مهارت همدلی و همزبانی چیست؟ چگونه همدلی کنیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – همدلی و درک احساسات دیگران یکی از مهمترین مهارت‌های زندگی است چرا که به ما کمک می‌کند تا بتوانیم با نگاه کردن به زندگی و موقعیت‌ها از دید دیگران ساده‌تر آنها را پذیرفته و رفتارشان را درک کنیم. در نتیجه روابط اجتماعی ما بهبود پیدا کرده و رفتارهای حمایتی ما نسبت به دیگر انسانها افزایش می‌یابد. این خود منجر به محبوبیت و کسب احترام بیشتر و افزایش رضایت زندگی در ما خواهد شد. در این مقاله ابتدا به تعریف این مهارت و اثرا آن و سپس به راهای تقویت آن پرداخته‌ایم.

 

تعریف مهارت همدلی

همدلی (Empathy) به درک و فهم احساس و تجربه حسی دیگران گفته می‌شود که به توانایی دیدن از نگاه دیگران و قراردادن خود در جایگاه آنها بازمی‌گردد. این مهارت دارای دو جزء شناختی و عاطفی می‌باشد. جزء شناختی آن‌عبارت است از توانایی شناسایی و نام‌گذاری حالات دیگران و توانایی در تشخیص و حدس دیدگاه‌های شخص مقابل و جزء عاطفی آن نیز توانایی نشان‌دادن پاسخ عاطفی مناسب است.

به عبارت دیگر مهارت همدلی به معنای توانایی درک و فهم احساسات دیگران و ارائه بازخورد مناسب در برابر آن‌ها است. اینکه در موقعیت‌های مختلف و در برخورد با اطرافیان‌مان بتوانیم دیدگاه‌ها، طرزفکر، عقاید و حالات‌عاطفی آنها از جمله خشم، ترس، غم، شادی و غیره را تشخیص و به طرز مناسب و شایسته‌ای به آنها جواب دهیم. شرط لازم برای چنین‌کاری، شناخت تفاوت‌های فردی و احترام‌گذاشتن به آن و از همه مهمتر خودآگاهی است. هرقدر نسبت به احساسات خودمان آگاهی بیشتری داشته باشیم، در شناخت و درک احساسات دیگران ماهرتر خواهیم بود.

افراد ناهمدل، که هیچ ایده‌ای درباره احساسات خودشان ندارند، وقتی نوبت به شناخت احساسات افراد دیگری می‌رسد کاملاً عاجز می‌شوند. آنان وقتی ابراز احساسات دیگران را نسبت به خود می‌شنوند، به همان میزان گیج و مبهوت می‌شوند. این شکست در دریافت احساسات دیگران، یک کاستی اساسی در هوش هیجانی است.

 

ویژگی‌های افراد همدل

• علاقه داشتن به دیگران
• تحمل افراد مختلف
• رفتار بین‌فردی همراه با پرخاشگری کمتر
• توانایی دوست یابی و دوست داشتنی شدن
• احترام قائل شدن برای دیگران

 

 

اثرات همدلی

• عامل پیشگیری بسیاری از رفتارهای ناخوشایند می‌شود.
• در طرفین احساس خوشایند و مثبت ایجاد می‌کند.
• به اخذ تصمیم‌های صحیح‌تر کمک می‌کند.
• باعث جلوگیری ازبسیاری تعارضات و سوءتفاهم‌ها می‌شود.
• باعث تعدیل و اصلاح شناخت، احساس و رفتار می‌شود.
• باعث تحکیم روابط همسران می‌شود.
• احساس آرامش و قوه‌ی ادارک فرد را افزایش می‌دهد.
• موجب افزایش اعتماد به نفس می‌شود.
• زمینه شناخت بهتر و بیشتر از دیگران را فراهم می‌آورد.

توانایی شناختن احساسات دیگران در عرصه‌های مختلف زندگی نقش ایفا می‌کند. از فروش و مدیریت گرفته تا پدرومادر بودن، تا دلسوزی برای دیگران و فعالیت‌های سیاسی. فقدان حس همدلانه نیز در درافراد جامعه ستیز، جنایتکار، متجاوزان به عنف و متعرض به کودکان به خوبی قابل مشاهده است.

 

راه‌های افزایش مهارت همدلی

۱- شنونده خوبی بودن

گوش کردن فعال، اساس و مقدمه هر نوع ارتباط سالمی است. اگر به گفته دیگران توجه معنادار و فعالانه داشته باشیم برخوردی همدلانه نشان خواهیم داد. اگر فردی می‌خواهد با شما صحبت کند و شما به هر دلیل نمی‌توانید به صحبت‌هایش گوش دهید این موضوع را به او بگویید. نترسید که طرف مقابل ناراحت شود. این ناراحتی کمتر از زمانی است که فرد موضوع مهمی را با شما در میان بگذارد و به واسطه ظرفیت پر، کمبود وقت و. .. فیدبک‌هایی به او بدهید که نشان دهد حرف‌ها و صحبت‌هایش را درست گوش و درک نکرده‌اید که این موضوع به مراتب آزاردهنده‌تر است. برای گوش دادن فعال باید:

• کارتان را کنار بگذارید.
• به چهره مخاطب با دقت نگاه کنید.
• به معنا و مفهوم و صحبت‌های او به دقت گوش کنید.
• هر از گاهی با تکان دادن سر و بیان کلماتی نشان دهید که به او توجه دارید.
• هرچندگاهی، سوالاتی در راستای بیان و حرف‌های طرف مقابل از او بپرسید تا او متوجه شود که به حرف‌های او گوش می‌کنید.
• به احساسات و هیجانات فرد مقابل توجه کنید.
• در جریان همدلی سعی کنید خود را به جای طرف مقابل قرار دهید و از دیدگاه او به موضوع بنگرید تا بهتر بتوانید احساس و هیجان فرد مقابل را درک کنید.
• پس از درک و توجه به احساسات و حالات هیجانی وی از تکنیک «انعکاس» استفاده کنید.

۲- استفاده از تکنیک انعکاس

انعکاس احساسات: یکی از تکنیک‌های همدلی این است که بتوانیم بخش‌های احساسی که فرد روی آن تاکید دارد را به او انعکاس دهیم؛ مثلا می‌توانیم از جملات کوتاهی مانند: «به نظر می‌رسد این موضوع برای تو خیلی حائز اهمیت است» یا «خوشحالم که خوشحالی» استفاده کرد. با استفاده از چنین جملاتی فرد به این نتیجه می‌رسد که احساساتش توسط ما درک می‌شود.

انعکاس محتوا: گاهی حرف‌های طرف مقابل حاوی احساسات خاصی نیست. به عنوان مثال ممکن است فردی درباره معامله‌ای صحبت کند، در این وضعیت ما اطلاعاتی را دریافت می‌کنیم که می‌توانیم به این شکل به او انعکاس دهیم : « عجب! پس در این بخش از شهر قیمت زمین پایین است یا…». لازم نیست که عین کلمات او باشد مهم این است که محتوا منتقل شود.

 

 

۳- نصیحت نکردن

در اکثر مواقع افراد راه درست را می‌دانند. آنچه انسان‌ها به شدت نیاز دارند به اشتراک گذاشتن دردهاست. دردها پس از آنکه با افراد همدل در میان گذاشته می‌شوند، قدرت خود را از دست می‌دهند. پس اجازه بدهید دیگران دردهایشان را مطرح کنند. اگر راهنمایی کارگشایی، که به درستی آن اعتقاد دارید، در نظرتان هست آن را ارائه دهید. اما از توصیه‌های کلیشه‌ای، تکراری و نصیحت‌هایی که نتیجه‌ای جز خستگی و آزردگی طرف مقابلتان ندارد، خودداری کنید.

۴- تعصب نداشتن و احترام به عقاید مختلف

درک تنوع افراد جامعه و تحمل نظرات مخالف دیگران امکان تعاملات سازنده اجتماعی‌تان را بالا می‌برد و همچنین علاوه بر ایجاد همدلی با قشر گسترده‌ای از جامعه، تجربیات و دیدتان را در زندگی وسیع می‌کند. فراموش نکنید شنیدن یک عقیده مخالف به معنای پذیرفتن آن نیست.

۵- تعادل بخشیدن به مسئله

برخی از افراد پس از شنیدن مشکلات دیگران آنچنان تحت تاثیر قرارمی‌گیرند که نمی‌توانند احساسات خود را کنترل کنند و با ابراز هیجانات شدید مانند گریه کردن و سخنان ناامید کننده، بر مشکل فرد می‌افزایند. از سوی دیگر، گروه دیگری فکر می‌کنند با زیاد ساده و بی‌اهمیت جلوه دادن مشکل می‌توانند از درد روانی فردی که دچار آن مشکل شده است بکاهند اما تنها احساس مثبتی که به واسطه درد دل کردن و همدلی ایجاد می‌شود را از بین می‌برند. بهترین واکنش یک واکنش منطقی و متعادل است. مهم نیست مسئله از نظر شما چقدر بزرگ است، اهمیت مسئله در درک و احساس طرف مقابلتان از آن است.

۶- قرارگرفتن در موقعیت‌های همدلانه

شرکت در جشن‌ها و بازارچه‌های خیریه، انجمن‌هایی با فعالیت‌های انسان دوستانه و همدلانه و دوستی و رابطه با افرادی که در این حوزه‌ها فعال هستند، روح و حس همدلانه را در شما پرورش خواهد داد و قطعا میزان رضایت‌تان را از زندگی و خودتان بالا خواهد برد. ضمن این که این گونه فضاها، محیطی برای تجربه‌های عمیق انسانی فراهم می‌آورند که در افزایش پختگی شما نقش اساسی دارد.

۷- تلاش در جهت رشد شخصی

در نهایت اینکه کار کردن بر روی رشد شخصی و حل مشکلات روانی خود، مشارکت اجتماعی بالا، مطالعه و تحصیل، سفر و روابط دوستانه وسیع و عمیق از جمله عواملی هستند که در رشد روانی، اجتماعی و اخلاقی شما موثرند. هر فعالیتی که منجر به رشد انسان در یکی از جنبه‌های روانی، هیجانی و اخلاقی شود، بر میزان همدلی او و داشتن زندگی موفق تاثیر می‌گذارد.