند با عروسک خود بازی خواهد کرد و اگر به بازی فوتبال پاداش می‌دهد کودک به بازی فوتبال رو خواهد آورد و اگر به تعلق به یک گروه بها بدهد، او به گروهی خواهد پیوست.

محیط و رفتار، یادگیری کودکان را شکل می‌دهد. والدینی که به تحصیلات بها می‌دهند کودکانی دارند که در تحصیلات موفق هستند. والدینی که مشغول کارهای گروهی هستند کودکانی دارند با روحیه کمک کارانه و سختکوش. همسایگانی که با یکدیگر سازگاری دارند کودکانی دارند که به خوبی با یکدیگر بازی می‌کنند.

کودکان از گفتار و کردار ما الگوپذیری و تقلید می‌کنند. آنها بسیاری از رفتارها را از والدینشان یاد می‌گیرند. بنابراین برای فرزندان خود الگوی خوبی باشید و برای آنها تجاربی را فراهم کنید که ارزش‌ها را به آنها یاد داده و مشوق مسئولیت پذیری و خویشتنداری باشد.

منبع: چگونه با کودک خود رفتار کنیم؟ نوشته دکتر سال سیلور